ΑΓΚΥΡΑ.-

Κυριάρχησε στην εκλογική αναμέτρηση, επιβεβαιώνοντας τις προεκλογικές δημοσκοπήσεις, το Κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς του νυν πρωθυπουργού Μπουλέντ Ετσεβίτ κατά τις βουλευτικές εκλογές, που διεξήχθησαν την Κυριακή στην Τουρκία. Εντούτοις, ιδιαίτερα περίπλοκος γίνεται ο σχηματισμός νέας κυβέρνησης, καθώς κανένα κόμμα δε συγκέντρωσε, όπως αναμενόταν, το αναγκαίο ποσοστό, ενώ τη δεύτερη θέση κατέλαβε, πραγματοποιώντας την έκπληξη, το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης, το οποίο συγκέντρωσε το μεγαλύτερο ποσοστό στην εκλογική του πορεία. Η ανάδειξη της ακροδεξιάς σε ρυθμιστή των μετεκλογικών εξελίξεων προκάλεσε κλυδωνισμούς στο τουρκικό χρηματιστήριο, το οποίο σημείωσε, χθες, σημαντική πτώση.

Ποσοστό 22%, έναντι 14,6% που είχε στις εκλογές του 1995, συγκέντρωνε το Κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς, μέχρι χθες το απόγευμα, με καταμετρημένα και δημοσιοποιημένα τα αποτελέσματα από το 75% των εκλογικών τμημάτων. Ακολουθούσε, στη δεύτερη θέση, το Κόμμα της Εθνικιστικής Δράσης, με ποσοστό 18%, σχεδόν διπλάσιο του ποσοστού που είχε συγκεντρώσει το 1995, όταν δεν είχε καταφέρει να υπερσκελίσει το όριο του 10% για να εισέλθει στην τουρκική Βουλή. Στην τρίτη θέση βρίσκεται το Κόμμα της Αρετής, η μετεξέλιξη του ισλαμιστικού κόμματος της Ευημερίας, το οποίο είχε τεθεί εκτός νόμου, με ποσοστό 16%, έχοντας σημαντικές απώλειες από το 21% του 1995.

Σημαντική πτώση, περίπου 5%, υπέστησαν τόσο το Κόμμα της Μητέρας Πατρίδας του πρώην πρωθυπουργού Μεσούτ Γιλμάζ, που συγκέντρωσε 14%, όσο και το Κόμμα του Ορθού Δρόμου, της Τανσού Τσιλέρ, που συγκέντρωσε ποσοστό 12%. Εκτός κοινοβουλίου μένει το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του Ντενίζ Μπαϊκάλ, ενώ το φιλοκουρδικό κόμμα HADEP συγκεντρώνει σε εθνικό επίπεδο 4%. Σύμφωνα με τα ποσοστά αυτά, το Κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς κερδίζει 135 έδρες στο τουρκικό Κοινοβούλιο, δηλαδή μόλις 6 έδρες περισσότερες από τους εθνικιστές, ενώ το Κόμμα της Αρετής κερδίζει 112 έδρες. Συγχρόνως, το Κόμμα της Αρετής φαίνεται ότι διατηρεί τους Δήμους της Κωνσταντινούπολης και της Αγκυρας, ενώ το Κόμμα HADEP παρουσίασε σημαντική αύξηση στα ποσοστά των δημοτικών εκλογών, καθώς φαίνεται ότι κερδίζει τους Δήμους Μπατμάν, Μπινγκάλ, Σιράνκ, Σιίρτ και Ντιγιαρμπακίρ, στη Νοτιοανατολική Τουρκία. Οπως μετέδωσε το τουρκικό υπουργείο Εσωτερικών, η συμμετοχή στις εκλογές κυμάνθηκε στο 82,8%, λίγο υψηλότερη από τις εκλογές του 1995.

Ικανοποιημένος εμφανίστηκε μετά τη δημοσιοποίηση των πρώτων αποτελεσμάτων, ο Μπουλέντ Ετσεβίτ, ο οποίος, όμως, αρνήθηκε να προχωρήσει σε προβλέψεις για τη σύνθεση της νέας κυβέρνησης. Ο Ετσεβίτ αρκέστηκε να δηλώσει ότι ο ίδιος θα υποβάλλει την παραίτησή του στον Πρόεδρο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, όπως προβλέπει ο νόμος, και εκτίμησε ότι τα "αποτελέσματα των εκλογών αποδεικνύουν ότι η θρησκεία δεν μπορεί πλέον να χρησιμοποιείται για πολιτικούς σκοπούς". Απαντώντας σε ερώτηση για το κατά πόσο υπάρχει ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης από τα κόμματα της Δημοκρατικής Αριστεράς και της Εθνικιστικής Δράσης, ο Ετσεβίτ απάντησε, σιβυλλικά, ότι "έχει παρέλθει η περίοδος των ιδεολογικών αποκλεισμών".

