Κάποτε μιλώντας για συντήρηση κειμηλίων εννοούσαμε μόνο τη σωστική επέμβαση, χωρίς προηγούμενη καταγραφή των αιτιών φθοράς, των μεθόδων επέμβασης. Συντήρηση σήμαινε μόνο η... σκαλωσιά, γι' αυτό και ήταν εύκολες οι λάθος εκτιμήσεις, άρα και λάθος επεμβάσεις. Χρειάστηκαν πολλές προσπάθειες, ώστε την τελευταία πενταετία να κατανοηθεί η αναγκαιότητα εκπόνησης συγκεκριμένων μελετών.

Το γεγονός ότι μέσω του νέου νόμου του ΥΠΠΟ λύνεται το χρόνιο πρόβλημα της κατοχύρωσης του επαγγέλματος του συντηρητή, της σύνταξης μητρώου συντηρητών και κώδικα δεοντολογίας, δε σημαίνει ότι λύνεται συνολικά και το πρόβλημα της συντήρησης.Στο ερώτημα αν η συντήρηση είναι επιστήμη, η πολιτεία, εμμέσως πλην σαφώς, απαντάει "όχι", αφού δεν αποτελεί τμήμα Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (από το 1985 Τμήμα Συντήρησης εντάσσεται στο ΤΕΙ). Και μόνο η μη ισότιμη αντιμετώπιση έχει παρεπόμενα...

Ενα από αυτά είναι η απουσία ενός Κέντρου Συντήρησης Αρχαιοτήτων,πλάι στη Διεύθυνση Συντήρησης του ΥΠΠΟ, με σκοπό την εφαρμοσμένη έρευνα και την επιστημονική τεκμηρίωση των υλικών και μεθόδων επέμβασης στα μνημεία και στα αντικείμενα. Να σημειωθεί ότι η ίδρυση Κέντρου Συντήρησης, ως ειδική περιφερειακή υπηρεσία του ΥΠΠΟ που θα καλύπτει όλες τις κατηγορίες αντικειμένων,είναι εδώ και 15 χρόνια αίτημα της Διεύθυνσης Συντήρησης,της Πανελλήνιας Ενωσης Συντηρητών Αρχαιοτήτων και του ελληνικού τμήματος του Διεθνούς Ινστιτούτου Συντήρησης Αρχαιοτήτων.Το παραχωρημένο κτίριο βρίσκεται εγκαταλειμμένο στην οδό Πειραιώς 81. Δεδομένου, όμως, ότι ούτε με το νέο νόμο θεσμοθετήθηκε η ίδρυση του Κέντρου,επιμέρους έρευνες θα γίνονται, κατά περίπτωση, από διάφορα εργαστήρια εκτός ΥΠΠΟ. Επίσης, η εφαρμοσμένη έρευνα θα συνεχίζεται επί των μνημείων και όχι σε εργαστήρια κατάλληλα εξοπλισμένα, ώστε να αξιολογούνται οι νέες τεχνικές και τα υλικά. Οι πληροφορίες θα δίνονται από αντίστοιχα ξένα Ινστιτούτα, ενώ η Ελλάδα θα μπορούσε να εξάγει πληροφορίες και εμπειρία, (λ. χ. έργα Ακρόπολης), και τέλος θα εφαρμόζεται ένα "μωσαϊκό" επεμβάσεων όχι πάντα ενδεδειγμένων, ίσως και επικίνδυνων.

Η Αννίτα Μωραϊτου,πρόεδρος του ελληνικού τμήματος του Διεθνούς Ινστιτούτου Συντήρησης, περιγράφοντας το Κέντρο Συντήρησης, λέει ότι "στόχος είναι η εκπόνηση πιλοτικών προγραμμάτων έρευνας και εφαρμογής, η οργάνωση σεμιναρίων και μεταπτυχιακής εκπαίδευσης,η δημιουργία τράπεζας δεδομένων,η δημοσίευση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, η συμμετοχή σε διεθνή προγράμματα".Αλλωστε αυτό που λείπει, επισημαίνει ο καθηγητής του Τμήματος Συντήρησης του ΤΕΙ, Γιώργος Παναγιάρης,"είναι ένας νέος τρόπος προσέγγισης, που έχει γίνει διεθνώς αποδεκτός, και είναι αυτός της προληπτικής συντήρησης μνημείων και αντικειμένων, όπως λ. χ. μελέτες για την επίδραση των περιβαλλοντικών συνθηκών στα μνημεία και μουσεία".

Δήμητρα ΜΥΡΙΛΛΑ