Πριν από πολλά χρόνια, τότε που η Ελλάδα ήτανε αρχαία και οι κάτοικοί της λέγονταν αρχαίοι Ελληνες, πάνω στον Ολυμπο, ζούσανε δώδεκα θεοί. Σύμφωνα με τη μυθολογία και τα σχετικά επιγραφικά κείμενα αυτοί οι δώδεκα άρχοντες της αρχαιοελληνικής θρησκείας δεν έκαναν ό,τι ήθελαν. Υπήρχε, σύμφωνα πάντα με τη σχετική μυθολογία, ένας πολύ αυστηρός καταμερισμός δουλιάς. Ο καθένας από αυτούς γνώριζε πολύ καλά τις θεϊκές του αρμοδιότητες, όπως τις γνώριζαν και οι πιστοί, ώστε κάθε φορά που είχαν κάποιο πρόβλημα κατέφευγαν στον αρμόδιο θεό και ζητούσαν τη βοήθειά του. Ετσι, όπως ισχυρίζονται αυτοί που ξέρουν, οι θρησκειολόγοι, με άλλα λόγια, τα πράγματα ήτανε τακτοποιημένα. Υπήρχε, δηλαδή, απόλυτη ισορροπία ανάμεσα σ' αυτά που ζητούσαν οι πιστοί και σ' εκείνα που ήθελαν και μπορούσαν να ικανοποιήσουν οι σχετικοί θεοί. Πότε πότε όμως ξεσπούσε και κανένα θρησκευτικό σκάνδαλο. Κυκλοφορούσαν, δηλαδή, φήμες πως οι θεοί δεν ήτανε πάντα αντικειμενικοί. Πολλές φορές έδειχναν ιδιαίτερη συμπάθεια για επώνυμους πιστούς, σε βαθμό που δε δίσταζαν να παρέμβουν και να επηρεάσουν την εξέλιξη των πραγμάτων. Για τέτοιες παρεμβάσεις έχουμε πληροφορίες από πολλούς αρχαίους ποιητές. Ο Ομηρος ιδιαίτερα αναφέρονταν πολύ συχνά στις ιδιαίτερες συμπάθειες που έδειχναν ο Δίας, η γυναίκα του η Ηρα, η Αθηνά και οι άλλοι σημαντικοί θεοί για τους επώνυμους Ελληνες, που πολιορκούσαν την Τροία. Και φυσικά οι συμπάθειες αυτές εκδηλώνονταν πολλές φορές με πολύ συγκεκριμένο τρόπο. Ενας από αυτούς ήτανε οι παρεμβάσεις στα συμβούλια των θεών, με σκοπό τη λήψη μιας απόφασης που θα ευνοούσε τον προστατευόμενο ήρωα. Ενας άλλος τρόπος, κι αυτός πολύ συνηθισμένος, ήτανε η παρέμβαση του αρμόδιου θεού σε σημαντικές μάχες ή και σε μονομαχίες ακόμα, για να ευνοηθεί το στράτευμα ή ο μονομάχος που ο παρεμβαίνων θεός συμπαθούσε.

Αυτές τις κακές συνήθειες των θεών του Ολύμπου, βέβαια, τις γνώριζαν οι πιστοί, γι' αυτό και προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να αποκτήσουν την εύνοιά τους, καταφεύγοντας σε πράξεις πονηρές, από τις οποίες οι πιο πολλές έφτασαν μέχρι και τις δικές μας τις μέρες. Με τον τρόπο αυτό δημιουργήθηκε σιγά σιγά ένα άγραφο θρησκευτικό δίκαιο που δεν ήταν εύκολο να ανατραπεί. Από τη μια πλευρά οι θεοί περίμεναν τα σχεδόν θεσμοποιημένα "φακελάκια" των πιστών, όπως ήτανε οι θυσίες π. χ., τα πολύτιμα αναθήματα, αγάλματα και άλλα τέτοια, και από την άλλη οι πιστοί είχαν καταγράψει για τα καλά μέσα στη θρησκευτική τους συνείδηση πως τίποτε δεν μπορούσε να πάει μπροστά, αν δεν έδειχνε τη σχετική συναίνεση το θεϊκό κατεστημένο. Δε θα ήτανε υπερβολική αυθαιρεσία, αν υποστήριζε κανείς πως όλο αυτό το θρησκευτικό "πάρε - δώσε" ήτανε μια πρώιμη μορφή κοινωνικού "διαλόγου", όπου το αποτέλεσμα ευνοούσε αποκλειστικά μόνον τον ένα από τους διαλεγόμενους, τους θεούς, φυσικά.

