Η ιστορία διδάσκει ότι πολλές φορές η απογοήτευση του κόσμου από τις οικονομικές συνθήκες και το πολιτικό κατεστημένο μίας χώρας τον οδηγεί είτε στην απάθεια, είτε στην υπερψήφιση ακραίων εθνικιστικών κομμάτων. Αυτό απέδειξαν και τα αποτελέσματα του δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών στη Σερβία. Νικητής των εκλογών αυτών πρέπει να θεωρείται η αποχή που ξεπέρασε το 51% αλλά ταυτόχρονα και η θεαματική άνοδος του ακροδεξιού Σέσελι που για μερικές χιλιάδες ψήφους δεν κατάφερε να ενθρονιστεί στον προεδρικό θώκο. Το μεγάλο ποσοστό αποχής δεν πρέπει να το εκλάβουμε ως έκπληξη αλλά ως αναμενόμενο γεγονός. Αναμενόμενο τόσο από την αδυναμία όλων των υποψηφίων του πολιτικού κατεστημένου έστω να δωρίσουν την προεκλογική ψευδαίσθηση για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης όσο και από το μποϊκοτάζ που κήρυξαν όλα τα κόμματα που αποτελούσαν πέρυσι τον ενιαίο σχηματισμό "Ζάγιεντο". Ο Σέσελι έφτασε στη βρύση χωρίς να πιει νερό αφού με το 49,1% δεν πέτυχε να εκλεγεί στο ύπατο αξίωμα της χώρας. Αν επικρατούσαν τότε θα είχαμε στη Σερβία τον πρώτο εθνικιστή πρόεδρο από την εποχή του μεσοπολέμου και δώθε. Εναν πρόεδρο που ονειρεύεται τη μεγάλη Σερβία που θα συνορεύει με την επίσης μεγάλη Γερμανία και που μοναδικοί του φίλοι στην Ευρώπη είναι ο Λεπέν και ο Ζιρινόφσκι. Η μεγάλη του αναμφισβήτητα άνοδος μπορεί να αποκρυπτογραφηθεί από τέσσερις λόγους. Πρώτον από την οικονομική και πολιτική κρίση που μαστίζει τα τελευταία χρόνια τη χώρα και οδήγησε στην έκπτωση των αξιών τους πολίτες με αποτέλεσμα να υιοθετούν ακραίες λαϊκιστικές στάσεις. Δεύτερον, από την ανυπαρξία ουσιαστικής εναλλακτικής πρότασης αφού τις ιδέες και τα οράματα της Αριστεράς καπηλεύεται ο "κεντροαριστερός" συνασπισμός του Μιλόσεβιτς που στην πράξη κάθε άλλο παρά αριστερός είναι. Τρίτον, διότι αρκετοί πολίτες με καταγωγή βοσνιακή ή από την κροατική πλέον Κράινα απογοητευμένοι από την εφαρμογή της συνθήκης Ντέιτον υιοθετούν, έστω και συναισθηματικά, τις πολεμικές κραυγές του Σέσελι για τις αλύτρωτες πατρίδες. Και τέταρτον, από τη σημαντική εισροή ψηφοφόρων από το μπλοκ του πάλαι ποτέ ενιαίου Ζάγιεντο που στο πρόσωπό του είδαν την ευκαιρία να πετύχουν το πρώτο καθοριστικό χτύπημα στο Μιλόσεβιτς στην προσπάθεια της πλήρης αποκαθήλωσής του. Ηταν μια ψήφος περισσότερο αρνητική στον υποψήφιο των Σοσιαλιστών Λίλιτς παρά θετική στο πρόσωπο και τις ιδέες του ακροδεξιού Σέσελι. Η λογική του μη χείρον βέλτιστον.

Ο Λίλιτς πρέπει να θεωρείται από τους χαμένους αυτών των εκλογών. Υποψήφιος της ανύπαρκτης στην πράξη Αριστεράς είδε τα όνειρά του για μετακόμιση στο προεδρικό μέγαρο να ξεθωριάζουν. Στο πρόσωπό του οι Σέρβοι είδανέναν πολιτικό μετριοπαθή και με ανίσχυρη προσωπικότητα. Εκτός αυτού ο κόσμος κουράστηκε από τις "αριστερές" εξαγγελίες των σοσιαλιστών όταν στην πράξη βλέπει τη μαφία να κυριαρχεί παντού, να προωθείται η πλήρης καπιταλιστικοποίηση της κοινωνίας και η προώθηση των αμερικανικών αξιών και προτύπων. Από τους χαμένους του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών πρέπει να θεωρηθεί και ο φιλομοναρχικός Ντράσκοβιτς. Το παιχνίδι χάθηκε οριστικά για αυτόν όταν είδε τον πρώην φίλο και συνεργάτη του Ντζίντζιτς να του τραβάει το χαλί κάτω από τα πόδια με την απόφασή του για μποϊκοτάζ των εκλογών. Ετσι η εκδίκηση του Ντράσκοβιτς με την απόσυρση της υποστήριξής του στον πρώην δήμαρχο του Βελιγραδίου, δεν εξέπληξε κανέναν. Απλά οριστικοποίησε τη ρήξη στους κόλπους του Ζάγιεντο.

Τώρα σύμφωνα με το Σύνταγμα της χώρας οι προεδρικές εκλογές πρέπει να επαναληφθούν σε 60 μέρες. Ως τότε χρέη Προέδρου Δημοκρατίας, θα εκτελεί ο πρόεδρος της Βουλής. Δικαίωμα στις προσεχείς εκλογές έχουν όλοι όσοι το θελήσουν, ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου, ενώ και πάλι απαιτείται ως όριο η συμμετοχή τουλάχιστον του 50% από το εκλογικό σώμα. Hδη εκτός από τους σίγουρους υποψηφίους Σέσελι, Λίλιτς, Ντράσκοβιτς, συζητείται έντονα στους κόλπους των κομμάτων που μποϊκoτάρησαν τις εκλογές η στήριξη της υποψηφιότητας Πάντιτς. Ο Σέρβος με την αμερικανική και σερβική υπηκοότητα, γνωστός ιδιοκτήτης της φαρμακευτικής πολυεθνικής Galenica φαντάζει ως η εναλλακτική λύση στην κατεύθυνση της πλήρους υποταγής της χώρας στα αμερικάνικα συμφέροντα. Το συμπέρασμα πάντως που βγαίνει είναι ότι η αδυναμία εκλογής προέδρου αλλά ταυτόχρονα και σχηματισμού κυβέρνησης παρατείνει την αγωνία και την ολόπλευρη κρίση στη χώρα. Μια αγωνία που πηγάζει από τα σημαντικά προβλήματα που υπάρχουν προς επίλυση και που τώρα μετατίθενται στο μέλλον. Το ποιο σημαντικό είναι οι αυτονομιστικές τάσεις των Αλβανών που επανέρχονται στο προσκήνιο με τις διαδηλώσεις στο Κόσσοβο. Οι αλβανόφωνοι της περιοχής διεκδικούν τη νομιμοποίηση της αλβανικής γλώσσας στην εκπαίδευση, ως πρώτο βήμα προς την αυτονομία έστω και στο πλαίσιο της σερβικής δημοκρατίας. Για εκείνο πάντως που δεν πρέπει και δεν ανησυχούν τα αστικά πολιτικά κόμματα είναι η συνέχιση της μεταρρύθμισης στη χώρα προς την οικονομία της αγοράς κάτι που προς το παρόν κανείς δε φαίνεται ικανός να ανατρέψει.

Φώτης - Αγγελος ΜΠΕΛΕΡΗΣ