Την ίδια ώρα, που η διοίκηση της Εμπορικής θα παραλαμβάνει αύριο τις "προσφορές" των ενδιαφερομένων να αποκτήσουν την Ιονική Τράπεζα, στα κεντρικά γραφεία της οδού Σοφοκλέους και Αιόλου, θα φτάνει κάποιος άλλος φάκελος: Η έκθεση - πόρισμα, που έχει παραγγελθεί στην αμερικανική J. P. MORGAN για αποτίμηση της αξίας της Ιονικής Τράπεζας.

Ναι, όσο κι αν φαίνεται ακραίο, η πωλήτρια Εμπορική δεν έχει αυτή τη στιγμή στη διάθεσή της καμιά απολύτως "αντικειμενική", όπως οι ίδιοι λένε, μελέτη αποτίμησης της τρίτης σε μέγεθος τράπεζας της χώρας, αν και θα πρέπει να σημειωθεί με έμφαση το εξής: Η κάθε αποτίμηση, ανάλογα με τα κριτήρια που λαμβάνουν υπόψη οι συντάκτες της, μπορεί να παρουσιάζει τεράστιες αποκλίσεις από κάποια αντίστοιχη, που είχε μεν ίδιο αντικείμενο, αξιοποιήθηκαν, όμως, διαφορετικά κριτήρια. Το βέβαιο, πάντως, είναι ότι όλη η συζήτηση για την τιμή ξεπουλήματος είναι εντελώς αποπροσανατολιστική και υποκριτική. Στόχο έχει να ...προσθέσει ή να αφαιρέσει κάποια δισεκατομμύρια στο αντίτιμο της εκποίησης, θεωρώντας αυτή καθεαυτή την ιδιωτικοποίηση σαν "ένα το κρατούμενο". Αλλά και όλοι αυτοί που περιορίζουν το όλο ζήτημα στο θέμα της τιμής, είναι φανερό πως στην πραγματικότητα μιλούν για πενταροδεκάρες, σε σχέση με την πραγματική αξία της τράπεζας και το δυναμισμό που έχει σαν ένα σύγχρονο και ολοκληρωμένο τραπεζικό ίδρυμα.

Σε ό,τι αφορά τις όποιες εκθέσεις αποτίμησης, υπάρχουν ορισμένα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα στοιχεία, που από μόνα τους αποκαλύπτουν πως οι ...προβληματισμοί για το τίμημα προβάλλονται εκ του πονηρού και στόχο έχουν να συγκαλύψουν ότι οι κυβερνώντες στην πραγματικότητα "προσφέρουν" την Ιονική στο μεγάλο κεφάλαιο. Να συγκαλύψουν ότι, πολλές φορές, υπάρχουν περιουσιακά στοιχεία που δεν μπορούν καν να πουληθούν, αφού η όποια συμφέρουσα τιμή πώλησης "διώχνει" τους αγοραστές, ενώ οι τιμές που προσφέρουν οι τελευταίοι - όσο υψηλές κι αν φαντάζουν - ισοδυναμούν με εκποίηση και ξεπούλημα αντί πινακίου φακής. Πώς έχουν, λοιπόν, τα πράγματα;

Πρώτον: Η Ιονική Τράπεζα, όπως δείχνουν τα σχετικά στοιχεία των ισολογισμών της, είναι μια δυναμική τράπεζα, αφού από το 1994 και μόνο σχεδόν διπλασίασε το ενεργητικό της (86%), υπερδιπλασίασε τις καταθέσεις που διαχειρίζεται (102,5%) και αύξησε σημαντικά τις χορηγήσεις δανείων (71,5%), ενώ την ίδια στιγμή ανέπτυξε αισθητή δραστηριότητα στους θεωρούμενους νέους κλάδους παροχής υπηρεσιών (Πίνακας 1).

Δεύτερον: Η Ιονική δεν είναι τυχαία, ούτε συγκρίνεται με τα μεγέθη άλλων τραπεζών, που μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει ιδιοκτησιακό καθεστώς. Με βάση τα επίσημα στοιχεία της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών, ανάμεσα στις εμπορικές μη ειδικού χαρακτήρα τράπεζες, η Ιονική κατατάσσεται στην τέταρτη θέση, με βάση τους γενικά παραδεκτούς δείκτες, όπως το ενεργητικό της (κατέχει το 7,4% της αγοράς), τις καταθέσεις (κατέχει το 7,7%) και τις χορηγήσεις (κατέχει το 5,2%).

Τρίτον: Η αμέσως επόμενη σε μέγεθος τράπεζα - με βάση τους ίδιους δείκτες - είναι μακράν, πέμπτη, αφού τα σχετικά μερίδιά της στην αγορά είναι 4,7% για το ενεργητικό και τις καταθέσεις και 4,8% για τις χορηγήσεις.