Από την πλευρά του, ο ηγέτης του Κόμματος της Εθνικιστικής Δράσης, ο οικονομολόγος και ακαδημαϊκός Ντεβλέτ Μπαχτσελί, δεν μπορούσε να κρύψει τη χαρά του και δήλωσε "έκπληκτος" από το ποσοστό που συγκέντρωσε το κόμμα του. Εκτίμησε ότι η "επιτυχία αυτή οφείλεται, κυρίως, στην ανάγκη του λαού για σταθερότητα και απομάκρυνση από την πολιτική διαφθορά" και τόνισε ότι είναι έτοιμος να συμμετάσχει σε μια κυβέρνηση, "αφού οι θέσεις μας δεν απέχουν και πολύ από τις θέσεις του κόμματος του Μπουλέντ Ετσεβίτ".

Μουδιασμένη εμφανίστηκε, χτες, η τουρκική χρηματιστηριακή αγορά από τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών. Ο δείκτης του χρηματιστηρίου παρουσίασε πτώση κατά 5,1 μονάδες ενώ, όπως σχολίαζαν, οικονομικοί αναλυτές οι ξένοι επενδυτές φαίνονται ιδιαίτερα μουδιασμένοι από την άνοδο της ακροδεξιάς. Οπως δήλωσε ο Τζεμ Ακιουρέκ, επικεφαλής της χρηματιστηριακής εταιρίας "Γκλόμπαλ Σεκιούριτις" χαρακτήρισε "ιδιαίτερα επικίνδυνη" την άνοδο της ακροδεξιάς, με δεδομένες τις εχθρικές της απόψεις για την ΕΕ, αρκέστηκε να τονίσει ότι η αγορά περιμένει εναγωνίως να δει "τι στάση προτίθενται να κρατήσουν οι ακροδεξιοί".

Σε μια προσπάθεια να ελαχιστοποιήσει τις ανησυχίες της αγοράς, ο αναπληρωτής ΓΓ του Κόμματος της Εθνικιστικής Δράσης, Μουράτ Σοκμένογλου, τόνιζε ότι το κόμμα του είναι "ένα κεντρώο κόμμα" το οποίο διάκειται θετικά στο ενδεχόμενο συνεργασίας με τον Μπουλέντ Ετσεβίτ προκειμένου να υπάρξει σταθερότητα στη χώρα. "Το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα έχουν τονίσει ότι πρέπει η Τουρκία να συνεχίσει τα αντιπληθωριστικά μέτρα", υπογράμμισε ο Σοκμένογλου, ο οποίος συμπλήρωσε ότι "το κόμμα Εθνικιστικής Δράσης δεν πρόκειται να παρεκκλίνει αυτής της προσπάθειας, καθώς θα στηρίξει κανονικά τις οικονομικές, τραπεζικές και ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις που έχουν, ήδη, δρομολογηθεί".

Πολύ πιθανό θεωρείται το ενδεχόμενο, όπως εκτιμούν πολιτικοί αναλυτές αλλά και ο τουρκικός Τύπος, η νέα κυβέρνηση να αποτελείται από το Κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς και το Κόμμα της Εθνικιστικής Δράσης και ίσως το Κόμμα της Μητέρας Πατρίδας, τα οποία συγκεντρώνουν τις 350 από τις 550 έδρες της Βουλής. Εντούτοις, όποια και να είναι η εξέλιξη, το Κόμμα της Εθνικιστικής Δράσης εκτιμάται ότι θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της κατάστασης στην Τουρκία εξαιτίας της ισχυρής εκλογικής του δύναμης.

Στην πλειοψηφία τους οι Τούρκοι αρθρογράφοι αποδίδουν την άνοδο των εθνικιστών στη συνεχιζόμενη δράση των Κούρδων ανταρτών στη Νοτιοανατολική Τουρκία, ενώ εκτιμούν ότι το ισλαμιστικό Κόμμα της Αρετής παρουσίασε πτώση επειδή συγκρούστηκε σφοδρά με τον πανίσχυρο τουρκικό στρατό, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν φόβοι πραξικοπήματος στον τουρκικό λαό. Την ίδια στιγμή, πολιτικοί αναλυτές δεν έκρυβαν την ανησυχία τους για το σκηνικό που διαμορφώνει στην τουρκική πολιτική σκηνή η άνοδος των εθνικιστών, οι οποίοι επιμένουν στη στρατιωτική λύση "για την πάταξη του κουρδικού αντάρτικου" και συχνά έχουν εκφράσει μεγαλοϊδεατικά οράματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Κόμμα της Εθνικιστικής Δράσης, που έχει αλλάξει διάφορες ονομασίες τα τελευταία χρόνια, ιδρύθηκε και καθοδηγήθηκε από τον Αλπαρσλάν Τουρκές μέχρι το 1997, οπότε και πέθανε. Ιδιαίτερα γνωστή είναι η νεολαία του, οι πολυσυζητημένοι "Γκρίζοι Λύκοι", οι οποίοι είναι γνωστοί για τη βίαια δράση τους τα τελευταία 30 χρόνια.