Στη χρονιά της 80ής επετείου της Μεγάλης Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης εντάθηκαν οι διαμαρτυρίες των εργαζομένων κατά της ακολουθούμενης αντιλαϊκής πολιτικής των κυβερνώντων. Οι δομές της εξουσίας βρίσκονται σε σκληρή αντιπαράθεση μεταξύ τους. Οι εκπρόσωποι των χρηματιστικών - οικονομικών φατριών, οι οπαδοί της βίαιης καπιταλιστικοποίησης της χώρας διεξάγουν άγριο πόλεμο μεταξύ τους για την καταλήστευση της παλλαϊκής περιουσίας. Ο Γιέλτσιν, λόγω της ασθένειάς του (εγχείρηση πενταπλού μπάι - πας και διπλή πνευμονία) απουσίασε για αρκετό χρονικό διάστημα από την άσκηση της εξουσίας. Η Κρατική Δούμα με πρόταση της αριστερής αντιπολίτευσης έθεσε στις αρχές Γενάρη το θέμα της αποπομπής του Γιέλτσιν για αδυναμία άσκησης των προεδρικών καθηκόντων του. Ο Γιέλτσιν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις απειλές για διάλυση της Δούμας και να προχωρήσει σε ορισμένους συμβιβασμούς, όπως είναι η διεξαγωγή συναντήσεων "στρογγυλής τραπέζης" των εκπροσώπων της εκτελεστικής, νομοθετικής εξουσίας και των συνδικάτων, στην οποία συζητήθηκε το ζήτημα της ιδιοκτησίας στη γη. Από την άλλη μεριά, στην κοινωνία αυξάνουν οι αντιπολιτευτικές διαθέσεις και οι αγώνες των εργαζομένων.

Η κυβέρνηση και μετά τον ανασχηματισμό της με το διορισμό των "νεαρών μεταρρυθμιστών" Ανατόλι Τσουμπάις και Μπορίς Νεμτσόφ, οι οποίοι έπρεπε να εξασφαλίσουν την κοινωνικοοικονομική σταθερότητα και την προώθηση των "μεταρρυθμίσεων", δεν κατόρθωσε να εκτελέσει τον προϋπολογισμό του 1997. Μειώθηκε η χρηματοδότηση όλων σχεδόν των τομέων της κοινωνικοοικονομικής ζωής, από τη βιομηχανία, την επιστήμη, τον πολιτισμό, την παιδεία έως την εθνική άμυνα. Η χώρα χρεώνεται όλο και περισσότερο στους δυτικούς χρηματιστικούς οργανισμούς, απ' όπου παίρνει και τις εντολές για το ποια οικονομική πολιτική να ακολουθήσει. Από τους κλονισμούς στα διεθνή χρηματιστήρια η Ρωσία έχασε 4 δισ. δολάρια. Οι εξαγωγές της Ρωσίας (εκτός των χωρών της ΚΑΚ) μειώθηκε κατά 3.9%, ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 12,7%. Η αύξηση κατά 0.3% του ΑΕΠ δεν έγινε χάρη στην αύξηση της παραγωγής, αλλά του τομέα των υπηρεσιών. Μόνο το 17% των επιχειρήσεων είχαν κάποιο κέρδος. Οι επενδύσεις μειώθηκαν κατά 6,3% σε σχέση με το 1996. Στην παραγωγή σημειώθηκε ανάπτυξη, εκεί που υπάρχει σχέση με την εξαγωγή πρώτων υλών. Επιδεινώθηκε η κατάσταση στις επιχειρήσεις της αμυντικής βιομηχανίας, στις μηχανοκατασκευές και την ελαφρά βιομηχανία. Δεν ανανεώνεται η υλικοτεχνική βάση, που έχει ως αποτέλεσμα καταστροφές, ατυχήματα και σοβαρές βλάβες με δεκάδες ανθρώπινα θύματα. Είναι χαρακτηριστικά τα δυο πολύνεκρα δυστυχήματα στο ορυχείο "Ζιριανόφσκαγια" (Σιβηρία) και του αεροπλάνου ΑΝΤ-124 "Ρουσλάν". Κατά 1,4% σημείωσε πτώση η αγροτική οικονομία και η χώρα όλο και περισσότερο εξαρτάται από εισαγωγές επισιτιστικών προϊόντων από το εξωτερικό.