Τέταρτον: Πέρα από τα στοιχεία του ενεργητικού, που αποδεικνύουν ότι η Ιονική είναι μια καθόλα σύγχρονη και μεγάλη για τα δεδομένα της χώρας τράπεζα (πλήρως δικτυωμένη, προσφερόμενες υπηρεσίες, πελατολόγιο, μηχανοργάνωση κλπ.), διαθέτει ιδιαίτερα σημαντικά περιουσιακά στοιχεία. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο τα ακίνητα της τράπεζας έχουν "αντικειμενική αξία", που φτάνει τα 70 δισεκατομμύρια δραχμές! Αυτό σημαίνει ότι - με βάση δηλώσεις του Γ. Παπαντωνίου ότι οι "αντικειμενικές αξίες" υπολείπονται κατά 30% των τιμών της αγοράς - η αξία των ακινήτων της Ιονικής ξεπερνά τα 90 δισ. δρχ. Και το ποσό αυτό, όπως ο καθένας καταλαβαίνει, αναφέρεται απλά στα ντουβάρια των κτιρίων και όχι στις λειτουργικές ή παραγωγικές δραστηριότητες που εκτελούνται σ' αυτά.

Πέμπτον: Με βάση τον ισολογισμό της Τράπεζας στις 31 του περσινού Δεκέμβρη, η Ιονική διαθέτει στο χαρτοφυλάκιό της τίτλους του δημοσίου και συμμετοχές σε διάφορες επιχειρήσεις της χώρας, συνολικής αξίας 855,9 δισεκατομμυρίων δραχμών! Μόνο σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου, η Ιονική έχει τοποθετημένα περίπου 689 δισεκατομμύρια δραχμές, ενώ το σύνολο των τοποθετήσεων με σταθερή απόδοση αγγίζει τα 815,7 δισεκατομμύρια! (πίνακας 2). Πρόκειται για επενδύσεις απόλυτα σταθερής και σημαντικής απόδοσης, που ο καθένας αντιλαμβάνεται πόσο χρυσοφόρα είναι και τι υπεραξίες αποφέρουν στην τράπεζα, με οποιοδήποτε επιτόκιο κι αν έχουν αγοραστεί οι τίτλοι αυτοί. Ιδιαίτερα σημαντικές - της τάξης των 5 δισεκατομμυρίων τουλάχιστον - είναι και οι υπεραξίες που έχει κερδίσει η Τράπεζα από την αγορά μετοχών σε φτηνές τιμές, οι οποίες, στη διάρκεια του χρόνου, γνώρισαν απίστευτα ποσοστά αύξησης.

Εκτον: Αν όλα τα παραπάνω συνυπολογιστούν στο φόντο της κυβερνητικής πολιτικής, που απροκάλυπτα κινείται στην τροχιά της υπονόμευσης των κρατικών πιστωτικών ιδρυμάτων, γίνεται φανερό πως όλα τα μεγέθη της Ιονικής θα μπορούσαν να είναι αισθητά πιο αποτελεσματικά. Πολύ περισσότερο, που, όπως υποστηρίζουν στελέχη της τράπεζας, που πολιτικά βρίσκονται στο χώρο του κυβερνώντος κόμματος, "η Ιονική είναι μια ολοκληρωμένη τράπεζα με σημαντικές προοπτικές, ενώ κάθε σύγκρισή της με ορισμένες από τις μεγάλες θεωρούμενες ιδιωτικές τράπεζες, για όσους γνωρίζουν, είναι εκτός τόπου και πέρα από κάθε πραγματικότητα".

Εβδομο: Είναι ευρέως γνωστό ότι η πολυπροβαλλόμενη τέχνη της "οικονομικής ανάλυσης" και οι λεγόμενες "τάσεις της αγοράς" σχεδόν πάντα είναι η ...σεναριογραφία των ενδεχόμενων εξελίξεων, στο φόντο διαφόρων παραμέτρων. Αλλωστε, οι ίδιοι οι οικονομικές αναλυτές παραδέχονται ότι οι "όλοι μέθοδοι και τα μοντέλα αποτίμησης της αξίας περιουσιακών στοιχείων εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από κριτήρια, που έχουν άκρως συγκυριακό χαρακτήρα και γι' αυτό, ανάμεσα σε αποτιμήσεις που έχουν διαφορά λίγων εβδομάδων, μπορεί να υπάρχει ιδιαίτερα μεγάλο χάσμα". Παράλληλα, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι, κατά κανόνα, διαφορετική είναι η εκτίμηση της αξίας για εκείνον που "αγοράζει", άλλη για εκείνον που "πουλάει", επειδή επιδιώκει το κέρδος και εντελώς διαφορετική για εκείνον που εκποιεί, επειδή θεωρεί "βαρίδι" το συγκεκριμένο περιουσιακό στοιχείο. Με δυο λόγια, στην περίπτωση της Ιονικής, η αποτίμηση θα έδινε διαφορετικούς αριθμούς, αν κριτήριο των συντακτών της θα ήταν η δυναμική ανασυγκρότησή της, ώστε να λειτουργήσει υπό δημόσιο έλεγχο και άλλους, στα πλαίσια της προσπάθειας προσδιορισμού της λεγόμενης εύλογης τιμής πώλησής της...

