Δεν είναι μόνον οι τρέχουσες εξελίξεις στα Βαλκάνια, και δη στο Κοσσυφοπέδιο...που θα απασχολήσουν τις προγραμματισμένες γι' αυτή τη βδομάδα συναντήσεις ηγετών και αξιωματούχων χωρών - μελών και οργανισμών που συμμετέχουν στο Σύμφωνο Σταθερότητας για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Τόσο στις Βρυξέλλες (ερχόμενη Τετάρτη συνάντηση εκπροσώπων των πλευρών που απαρτίζουν το Σύμφωνο Σταθερότητας σε υπουργικό επίπεδο), όσο δε και στο Σεράγεβο (την ερχόμενη Παρασκευή σε επίπεδο ηγετών και υψηλόβαθμων αξιωματούχων διεθνών οργανισμών) θα επιχειρηθούν να μπουν οι πρώτες βάσεις για την πραγματοποίηση των μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων σχεδίων που επιφυλάσσουν οι μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ, ΕΕ, ΝΑΤΟ, ΟΑΣΕ, Παγκόσμια Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο κ.ά.) στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Ωστόσο, όπως είναι γνωστό, τα "θεμέλια" για την υλοποίηση των σχεδίων που ουσιαστικά συνιστούν την πολιτικοοικονομική χειραγώγηση των Βαλκανίων, είχαν ήδη μπει στην πολύκροτη διάσκεψη κορυφής της "Ομάδας Κορυφής" στην Κολωνία στις 10 Ιούνη. Εκτοτε μας προέκυψε το πολύκροτο "Σύμφωνο Σταθερότητας για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη", το οποίο, αν κρίνουμε από τα βασικά άρθρα αρχών και κανονισμών του, είναι σίγουρο πως θα μας απασχολήσει πολύ και για πολλά χρόνια.

Μόνον μία ενδελεχής ανάγνωση του άρθρου 7 αρκεί να μας "ανοίξει τα μάτια": "Οι δεσμεύσεις μας σχετικές με την ανθρώπινη διάσταση... είναι θέματα άμεσης και νόμιμης ανησυχίας όλων των Κρατών που συμμετέχουν στο Σύμφωνο Σταθερότητας, και δεν ανήκουν αποκλειστικά στις εσωτερικές υποθέσεις του ενδιαφερόμενου κράτους"! (Μην ξεχνάμε πως πάνω στα "ανθρώπινα δικαιώματα" πάτησαν οι ΗΠΑ για να βομβαρδίσουν τη Γιουγκοσλαβία...).

Η υπακοή των Βαλκανίων και η πολιτικοοικονομική "μετεξέλιξή" τους πάνω "στις ευρω-ατλαντικές δομές" (άρθρο 8), φιλοδοξείται να γίνει μέσω του Συμφώνου Σταθερότητας, εκτός και εάν, το "Σύμφωνο Σταθερότητας" υπονομευτεί εκ των έσω, δηλαδή, από τους κραταιούς εταίρους που το απαρτίζουν. Οπως, θα διαπιστώσετε, όμως, στη συνέχεια, το Σύμφωνο Σταθερότητας (ΣΣ) δε φτιάχτηκε μόνο για να "βάλει χέρι" στις εσωτερικές υποθέσεις των Βαλκανίων, αλλά και για να αποτρέψει φαινόμενα έντονου εσωτερικού ανταγωνισμού μεταξύ των ισχυροτέρων.

Πώς γίνεται αυτό; Κυρίως, από ένα σημαντικό αριθμό άρθρων και κανονισμών του "Συμφώνου Σταθερότητας" (Αρθρα 18 έως και 41), τα οποία ουσιαστικά αποσκοπούν στο μοίρασμα των κομματιών της "πίτας", ώστε έκαστος να γνωρίζει - για προφανείς λόγους - τα "χωράφια" δράσης του...

Από τα Αρθρα 19 και 20 μαθαίνουμε πως ρόλος της ΕΕ θα είναι να "τραβήξει την περιοχή πιο κοντά προς την προοπτική πλήρους ολοκλήρωσης όσων χωρών δεν έχουν ακόμη συνάψει συμφωνίες σύνδεσης μαζί της". Αυτό θα γίνει "μέσω ενός νέου είδους συμβατικών σχέσεων... ανάλογα με επιμέρους καταστάσεις κάθε χώρας... με την προοπτική ιδιότητας του μέλους της ΕΕ, στη βάση της Συνθήκης Αμστερνταμ και όταν εκπληρωθούν τα κριτήρια της Κοπεγχάγης".Με δύο κουβέντες, όσες βαλκανικές χώρες δεν είναι μέλη της ΕΕ, θα ζουν με την υπόσχεση, ενώ παράλληλα θα υποβάλλονται στις δοκιμασίες γενικής λιτότητας, υποτίθεται για το καλό της "οικονομίας" και του "εκδημοκρατισμού"...

Το άρθρο 22 αναβαθμίζει τον ΟΑΣΕ (Οργανισμός για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη) στο ρόλο γενικού χωροφύλακα (που δεν απέχει και πολύ από το ρόλο ενός μικρού "ΝΑΤΟ") της περιοχής. Ο ΟΑΣΕ "θα είναι το πρωταρχικό εργαλείο έγκαιρης προειδοποίησης, πρόληψης συγκρούσεων, διαχείρισης κρίσεων, και μετασυγκρουσιακών επανορθώσεων" και προωθείται ως "η μόνη παν-Ευρωπαϊκή Οργάνωση Ασφάλειας"! Υπογραμμίζεται, πως μετά απ' όλα αυτά, ο ΟΑΣΕ θα έχει "ιδιαίτερα αναβαθμισμένο ρόλο στο τραπέζι εργασίας για τον Εκδημοκρατισμό και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα"...