Ετσι περνούσαν τα χρόνια. Τα πράγματα άλλαζαν με γρήγορο ρυθμό. Ακόμα και οι θρησκευτικές ισορροπίες ανατρέπονταν κι αυτές. Ηρθε ο καιρός που και αυτό το λαμπρό δωδεκάθεο δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις κοινωνικές απαιτήσεις. Επρεπε οι θεοί να γίνουν πιο λαϊκοί να αφήσουν ένα μεγάλο μέρος από την ολυμπιακή τους μεγαλοπρέπεια και να ασχοληθούν πιο συστηματικά με τα προβλήματα αυτών που τους λάτρευαν. Ο Ασκληπιός, ο Αμφιάραος, ο Σάραπις ήτανε τέτοιοι καταδεκτικοί θεοί. Στα ιερά τους σύχναζε η φτωχολογιά, η νεολαία, οι αλκοολικοί και οι ναρκομανείς. Στα "καταγώγια", όπως λέγονταν τα μικρά κτίσματα που βρέθηκαν και ανασκάφτηκαν γύρω από το ναό του θεού, η θρησκευτική σκέψη έχανε το μεταφυσικό της χαρακτήρα και μετατρεπόταν σε κοινωνικό σχόλιο, βασικό θεμέλιο της πολιτικής ιδεολογίας και δράσης. Εκεί μέσα χτιζόταν ο καινούριος κόσμος και κυκλοφορούσαν τα σπέρματα μιας άλλης αντίληψης για τη ζωή. Για τον ίδιο τον άνθρωπο που είτε τον έπλασε ένας θεός είτε όχι έχει το δικαίωμα να αναζητάει τις ανατροπές που ο ίδιος οραματίζεται, έστω και χωρίς τη βοήθεια ενός απροσδιόριστου "θεού".

Το περίεργο είναι πως όλοι αυτοί οι μετασχηματισμοί στη σκέψη και τη συμπεριφορά του πιστού δεν κληροδοτήθηκαν ως διάθεση και δυνατότητα. Εφτασαν μέχρι τις δικές μας μέρες πιο πολύ ως ιστορικές πληροφορίες, με άλλα λόγια ως πληροφορίες, όπου αντανακλάται, στην περίπτωση αυτή, η θρησκευτική περιπέτεια ενός λαού. Αντίθετα, αυτό που εμείς παρακολουθούμε είναι ο τρόπος που παγιδεύεται ο σύγχρονος Ελληνας σε έναν εκκλησιαστικό κόσμο στενόκαρδο και μέσα στα "αβαθή" μιας θρησκευτικής σκέψης που ούτε αυτή τον συγκινεί ούτε αυτός την καταλαβαίνει. Γι' αυτό και παρουσιάζει ενδιαφέρον τον τελευταίο καιρό η προσπάθεια του νέου αρχιεπισκόπου να κατεβεί από τον Ολυμπο και να επισκεφτεί τα "καταγώγια" του απλού λαού. Φαίνεται όμως πως δεν είναι και τόσο εύκολη μια τέτοια "κάθοδος". Η επίσκεψη της Αθηνάς και η πλατιά δημοσιοποίησή της δείχνει πως ο Δίας δε θα αφήσει και τόσο εύκολα τις κορυφές του ιερού του βουνού. Είναι τόσο γοητευτική η θέα από κει ψηλά.