Ενας "άλλος κόσμος" ή καλύτερα ένας μικρόκοσμος, που προσπαθεί να κόψει με τα μικρά του δόντια τον ομφάλιο λώρο με τον Καναδά. Ο λόγος για το γαλλόφωνο Κεμπέκ που επιζητούσε και ίσως να εξακολουθεί να επιζητά την ανεξαρτητοποίησή του και έχει καταφέρει να σπάσει τον "πάγο" της σιωπής για τα όσα συμβαίνουν στη χώρα.

Το πρόβλημα της ενδεχόμενης απόσχισης του Κεμπέκ, γνωστό και ως "κρίση της ομοσπονδίας", έχει τις ρίζες του βαθιά μέσα στο χρόνο, καθώς ανάγεται στις πρώτες μέρες ίδρυσης ή, καλύτερα, σχηματισμού του κράτους του Καναδά, στην πρώτη αποικιακή περίοδο και την πολιτική της γενοκτονίας κατά του αυτόχθονα πληθυσμού σε ολόκληρη τη Βόρεια Αμερική. Η αποικιοποίηση από τους Γάλλους και κατόπιν από τους Βρετανούς και οι χρόνιες διαμάχες και συγκρούσεις μεταξύ των δύο αυτών δυνάμεων για την κυριαρχία της αμερικανικής γης ανέδειξαν, τελικά, νικητές τους Βρετανούς. Κατόπιν οι σχέσεις καταπίεσης, οι οποίες εγκαθιδρύθηκαν με τη Διακήρυξη του 1763 και το Σύνταγμα της χώρας, που αναγνώρισε ότι το Κεμπέκ αποτελεί επαρχία και, φυσικά, οι κάτοικοί του όχι ξεχωριστό έθνος.

Το πρόβλημα αποτελεί ένα μακροχρόνιο ζήτημα διαμάχης και έχει οδηγήσει σε πολλαπλές αντιθέσεις και συγκρούσεις μεταξύ των κατοίκων, για περισσότερο από έναν αιώνα. Αυτή η εξίσωση του απομονωτισμού, στα δύο της σκέλη, εμπεριέχει την οικονομική καταπίεση, την πολιτική, κοινωνική και την πολιτισμική καταπίεση. Φυσικά, η κατάσταση έχει οπωσδήποτε βελτιωθεί από πολλές απόψεις για το γαλλόφωνο τμήμα του Καναδά, το Κεμπέκ, όσον αφορά την οικονομία και την ανάπτυξη, τις επιτεύξεις του κινήματος των κοινωνικών δικαιωμάτων, που έδωσε μία ανάσα, καθώς αναγνώρισε τα θεμελιώδη δικαιώματά τους. Εντούτοις, το πολιτικό ζήτημα της ανισότητας παραμένει ακανθώδες, καθώς δεν αναγνωρίζεται ότι οι γαλλόφωνοι κάτοικοι του Κεμπέκ αποτελούν ένα έθνος μέσα στα πεπερατά όρια του κράτους του Καναδά.

Το ΚΚ Καναδά, κατανοώντας την ειδοποιό διαφορά, όπως αυτή εκδηλώνεται, εδώ και πενήντα χρόνια, και σύμφωνα με τις επικρατούσες συνθήκες, έχει ζητήσει τη δημοκρατική αναθεώρηση του Συντάγματος, που θα αναγνωρίζει το έθνος που κατοικεί στο Κεμπέκ και θα προχωρά σε ένα συγκερασμό των δύο αυτών αντιφάσεων της καναδικής κοινωνίας, κάτι σαν ένα γάμο μεταξύ των γαλλόφωνων και των αγγλόφωνων, σε βάση καλής θέλησης και, φυσικά, ισοτιμίας.

Μολονότι το πρόβλημα υπάρχει, ποτέ δεν έχει τεθεί επί τάπητος για να λυθεί και το μόνο που γίνεται είναι να ρίχνεται συνεχώς στον κάλαθο των αχρήστων. Ισως κάποιοι θυμούνται την κρίση του Εκολ Τιουμπ, το 1970, όπου για πρώτη φορά έγιναν δυναμικές αποσχιστικές κινήσεις και κλήθηκε ο στρατός, για να αντιμετωπίσει την έκρυθμη κατάσταση που είχε διαμορφωθεί στο Κεμπέκ. Κατόπιν, το 1976, το εθνικιστικό κόμμα, το κόμμα Κεμπεκουά, κατάφερε να επιτύχει μία σημαντική νίκη στις εκλογές και να σπάσει για πρώτη φορά το "απόρθητο" του Κοινοβουλίου. Μία νίκη που το οδήγησε στην προκήρυξη δημοψηφίσματος για το καθεστώς του Κεμπέκ και την απόσχισή του από τον Καναδά, στο οποίο ηττήθηκε. Ουσιαστικά, ήταν μία πύρρειος νίκη για την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, αφού ποτέ το πρόβλημα δε λύθηκε και εξακολουθεί να υφέρπει με περιόδους έξαρσης ή και ύφεσης.

