Η διάψευσή τους, η ανατροπή τους εκπορευόταν από τα μέσα επικοινωνίας της χούντας, αν και τότε δεν ήταν τόσο επεξεργασμένα και πιθανόν ο λαός να μην ήταν τόσο εξαρτημένος από τα ΜΜΕ.

Οι παλαιότεροι που θυμούνται τη δικτατορία του Μεταξά και τα τεχνάσματα του Μανιαδάκη, όσοι τα έχουν διαβάσει ή ακούσει, ίσως εκείνα να τα θεωρούν εντελώς ανεπαρκή. Οχι πως δεν έκαναν τη ζημιά που επιδίωκαν, αλλά ήταν χοντροκομμένα και προκαλούσαν και κάποια δυσπιστία.

Στις αρχές του '70 που βρισκόμουν στην πανεπιστημιούπολη της Λουντ στη Σουηδία, σε μια εκδήλωση ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία, ένας Σουηδός φοιτητής με ρώτησε αν ήξερα πόσοι ήταν οι φυλακισμένοι και οι εξόριστοι.

Από τον Τύπο που κυκλοφοφούσε έξω από την Ελλάδα είχα διάφορα στοιχεία. Του είπα, λοιπόν, έναν αριθμό. Τον αμφισβήτησε.

Μου έδειξε ένα έντυπο, ίσως το αμερικάνικο περιοδικό ΤΙΜΕ, και διάβασα ένα κείμενο και διάφορους αριθμούς που δε συμφωνούσαν με τις δικές μου πληροφορίες.

Για εκείνον τον Σουηδό ο αριθμός, αν ήταν 2.500 ή 4.000 ή 6.500, δε σήμαινε λιγότερη ή περισσότερη αντίσταση. Δεν μπορούσε να ανεχθεί την ύπαρξη ούτε ενός πολιτικού κρατούμενου.

Το θέμα δεν ήταν ο πραγματικός αριθμός, αλλά ποιος έλεγχε τις πληροφορίες.

Πιθανόν, να μην είχα το ιδεολογικό υπόβαθρο εκείνου του Σουηδού, αλλά αυτό που πατούσα πάνω του το ένιωθα πολύ στέρεο.

Ωστόσο, μου έδωσε την εντύπωση ότι με θεωρούσε ερασιτέχνη στον αγώνα κατά της χούντας, εύπιστη, προγραμματισμένη να δεχτώ την οποιαδήποτε πληροφορία. Εκείνη τη σκηνή κι εκείνο το διάλογο, καθώς τα ηλεκτρονικά μέσα μάς βομβαρδίζουν με πληροφορίες χρήσιμες και άχρηστες, και όσο ανακαλύπτω τις δυνατότητες των ΜΜΕ, τα φέρνω όλο και πιο κοντά στη μνήμη μου.

Κάτι που με προέτρεψε να τ' αναλογιστώ ακόμα πιο έντονα σε όλες τους τις λεπτομέρειες ήταν το γεγονός ότι παρακολούθησα μια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, όπως λέγεται, ανάμεσα σε γνωστούς δημοσιογράφους του έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου με θέμα: ο έλεγχος των ειδήσεων, ή κάπως έτσι.

Κατ' αρχήν συμφωνούσαν όλοι ότι προτιμούσαν την πλήρη ελευθερία στη διακίνηση των ειδήσεων και των πληροφοριών.

Ο κ. Ρουμπάτης, ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, είπε μάλιστα ότι προτιμούσε την αναρχία της ειδησεογραφίας παρά τη φίμωσή της.

Το δεύτερο σημείο που οι απόψεις τους συνέπιπταν ήταν ότι πολλές φορές η ειδησεογραφία κατασκευάζεται. Επομένως, η εγκυρότητα των ειδήσεων μπορεί να διαμφισβητείται.

Το θέμα είναι ο έλεγχος της εγκυρότητας ή της κατασκευασμένης είδησης.

Ο κ. Αλέξης Παπαχελάς είπε ότι ακόμα δεν έχει βρεθεί ο τρόπος που ο ηλεκτρονικός υπολογιστής μπορεί να ελεγχθεί αν λέει αλήθεια ή ψέματα.

Και ασφαλώς όχι. Αφού ο υπολογιστής δίνει σ' όποιον τον ρωτά την πληροφορία που κάποιος άλλος έχει βάλει στη μνήμη του.

Στις διαλέξεις, μάλλον ποτέ, δεν έχω μαζί μου μαγνητόφωνο.

Ωστόσο, θυμάμαι πως όσο μιλούσαν, έκανα στο μυαλό μου διάφορους άλλους συνειρμούς, που είχαν σχέση με τον πληθωρισμό που έφτανε στη χρεοκοπία.

Είχα γνωρίσει νέες εργαζόμενες κοπέλες που είχαν γεμίσει το πορτοφόλι τους με πλαστικές (πιστωτικές) κάρτες που τους παρείχαν τη δυνατότητα ν' αγοράσουν ό,τι έβλεπαν στις βιτρίνες ή επιθυμούσαν ν' αποκτήσουν ή να προβούν σε οποιαδήποτε καταναλωτική πράξη.

Μ' εκείνη ακριβώς την καταναλωτική αδηφαγία χρεοκόπησαν.

Ετσι νομίζω πως κάποια μέρα που θα μάθουμε ακριβώς ποιος κατασκευάζει και πώς λειτουργεί το σύστημα της πληροφόρησης και προς όφελος τίνος, η αξία των ΜΜΕ που τη μεταδίδουν θα χρεοκοπήσει.

Ας διαβάζουμε, ας ακούμε, ας χρησιμοποιούμε τον ηλεκτρονικό μας υπολογιστή ή το Ιντερνετ, αλλά προπαντός να σκεφτόμαστε.

Ιωάννα ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