Το τρομερότερο είναι ότι ποτέ άλλοτε δεν έχει υποτιμηθεί σε τέτοιο βαθμό η ζωή του ανθρώπου, όπως τώρα στα χρόνια των γιελτσινικών μεταρρυθμίσεων. Ο πληθυσμός μειώνεται συνεχώς, η θνησιμότητα ξεπέρασε τη γεννητικότητα. Στη χώρα υπάρχουν περίπου 4.000.000 εγκαταλειμμένα παιδιά, 20.000.000 άνεργοι, 6.000.000 πρόσφυγες. Οι άνθρωποι πεθαίνουν λόγω των προ πολλού ξεχασμένων ασθενειών που έκαναν την επανεμφάνισή τους στη χώρα, εξαιτίας του άγχους, της αγωνίας και της αβεβαιότητας για το μέλλον, των ατυχημάτων, δυστυχημάτων και καταστροφών, της απόγνωσης και της απελπισίας. Διαστάσεις πήρε η εγκληματικότητα. Τα εγκληματικά στοιχεία προσπαθούν να αναρριχηθούν στην εξουσία. Διάφορα σκάνδαλα με το ξεπούλημα κρατικών επιχειρήσεων σε ξένες εταιρίες, όπως της "Σβιαζινβέστ", όπου εμπλέκονται μεγαλοτραπεζίτες, κυβερνητικοί αξιωματούχοι, άτομα του περιβάλλοντος του Ρώσου Προέδρου, συγκλόνισαν τη χώρα.

Κατά τη γνώμη ηγετών των κομμουνιστικών κομμάτων και πολιτικών αναλυτών, το 1997 σημειώθηκε παντού "αριστεροποίηση" της κοινωνίας. Η μαζική εξαθλίωση και η πτώση του βιοτικού επιπέδου του λαού, η συστηματική μη πληρωμή των μισθών των εργαζομένων, των συντάξεων και διαφόρων επιδομάτων είχαν αποτέλεσμα οι απεργιακές κινητοποιήσεις των εργαζομένων να προσλάβουν μόνιμο χαρακτήρα. Παντού - από τη Μόσχα έως τις πιο απομακρυσμένες περιοχές της Ρωσίας - σε όλη τη διάρκεια του χρόνου πραγματοποιούνταν απεργίες, απεργίες πείνας, στάσεις εργασίας των ανθρακωρύχων, των εκπαιδευτικών, των γιατρών, των εργαζομένων στον τομέα της ενέργειας, στις μεταφορές, της αμυντικής βιομηχανίας κλπ., πουκορυφώθηκαν με την πανρωσική απεργία στις 27 Μάρτη. Στην απεργία αυτή συμμετείχαν πάνω από 27.000.000 εργαζόμενοι. Ωστόσο, οι κινητοποιήσεις αυτές είχαν αυθόρμητο χαρακτήρα, δεν είχαν οργανωθεί από τα κομμουνιστικά κόμματα, τα οποία περιορίστηκαν βασικά στην υποστήριξή τους, δεν τέθηκαν επικεφαλής του απεργιακού κινήματος.

Στις 1 - 2 Φλεβάρη πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα το 5ο Συνέδριο των Σοβιέτ των εργατών, αγροτών, ειδικών υπαλλήλων και απεργιακών επιτροπών, το οποίο συγκάλεσε η Εκτελεστική Επιτροπή Ρωσίας των Σοβιέτ και το Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα Ρωσίας, με κύριο θέμα τη δουλιά, την κατάσταση και την ανάπτυξη του εργατικού κινήματος. Στο Κοινοβουλευτικό Κέντρο της Μόσχας πραγματοποιήθηκε στις 29 Σεπτέμβρη σύσκεψη 32 αριστερών και πατριωτικών κομμάτων και κινημάτων για την προετοιμασία της φθινοπωρινής επίθεσης της αντιπολίτευσης.

Οπως και τα περασμένα χρόνια, παραμένει άλυτο το πρόβλημα της συνένωσης του κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος. Σε επίπεδο πρώην ΕΣΣΔ η διαδικασία συσπείρωσης των κομμουνιστών προχωράει αποτελεσματικά και πρακτικά πλησιάζει προς την ολοκλήρωσή της. χάρη στη δράση της Ενωσης Κομμουνιστικών Κομμάτων - ΚΚΣΕ και του προέδρου της Ολέγκ Σένιν και των ηγετών των κομμουνιστικών κομμάτων των Δημοκρατιών. Επίσης, καμιά ουσιαστική πρόοδος δε σημειώθηκε στην προσπάθεια για συνένωση των κομμουνιστών της Ρωσίας.

