Κύριε Πρόεδρε,

Με ανυπόκριτη εκτίμηση προς το πρόσωπό σας και σεβασμό προς το αξίωμα που κατέχετε, νιώθω την ανάγκη να καταγράψω μερικές απορίες που γεννήθηκαν στη σκέψη μου, όταν διάβασα στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά σας την παράγραφο που αναφέρεται στην εκπαιδευτική περιπλοκή των τελευταίων εβδομάδων. Αντιγράφω την παράγραφο (για να είναι άμεσα κατανοητές οι απορίες μου):

"Παρακολουθώ με θλίψη (1) αυτό τον καιρό τις αντιδράσεις των νέων μας, στους οποίους στηρίζουμε όλοι τόσες ελπίδες, κατά της επιχειρούμενης εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης... Επικαλούμαι την ηλικία μου και όχι την ιδιότητά μου για να τους υπενθυμίσω ότι η σύγχρονη εποχή αξιώνει περισσότερη μελέτη και ότι ενέργειες σαν κι αυτές που έχουν διαλέξει δεν τους καθιστούν υπεύθυνους πολίτες. Αντί καταλήψεων και αποκλεισμών δρόμων, χρειάζεται η ένταση και συστηματοποίηση των προσπαθειών τους... " (από την εφημερίδα"Ελευθεροτυπία" 31/12/98 σελ. 4).

Δεν αμφιβάλλω ότι τα ειλικρινή αισθήματα ανησυχίας οδήγησαν την εξοχότητά σας στη σύνταξη αυτής της παραγράφου για το πρωτοχρονιάτικο μήνυμά σας. Οφείλω να προσθέσω ότι κι εγώ αισθάνομαι θλίψη για όσα συντελούνται σήμερα στην εκπαίδευση, ολισθηρά και ανεπιθύμητα. Και συμμερίζομαι τις σοφές σκέψεις σας για "περισσότερη μελέτη" και "ένταση και συστηματοποίηση των προσπαθειών"... Αλλά έχω μερικές απορίες:

α. Οταν ο Πρόεδρος είναι - κατά την πολιτειακή μας αντίληψη - ο ίδιος για όλα τα μέλη της κοινωνίας μας και εύλογα πιο ευαίσθητος για τα πιο αδύναμα μέλη της, μπορεί να χρησιμοποιεί την προσωπική γνώμη του για την "επιχειρούμενη μεταρρύθμιση", ως κριτήριο για να κρίνει τη διαμαρτυρόμενη πλευρά, τους νέους, για τις "αντιδράσεις" τους που προκαλούν "θλίψη", για τις "ενέργειες"... που έχουν διαλέξει (και) δεν τους καθιστούν "υπεύθυνους πολίτες"; Κι αν έχουν δίκιο, κύριε Πρόεδρε; Μπορούμε να τους κρίνουμε χωρίς να έχουμε εξασφαλίσει γι' αυτούς όρους ισοτιμίας προκειμένου να εκθέσουν τα επιχειρήματά τους;

β. Δεν έχουν και οι νέοι δικαιώματα να ζητήσουν από την ώριμη γενιά να οργανώνει ένα πραγματικό δημόσιο διάλογο για όσα αποφασίζουμε καθοριστικά για τη ζωή τους; Για να φωτιστούν και να πειστούν ότι τους οδηγούμε σε σωστή πορεία; Ισως θα μας πουν ότι το επιχείρημα για την ανάγκη μεταρρύθμισης το αποδέχονται, αλλά αμφισβητούν την ορθότητα και την ποιότητα της"επιχειρούμενης μεταρρύθμισης". Ισως θα μας πουν ότι επιδιώκουν "περισσότερη μελέτη και ένταση και συστηματοποίηση προσπαθειών", αλλά διαισθάνονται ότι η"επιχειρούμενη μεταρρύθμιση" προσφέρει μάλλον αποπροσανατολισμό διδασκαλίας και σκέψης, κυρίως όταν βλέπουν το χείμαρρο Οδηγιών για Αξιολόγηση, με άφθονα ατοπήματα γλωσσικά, επιστημονικά, παιδαγωγικά (2).

γ. Σας βεβαιώνω, κύριε Πρόεδρε, ότι ο πόνος για την εκπαίδευση, όπου ευτύχησα να υπηρετήσω χρόνους 38, δε με αφήνει να τα γράψω "γλυκότερα". Και επιθυμώ να διατυπώσω σε λόγο ευθύ μία παράκληση - ερώτημα: Μπορώ να ελπίζω ότι σεις, ως Πρόεδρος ο ίδιος για όλους, ταγούς στην κορυφή και "επαίτες" αδύναμους στη βάση, θα ασκήσετε την επιρροή σας, για να οργανωθεί ο αναγκαίος δημόσιος διάλογος έγκαιρα, πριν επιβληθεί ως καθεστώς η αμφισβητούμενη "μεταρρύθμιση"; Δεν αποκλείεται να αποδειχτεί σοφή, αλλά θα είναι σεβαστή όταν θα γίνει πειστική με γνήσιο διάλογο.

Διάλογος βέβαια δεν μπορεί να θεωρηθεί η μονόπλευρη ενημέρωση προς τα παιδιά (αυτή μπορεί να ερμηνευτεί ως προσπάθεια παραπλάνησης, από τους "κακόπιστους"), ούτε η λογομαχία σε κλειστά γραφεία. Σήμερα υπάρχουν ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί με πανελλήνια εμβέλεια. Εκεί μπορούν να οργανωθούν ήρεμες συζητήσεις ανάμεσα σε υπέρμαχους της "επιχειρούμενης μεταρρύθμισης" και σε επικριτές της, με ίσους όρους. Οι άμεσα ενδιαφερόμενοι ελπίζω θα καταλάβουν τους ειδικούς συνομιλητές - εκπροσώπους της.

Τέτοια ενέργεια θα εκτιμηθεί νομίζω ως κριτήριο πολιτικής σύνεσης και τεκμήριο ειλικρίνειας. Και είναι πολύ πιθανό ότι όλοι μας θα πληροφορηθούμε καλύτερα ποια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση θα είναι ευεργετική για όλη την κοινωνία μας.

Με την προσδοκία ότι αυτό επιθυμείτε και σεις, κύριε Πρόεδρε, ελπίζω ότι θα συμβάλετε.

Με την οφειλόμενη τιμή,

Φ. Κ. ΒΩΡΟΣ Ph. D.

Επίτιμος Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Σημειώσεις:

1. Η θλίψη είναι νομίζω έκφραση όλων των ευαίσθητων ψυχών, ίσως όμως είναι διαφορετική η κατεύθυνση καταλογισμού ευθυνών, αντίστοιχη προς τη σκοπιά από όπου θεώνονται και στοχάζονται. "Ο νους γαρ ημών εν εκάστω θεός"(ηγεμόνας, οδηγός), (Ευριπίδη, απόσπασμα 1014).

2. Παραδείγματα ενδεικτικά έχουν καταχωρηθεί σε πολλά άλλα άρθρα στον Τύπο.