Πρόσφατα 155 Γερμανοί και άλλοι καθηγητές των οικονομικών επιστημών ύψωσαν τη φωνή τους ενάντια στην εισαγωγή του ΕΥΡΩ την 1 Γενάρη 1999. Προστέθηκαν στους τέσσερις συναδέλφους τους που είχαν προηγούμενα προσφύγει στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης με ένσταση κατά της εισαγωγής του κοινού νομίσματος στις χώρες της ΕΕ. Και οι δύο ομάδες των καθηγητών, με τα επιχειρήματα που προβάλλουν, ναι μεν υπολείπονται σε σχέση με τη γνώμη της πλειοψηφίας των Γερμανών που δεν αντιτίθενται μόνο στο ΕΥΡΩ αλλά και στη συμφωνία του Μάαστριχτ, στην τωρινή μορφή της. Ωστόσο έχυσαν νερό στο μύλο της κοινής γνώμης που ανησυχεί για τις λίγες ή περισσότερες θέσεις της. Από δημοσκοπήσεις βγαίνει αυτό το τελευταίο συμπέρασμα, γιατί ο κόσμος θεωρεί το μάρκο γερό νόμισμα και φοβάται ότι θα αντικατασταθεί με ένα νόμισμα αβέβαιης σταθερότητας, ότι μετά την εισαγωγή του θα ακολουθήσουν ανατιμήσεις, ότι σε κάθε περίπτωση τα κάτω στρώματα της κοινωνίας θα χάσουν και κερδισμένοι θα βγουν οι μεγαλοεξαγωγείς βιομήχανοι, οι τράπεζες και οι κομπιναδόροι των χρηματιστηρίων.

Ποια όμως είναι τα συγκεκριμένα επιχειρήματα των τεσσάρων και των 155;

Τυπικά οι τέσσερις προσέφυγαν στο δικαστήριο της Καρλσρούης γιατί αυτό το ίδιο με απόφασή του το 1993 καθόριζε ότι η συμφωνία του Μάαστριχτ για την εισαγωγή στη νομισματική ένωση είναι σύμφωνη με το γερμανικό Σύνταγμα, αλλά ταυτόχρονα δήλωνε ότι αποδεκτή μπορεί να γίνει μια αυστηρή "κοινότητα σταθερότητας". Εδώ είναι το ένα επιχείρημά τους και το δεύτερο ότι οι ίδιοι σαν πολίτες θεωρούν ότι καταπατείται το συνταγματικό δικαίωμά τους για οικονομική σταθερότητα.

Ο ένας από τους τέσσερις, ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Φραγκφούρτης Βίλχελμ Χάνκελ, της έδρας της νομισματικής και αναπτυξιακής πολιτικής, σε συνέντευξή του σε εφημερίδα στις 15/1 εξήγησε τους ουσιαστικούς λόγους της ένστασής τους κατά του ΕΥΡΩ. Είπε περιληπτικά τα εξής: Είναι ένας εντελώς ασυνήθιστος τρόπος ότι η κυβέρνηση βάζει σε κυκλοφορία ένα νόμισμα αντί ενός άλλου, χωρίς να ρωτήσει προηγούμενα το λαό ή έστω να το διαφωτίσει επαρκώς. Οτι στο Μπούντεσταγκ συμφωνούν όλα τα κόμματα με τον κυβερνητικό τρόπο ενέργειας, εκτός από το ΚΟΔΗΣΟ. Με αμελή τρόπο, συνέχισε, ξεκινάει μια υπόθεση που δεν πρόκειται να λειτουργήσει. Αν δεν έχει εξασφαλιστεί η σταθερότητα (του νέου νομίσματος) η εισαγωγή του στην καθορισμένη ημερομηνία είναι χωρίς μεγάλη σημασία. Ενα κοινό χρήμα από τη Λαπωνία ως το Νότο θα οδηγήσει σε νέες αποδοκιμασίες. Τώρα, πρόσθεσε, οι χώρες με πληθωρισμό προσαρμόζονται στην πολιτική της (γερμανικής) Ομοσπονδιακής Τράπεζας. Είναι όμως ανοιχτό ζήτημα, αν και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα έχει τα ίδια αποτελέσματα.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο θα ασχοληθεί στα τέλη Φλεβάρη με την ένσταση των τεσσάρων. Αλλά όχι για να αποφασίσει σχετικά με το περιεχόμενό της, αλλά αν απλώς θα την κάνει δεκτή. Και αν την αποδεχτεί, πάλι υπάρχει ζήτημα. Γιατί οι τέσσερις προβάλλουν όπως προαναφέραμε σαν επιχείρημα ότι προσβάλλεται το συνταγματικό τους δικαίωμα της οικονομικής σταθερότητας. Αλλά κατά τη γνώμη έγκυρων νομικών, τέτοια συνταγματική πρόβλεψη δεν υπάρχει.