Στις 15 - 16 Φλεβάρη το ΚΕΚΡ διοργάνωσε στη Μόσχα την επιστημονική - πρακτική σύνοδο "Ο οπορτουνισμός στο κομμουνιστικό κίνημα: θεωρία και πρακτική, ιστορία και σύγχρονη εποχή". Στις 11 - 12 του Μάρτη πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα το 6ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας (ΚΕΚΡ) με θέματα την κατάσταση στο κόμμα, τα καθήκοντα για την ενίσχυσή του και την τακτική του ΚΕΚΡ στο σημερινό στάδιο.

Στις 19 - 20 Απρίλη διεξήχθη στη Μόσχα το 4ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Ρωσικής Ομοσπονδίας (ΚΚΡΟ). Συμμετείχαν αντιπροσωπείες 80 κομμουνιστικών, σοσιαλιστικών, σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων και κινημάτων από 65 χώρες του εξωτερικού, μεταξύ τους 20 κόμματα από τις χώρες της ΚΑΚ και της Βαλτικής. Το Συνέδριο εξέτασε την κατάσταση στο κόμμα και την κοινωνία, καθόρισε τα καθήκοντα των κομμουνιστών, έκανε τροποποιήσεις στο Πρόγραμμα και το Καταστατικό του ΚΚΡΟ.

Το 1997 όλη η προοδευτική ανθρωπότητα γιόρτασε στις 7 Νοέμβρη την 80ή επέτειο της Μεγάλης Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης. Οι κομμουνιστές ματαίωσαν την απόπειρα των "δημοκρατών" να ενταφιάσουν τη σορό του ηγέτη της επανάστασης Β. Ι. Λένιν. Γιορταστικές εκδηλώσεις έγιναν σχεδόν σε όλες της πόλεις της Ρωσίας και στις πρώην Δημοκρατίες της ΕΣΣΔ. Πραγματοποιήθηκαν επιστημονικές σύνοδοι, μαζικές συγκεντρώσεις, συναυλίες, στις οποίες συμμετείχαν και αντιπροσωπείες κομμουνιστικών και εργατικών κομμάτων του εξωτερικού. Το αποκορύφωμα των εκδηλώσεων ήταν στη Μόσχα και το Λένινγκραντ. Στις παραμονές της γιορτής οι αρχές της Λετονίας απελευθέρωσαν τον ηγέτη των κομμουνιστών Αλφρέντ Ρούμπιξ.

Στο διεθνή πεδίο κύριο θέμα της εξωτερικής πολιτικής ήταν η επέκταση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς, όπου στην προσπάθειά της να την αποτρέψει, η Ρωσία υπέστη ήττα. Η Ρωσία εξέφρασε και συνεχίζει να εκφράζει την αντίθεσή της στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ. Ο Γιέλτσιν δεν κατόρθωσε να πείσει τη Δύση να εγκαταλείψει την ιδέα της επέκτασης του ΝΑΤΟ κατά τις συναντήσεις του με τον καγκελάριο της Γερμανίας Χέλμουτ Κολ (7 Γενάρη στη Μόσχα, 16 Απρίλη στο Μπάντεν Μπάντεν), τον Πρόεδρο της Γαλλίας Ζ. Σιράκ (2 Φλεβάρη στη Μόσχα), τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον (21 - 22 Μάρτη στο Ελσίνκι). Οι διαβουλεύσεις που συνεχίστηκαν μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας Γεβγκένι Πριμακόφ με τον γγ του ΝΑΤΟ Χαβιέρ Σολάνα, την υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μαντλίν Ολμπράιτ, της Γερμανίας Κλάους Κίνκελ κλπ. είχαν σκοπό τη σύνταξη σχεδίου συμφωνίας, που θα καθορίζει τις μελλοντικές σχέσεις Ρωσίας - ΝΑΤΟ. Η Ρωσία ζητούσε την επεξεργασία μιας πραγματικής συμφωνίας, που θα προσδιορίζει τις σχέσεις της με το ΝΑΤΟ, μιας συμφωνίας, η οποία θα έχει "δεσμευτική αξία". Ζητούσε και το δικαίωμα "βέτο", το οποίο απορρίφθηκε. Τελικά, ο Γιέλτσιν και οι ηγέτες των 16 χωρών του ΝΑΤΟ υπέγραψαν στις 27 Μάη στο Παρίσι την "Ιδρυτική Πράξη" για τις μελλοντικές τους σχέσεις. Η αντιπολίτευση θεώρησε αυτή τη συμφωνία ως προδοσία των εθνικών συμφερόντων της Ρωσίας. Από την άλλη μεριά, η Ρωσία ανέπτυξε τις σχέσεις με την Κίνα, την Ιαπωνία, εντάχθηκε στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας - Ειρηνικού Ωκεανού, τάχθηκε κατά των νέων επιθέσεων των ΗΠΑ κατά του Ιράκ. Στη συνάντηση κορυφής στο Στρασβούργο στις 9 - 10 Οκτώβρη ο Γιέλτσιν απέρριψε κατηγορηματικά την ιδέα της αμερικανικής κυριαρχίας στην Ευρώπη, η οποία, όπως είπε χαρακτηριστικά, "δε χρειάζεται κανέναν θείο από το εξωτερικό".

