"Ο πληθυσμός της Ρωσίας μειώθηκε κατά 2,2 εκατομμύρια από το 1992... Η μείωση αυτή είναι η μεγαλύτερη που έχει παρατηρηθεί σε καιρό ειρήνης και οφείλεται στην τεράστια μείωση του προσδόκιμου ζωής...". Κάπως έτσι με τις ίδιες λέξεις ή παρόμοιες από τα διάφορα ειδησεογραφικά πρακτορεία κάνουν το γύρο του κόσμου "ανήκουστα" στοιχεία και αριθμοί. Πώς δηλαδή μειώθηκε το προσδόκιμο ζωής ξαφνικά; Από τι εξαρτάται; Ετσι αποφάσισαν οι Ρώσοι στα καλά καθούμενα να τελειώνουν τη ζωή τους κατά εφτάμισι χρόνια νωρίτερα από ό,τι στις προηγούμενες δεκαετίες;

Ακόμα και οι πιο άσχετοι ξέρουν ότι το προσδόκιμο ζωής έχει να κάνει με παράγοντες που συναρτώνται άμεσα με το κοινωνικό σύστημα (βιοτικό επίπεδο, συνθήκες ζωής και εργασίας, κοινωνική περίθαλψη, ιατροφαρμακευτική βοήθεια, παιδεία, πολιτισμός κ. ά.). Αρα το φαινομενικά "παράλογο" είναι μάλλον πολύ λογικό, αφού όσο και αν κάποιοι να θέλουν να αρνηθούν τον αυτόματο συνειρμό που συμβαίνει και στους ίδιους, έχει προηγηθεί το ιστορικά παράλογο της επιστροφής σε άλλο κατώτερο κοινωνικό σύστημα. Μοιάζει έρημος που την είχε νικήσει η ανθρώπινη προσπάθεια και ο ανώτερος πολιτισμός και τώρα πάλι η άμμος αναλαμβάνει να πάρει την πνοή από τα πάντα... Εκείνοι που σχεδίασαν και επανέφεραν την έρημο, καθώς και οι φανεροί και κρυφοί συνένοχοι μπορεί να ισχυρίζονται ακόμα πως ο πολιτισμός ήταν η "παρένθεση" και η έρημος η "φυσική κατάσταση". Η "λογική" τους σε τέτοιους παραλογισμούς οδηγεί, όμως για παράδειγμα το προσδόκιμο ζωής δεν πέφτει από μόνο του...

Πώς είναι δυνατόν στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης, αλλά και των άλλων σοσιαλιστικών χωρών να πεθαίνουν σε τέτοιους αριθμούς οι άνθρωποι από το κρύο; Τώρα ανακάλυψαν τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες σε αυτά τα γεωγραφικά πλάτη; Λίγα χρόνια πριν, όταν η ανθρώπινη κοινωνία εκεί είχε άλλη οργάνωση, ο βαρύς χειμώνας γινότανε δεκτός σαν ευλογία, γιατί η σωστή εκμετάλλευσή του σήμαινε για παράδειγμα πλεονεκτήματα για τη γεωργία. Τώρα στις ίδιες χώρες είναι κατάρα, αφού σε συνθήκες ελεύθερης αγοράς κανένας, δε θα σκεφτεί αν έχει να φάει ή να ζεσταθεί ο διπλανός του, πόσο μάλλον να επενδύσει για μακροπρόθεσμη κοινωνική ωφέλεια.

Η επιστροφή "στον αδύναμο άνθρωπο" που ξεψυχά παρατημένος στα στοιχεία της φύσης, δίπλα στις μεγάλες επιγραφές των μεγαλοκαταστημάτων και των τεράστιων απρόσωπων κτιρίων, είναι μια εικόνα που ίσως δε λέει τίποτα καινούριο για εκείνον που έχει "ψηθεί" στο δυτικό λεγόμενο πολιτισμό. Από την εποχή που ο καπιταλισμός έκανε τα πρώτα θεαματικά του τότε βήματα, όλοι ήξεραν πως δίπλα στον πλούτο θα υπάρχει πάντα "Το κοριτσάκι με τα σπίρτα". Ομως είναι πρωτάκουστες καταστάσεις για τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Εκεί οι εικόνες αυτές είχαν σβήσει από την ανθρώπινη μνήμη.

Οι συγκρίσεις γίνονται με το νου αναγκαστικά σε κάθε στοιχείο, σε κάθε είδηση. Ομως η γκρίνια και η μιζέρια δεν πρέπει στους κομμουνιστές και στις ελεύθερες προσωπικότητες. Ο δρόμος του συλλογικού, ακατάπαυστου αγώνα είναι ο μοναδικός ασφαλής τρόπος που "δίνει διαβατήρια" για το πέρασμα, αλλά και την παραμονή σε ανώτερες κοινωνίες...