Ογδοο: Στο παράδειγμα της Ιονικής, τινάχτηκε κυριολεκτικά στον αέρα η φιλολογία της "χρηματιστηριακής τιμής", ως μέσου προσέγγισης της αξίας, αποκαλύπτοντας ότι τα "παιχνίδια" - ή οι "επενδυτικές επιλογές", όπως προτιμούν κάποιοι - της οδού Σοφοκλέους περισσότερο συσκοτίζουν, παρά βοηθούν στη διεξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Από αυτή την άποψη, είναι ενδιαφέροντα δύο στοιχεία: Το πρώτο ότι στις 6 του Μάη, όταν ο Γ. Παπαντωνίου δημοσιοποιούσε την απόφαση της κυβέρνησης να ιδιωτικοποιήσει την Ιονική, ούτε λίγο - ούτε πολύ άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο να πουληθεί το 51% της τράπεζας ακόμα και με χαμηλότερη τιμή από τη χρηματιστηριακή της αξία. Το δεύτερο έχει να κάνει με την πορεία αυτής της αξίας μέσα στο 1998 και με δεδομένο ότι λόγος γίνεται για μια τράπεζα, που, από άποψη δυναμικού και προοπτικών, ουδείς μπορεί να υποστηρίξει πως παρουσιάζει ποιοτικά διαφορετική εικόνα από εκείνη που είχε στο τέλος του προηγούμενου χρόνου. Για να σταματήσει, λοιπόν, η υποκρισία με τις "χρηματιστηριακές τιμές" και το άλλοθι που μπορεί να αναζητείται πίσω από αυτές, αναφέρουμε ότι από τις αρχές του χρόνου μέχρι και το μεσημέρι της Παρασκευής 21 Αυγούστου, η χρηματιστηριακή αξία της Ιονικής διακυμάνθηκε από τα 129 δισεκατομμύρια δραχμές, μέχρι τα 541 δισ δρχ! Η κατώτερη τιμή (που αντιστοιχεί σε 4.500 δραχμές ανά μετοχή) σημειώθηκε στις 15 του Γενάρη και η μεγαλύτερη (19.500 δραχμές ανά μετοχή) στις 14 Ιούλη. Ενδεικτικό για τις διακυμάνσεις της χρηματιστηριακής αξίας της Ιονικής, είναι και το σχετικό διάγραμμα. Οι μεγάλες, όμως, αυτές διαφοροποιήσεις - η μεγαλύτερη τιμή είναι υπερτετραπλάσια της μικρότερης - υποδηλώνουν πως οι αναφορές σε ..."εύλογα τιμήματα) που συνδέονται με τη χρηματιστηριακή τιμή, δεν μπορούν σε καμιά περίπτωση να αποτελέσουν (όταν λόγος γίνεται για ένα πιστωτικό ίδρυμα τέτοιου μεγέθους) ασφαλή και αντικειμενική μέθοδο προσέγγισης της αξίας. Πολύ περισσότερο, που το στοιχείο της "στιγμιαίας συγκυρίας" και η ύπαρξη εξωγενών παραγόντων, που επηρεάζουν την πορεία των μετοχών συνολικά, είναι τόσο ευκρινές.

Ενατο: Ο όμιλος Λάτση, στα πλαίσια των πρόσφατων κινήσεων που έκανε, απέκτησε, σε δύο δόσεις, το 18,4% της Τράπεζας Εργασίας, δίνοντας συνολικά 165,2 δισεκατομμύρια δραχμές. Τι σημαίνει αυτό; Οτι το 100% των μετοχών της Τράπεζας Εργασίας - η "μισή" Ιονική, δηλαδή - εκτιμήθηκε ότι έχει τιμή πώλησης 897,8 δισεκατομμύρια δραχμές! Από αυτή την άποψη, ό,τι τιμή κι αν "πιάσει" η κυβέρνηση Σημίτη για το 51% των μετοχών της Ιονικής, μόνο σκάνδαλο θα αποτελεί.

Ενα σκάνδαλο, που οι κυβερνώντες σκοπεύουν να το κλείσουν αύριο, τις επιπτώσεις, όμως, και τις συνέπειες από την ολοκλήρωσή του θα τις έχουμε μπροστά μας για πολλά πολλά χρόνια...

Κ.