Οι 155 (Γερμανοί και από άλλες χώρες) οικονομολόγοι με την ανοιχτή επιστολή τους ζητάνε την αναβολή της εισαγωγής του ΕΥΡΩ με τα εξής επιχειρήματα: Ορισμένες χώρες έχουν καθυστερήσει στις προετοιμασίες για την έναρξη της εισαγωγής του ΕΥΡΩ, ότι το ΕΥΡΩ θα έχει αρνητικές συνέπειες στην αγορά εργασίας, ότι είναι λειψή η αποτελεσματική δύναμη του συμφώνου σταθερότητας.

Στην "ευρωπαϊκή ενσωμάτωση" δεν υπάρχει, κατά τη γνώμη τους, εναλλακτική λύση, το ίδιο και για τη νομισματική ένωση, τουλάχιστον για τις χώρες - πυρήνα της Ευρώπης. Αλλα στις ίδιες τις μεγάλες χώρες, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, δεν έχει προχωρήσει αρκετά η σταθεροποίηση των δημόσιων προϋπολογισμών. Το "σύμφωνο σταθερότητας" δεν μπορεί να εγγυηθεί μόνιμη "πειθαρχία στους προϋπολογισμούς" και μια και κυρώσεις δεν προβλέπονται αυτόματα, δύσκολα θα βρεθεί μια ειδικευμένη πλειοψηφία για εφαρμογή του συμφώνου, αν περισσότερες χώρες παραβιάσουν ταυτόχρονα τα ελλειμματικά όρια. Ετσι το σύμφωνο δεν μπορεί να εγγυηθεί σταθερότητα. Το 4ο από τα 7 επιχειρήματα των 155 αναφέρει: "Από το έτος Μάαστριχτ 1991 τα διαρθρωτικά προβλήματα στην Ευρώπη οξύνθηκαν. Η ανεργία αυξήθηκε και άλλο. Η Γερμανία και η Γαλλία, ακριβώς οι κινητήρες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, δεν είναι καλά εξοπλισμένες για την ενδυναμωμένη διαρθρωτική αλλαγή και τη σκληρότερη ανταγωνιστικότητα στη νομισματική ένωση. Το ΕΥΡΩ δε λύνει το πρόβλημα της ευρωπαϊκής απασχόλησης... ".

Γι' αυτούς και άλλους λόγους οι 155 προτείνουν την αναβολή της νομισματικής ένωσης "για μερικά χρόνια". Η διαρκής επιτυχία του ΕΥΡΩ, υποστηρίζουν, είναι σημαντικότερη από το χρονικό σημείο της εισαγωγής του. Επίσης στο Ντίσελντορφ είχε ως πριν λίγο καιρό την έδρα της μια πρωτοβουλία "υπέρ του D - Μάρκου" και κατά του ΕΥΡΩ. Σε ολοσέλιδη αγγελία σε εφημερίδες έγραφε: "Ο Κολ και ο Λαφοντέν θέλουν να επιβάλλουν το ΕΥΡΩ, παρότι 70+εε του πληθυσμού το απορρίπτουν απολύτως. Το FDP (ο Κίνκελ λέει: "Το D - Mάρκο είναι χωριάτικο νόμισμα") και οι Πράσινοι είναι επίσης υπέρ του ΕΥΡΩ... Οι πολιτικοί έχουν καταστρέψει τα δημόσια οικονομικά μας κατά τέτοιο τρόπο, ώστε μια μόνη διέξοδο βλέπουν: να εξοφλήσουν το αυξημένο δημόσιο χρέος μέσω ενός ενισχυμένου πληθωρισμού, δηλαδή του ΕΥΡΩ. Οπως συνήθως σε βάρος μας. Ο πληθυσμός θα ζημιωθεί και μόνο η μεγάλη βιομηχανία που κάνει εξαγωγές και προπαντός οι μεγάλες τράπεζες, και ούτε αυτές ενιαία, είναι υπέρ του ΕΥΡΩ".

Τα επιχειρήματα, λοιπόν, είναι πολλά και ποικίλα και τις αμφιβολίες τις εκφράζουν άνθρωποι και ιδρύματα, που βασικά είναι υπέρ της λεγόμενης ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης, αλλά προοιωνίζονται βαριές συνέπειες για τα πλατιά λαϊκά στρώματα και τις εθνικές οικονομίες.

Παρ' όλα αυτά, ο καγκελάριος Χέλμουτ απαντώντας έμμεσα στους 155 δήλωσε ότι παραμένει η "κατεύθυνση πορείας", ότι ισχύει το χρονοδιάγραμμα. Δηλαδή το Μάη θα καθοριστεί ποιος το 1999 θα συμπράξει στο ΕΥΡΩ. Και από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Καλιφόρνιας είναι απίθανο να μπουν εμπόδια προς αυτή την πορεία.

Θ. ΒΟΡΕΙΟΣ