Στις 30 Δεκέμβρη 1997 συμπληρώθηκαν 75 χρόνια από τη δημιουργία της ΕΣΣΔ.

Παλλαϊκά κινήματα για την ανασύσταση της ανανεωμένης Σοβιετικής Ενωσης δρουν στην Ουκρανία, στη Λευκορωσία, στην Κιργιζία, στο Τατζικιστάν, στο Καζαχστάν. Ετσι, στις 2 Απρίλη οι Πρόεδροι της Ρωσίας και της Λευκορωσίας Μπορίς Γιέλτσιν και Αλεξάντρ Λουκασένκο, παρά τη λυσσώδη αντίδραση των "δημοκρατικών" κύκλων της Ρωσίας και εθνικιστικών της Λευκορωσίας, υπέγραψαν στο Κρεμλίνο τα ντοκουμέντα για τη δημιουργία της Ενωσης των δυο κρατών: συμφωνία Ρωσίας - Λευκορωσίας, Καταστατικός Χάρτης της Ενωσης και μνημόνιο για τη συζήτηση και την υιοθέτηση του Καταστατικού Χάρτη. Οι Ανω Βουλές του ρωσικού και λευκορωσικού Κοινοβουλίου επικύρωσαν ταυτόχρονα στις 10 Ιούνη το Σύμφωνο και τον Καταστατικό Χάρτη της Ενωσης Ρωσίας - Λευκορωσίας. Στις 16 Μάρτη πραγματοποιήθηκε στο Μινσκ το 3ο Συνέδριο των Λαών της ΕΣΣΔ με κύριο θέμα την παραπέρα ανάπτυξη του ενωτικού κινήματος των λαών για την ανασύσταση της ανανεωμένης Σοβιετικής Ενωσης. Από την άλλη μεριά, η ΚΑΚ δεν είναι σε θέση να εκπληρώσει τους στόχους για τους οποίους έχει δημιουργηθεί.

Στις 27 του Γενάρη διεξήχθησαν προεδρικές και βουλευτικές εκλογές στην Τσετσενία. Στις 6 του Γενάρη είχαν εγκαταλείψει το έδαφος της Τσετσενίας οι τελευταίες μονάδες των ρωσικών ομοσπονδιακών δυνάμεων. Πρόεδρος της Τσετσενίας εκλέχτηκε ο Ασλάν Μασχάντοφ, ο οποίος και προεκλογικά, και αμέσως μετά την εκλογή του, κατέστησε σαφές ότι επιδιώκει την πλήρη ανεξαρτησία και κυριαρχία της Τσετσενίας. Από τη μεριά της, η Ρωσία τονίζει ότι η Τσετσενία αποτελεί τμήμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Στις 18 Αυγούστου ο Γιέλτσιν και ο Μασχάντοφ υπέγραψαν στο Κρεμλίνο συμφωνία ειρήνης. Η Τσετσενία, όμως, συμπεριφέρεται ως ανεξάρτητο, ισλαμικό κράτος και εισήγαγε τον ισλαμικό νόμο του σαριάτ και, μάλιστα, εφαρμόζοντάς τον, προχώρησε σε δημόσιες εκτελέσεις.