Από το άρθρο 24, μαθαίνουμε και το ρόλο που θα παίξει το Συμβούλιο της Ευρώπης.Αφού εντάξει "πρόθυμα" και ταχύτατα όσα κράτη της περιοχής δεν είναι μέλη του, θα επιχειρήσει να τα "δεσμεύσει" (για την ακρίβεια να τα "παγιδεύσει") μέσω δεσμευτικών νομικών κανονισμών, προκειμένου έτσι να ανοίξει ο δρόμος για επέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις τους, ιδιαίτερα στους τομείς "δημοκρατικών θεσμών, ανθρωπίνων δικαιωμάτων, νόμου, δικαιοσύνης, παιδείας".

Ο ρόλος του ΟΗΕ είναι σαφώς υποβαθμισμένος.Για το ΣΣ χρησιμεύουν μόνον τα προγράμματα και οργανώσεις αρωγής των Ηνωμένων Εθνών όπως: η "Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για πρόσφυγες", "Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφίμων", "Γιούνισεφ", "Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας", "Πρόγραμμα Ανάπτυξης Ηνωμένων Εθνών"...

Οσο για το ρόλο που θα κληθεί να παίξει η Ρωσία; Αυτός θα διαμορφωθεί ανάλογα με τις περιστάσεις, αφού γενικώς εκτιμούνται οι προοπτικές "ηγετικού ρόλου" της. Αντιθέτως - δε θα περίμενε κανείς και κάτι διαφορετικό... - οι ΗΠΑ "θα εξακολουθήσουν να παίζουν ηγετικό ρόλο" στην ανάπτυξη του Συμφώνου...

Το επίσημο κείμενο του ΣΣ από την αρχή κιόλας (όπως άλλωστε συνηθίζεται στη σύνταξη τέτοιων κειμένων) μας ενημερώνει πως απαρτίζεται από μία πλειάδα κρατών και οργανισμών. Οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού είναι οι: ΕΕ, ΟΑΣΕ, ΗΠΑ, Συμβούλιο Ευρώπης, ΝΑΤΟ, ΟΟΣΑ, Παγκόσμια Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Οι "δεύτερης" κατηγορίας "παίχτες" είναι η Ρωσική Ομοσπονδία, ο ΟΗΕ, η ΔΕΕ, όσες χώρες της "Ομάδας των Οκτώ" (όπως Ιαπωνία, Καναδάς) τυγχάνει να απουσιάζουν από έναν ή περισσότερους από τους ανωτέρω οργανισμούς. Στην "τρίτη" κατηγορία μπαίνουν οι άμεσα ενδιαφερόμενες βαλκανικές χώρες: Αλβανία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Κροατία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Σλοβενία, ΠΓΔΜ, Τουρκία, ενώ στη θέση του τιμωρημένου... κάθεται η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας.

Αν και το ΣΣ υποτίθεται πως φτιάχτηκε για την αποτροπή εξελίξεων τύπου Κοσσυφοπεδίου και τάχα για τη βελτίωση της οικονομίας και του "εκδημοκρατισμού" στις χώρες της ΝΑ Ευρώπης, το Βελιγράδι θα αντιμετωπίζεται ως "παρίας", όσο τουλάχιστον υπάρχει ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς... Εάν φύγει ο Μιλόσεβιτς, τότε, η ΟΔΓ θα "γίνει ευπρόσδεκτη" στους κόλπους του ΣΣ, όπως άλλωστε εμμέσως πλην σαφέστατα μας ενημερώνει η δεύτερη παράγραφος του 11ου άρθρου του ΣΣ! Αντιθέτως, ο έτερος εταίρος της ΟΔΓ (Μαυροβούνιο), αντιμετωπίζεται διαφορετικά κι αυτό επειδή το Μαυροβούνιο διαθέτει - κατά τις ΗΠΑ, ΕΕ και ΝΑΤΟ - "δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση" (τρίτη παράγραφος του άρθρου 11), για την οποία "η ΕΕ και άλλοι ενδιαφερόμενοι δεσμεύονται πως θα δώσουν προτεραιότητα στη στενή συνεργασία μαζί της...".

Ενα τέτοιο Σύμφωνο δε θα μπορούσε να μην διαθέτει και ένα γενικό "Ειδικό Συντονιστή", ο οποίος θα ορίζεται τυπικά από την ΕΕ, αφού όμως οι Βρυξέλλες έχουν συνεννοηθεί με τους άλλους κραταιούς εταίρους, όπως ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΟΑΣΕ κλπ. (άρθρο 13).

Ο "Ειδικός Συντονιστής" θα έχει τη γενική εποπτεία λειτουργίας και πορείας του ΣΣ λαμβάνοντας εκθέσεις από τους επικεφαλής των ακόλουθων τριών ιδιότυπων "φόρουμ" ή "τραπεζιών εργασίας" (άρθρο 14):

- Τραπέζι Εργασίας για τον "εκδημοκρατισμό" και τα "ανθρώπινα δικαιώματα",

- Τραπέζι Εργασίας για την οικονομική "ανοικοδόμηση", την ανάπτυξη και συνεργασία,

- Τραπέζι Εργασίας για θέματα ασφάλειας.

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