Το δίλημμα υπάρχει και τέθηκε στο τελευταίο επεισόδιο κρίσης, στο δημοψήφισμα του 1995. Τούτη τη φορά, ουσιαστικά για την ανεξαρτησία του Κεμπέκ, αν και η διατύπωση του ερωτήματος που τέθηκε υπόψη των ψηφοφόρων ήταν πολύ πιο πολύπλοκη και δυσνόητη για ευνόητους λόγους. Ουσιαστικά, ήταν μία καταμέτρηση δυνάμεων, μία συνολική επισκόπηση, τόσο των απόψεων, όσο και της πρόθεσης του λαού του Κεμπέκ. Η διαφορά ήταν μηδαμινή, αφού η κάλπη ανέδειξε ότι αυτοί που ήταν εναντίον ήταν 50,1% και αυτοί που ήταν υπέρ αποτελούσαν το 49,9%! Η πρόταση για ανεξαρτησία απορρίφθηκε τελικά για 11.000 ψήφους, σε ένα σύνολο πληθυσμού 7 εκατομμυρίων ανθρώπων.

Εντούτοις, υπάρχει εναλλακτική λύση. Ούτε ανεξαρτησία, αλλά ούτε και παραγκώνιση του ζητήματος, δηλαδή να θεωρηθεί ότι δεν υφίσταται και να αναμένεται η επίλυση διά... μαγείας, με την παράλληλη διατήρηση του υφιστάμενου "status quo". Μια λύση, μια δημοκρατική λύση, είναι αυτή που θα συνδυάζει τη δημιουργία Συντακτικής Συνέλευσης για τον καναδικό λαό, το γαλλόφωνο και αγγλόφωνο και με σημαντική και ουσιαστική συμμετοχή των "πρώτων Εθνών", δηλαδή των ιθαγενών Ινδιάνων, όπου θα συνταχθεί ένα νέο Σύνταγμα, που θα βασίζεται στο ίσο, δίκαιο και εθελοντικό "συνεταιρισμό" όλων των λαών του Καναδά.

Το ΚΚ Καναδά, επανειλημμένα, έχει τονίσει ότι το ζήτημα του Κεμπέκ έχει δύο όψεις. Σε πρώτο επίπεδο, είναι το δημοκρατικό ζήτημα και το δικαίωμα των εθνοτήτων που απαρτίζουν το μωσαϊκό της χώρας, να είναι ίσες και απολύτως σεβαστές, καθώς και να μη χρησιμοποιούνται πολλαπλοί μέθοδοι χειραγώγησης και καταπίεσης, όπως οικονομικές, νομικές και απειλές, όχι μόνο κατά του λαού του Κεμπέκ, αλλά και των άλλων εθνοτήτων. Σε δεύτερο επίπεδο, να γίνει κατανοητό και να αποσαφηνιστεί ποια είναι τα πραγματικά συμφέροντα της εργατικής τάξης όλου του Καναδά, και των γαλλόφωνων και των αγγλόφωνων. Θεωρούμε ότι η λύση και το συμφέρον των εργαζόμενων δεν είναι η ανεξαρτησία ή η απόσχιση του Κεμπέκ, αφού θα συντελέσει στην παράδοση του λαού, "ως ώριμο φρούτο", στα χέρια του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, που δε χωρά αμφιβολία ότι θα εκμεταλλευτεί την αδυναμία, όπως θα παρουσιαστεί, του καναδικού κράτους να διευθετήσει τις εσωτερικές του υποθέσεις, για να κάνει υποτελή και τα δύο κράτη που πιθανά θα γίνουν. Εξάλλου, η πολιτική των ΗΠΑ είναι πολύ ξεκάθαρη, όσον αφορά τις προθέσεις τους και το πώς βλέπουν τις σχέσεις τους με τον Καναδά, αφού μονίμως εκδηλώνουν την "αδηφαγία" τους να θέσουν υπό τον έλεγχό τους όλες τις φυσικές πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας - που είναι τεράστιες και αποτελούν έναν από τους κρυφούς ή φανερούς πόθους του αμερικανικού ιμπεριαλισμού.

Επίσης, υπάρχει ακόμα μια πτυχή που εμπλέκεται στο ζήτημα και έχει να κάνει με τη "νεοφιλελεύθερη ατζέντα" και είναι η αποκέντρωση - αποσύνθεση του κράτους. Να αποδυναμωθεί η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, όσον φορά την παιδεία, την υγεία, την εργασία, ούτως ώστε να μπορέσει να γίνει εφικτή η παράδοσή τους στον ιδιωτικό τομέα και στις μεγάλες επιχειρήσεις. Οι πρόσφατες τεχνητές κρίσεις στην παιδεία και το συνταξιοδοτικό ζήτημα δημιουργήθηκαν με τέτοιο τρόπο, ώστε να προκληθεί η εντύπωση ότι δεν υπάρχει άλλη λύση, εκτός από την ιδιωτικοποίησή τους και παράδοσή τους στις πολυεθνικές. Με αυτόν τον τρόπο, προωθείται η αποσύνθεση του ομοσπονδιακού κράτους και η "βαλκανιοποίηση" του Καναδά. Πώς αυτή η διάσταση του ζητήματος έχει άμεση σχέση με το θέμα του Κεμπέκ;

Ο λαός και η τοπική κυβέρνηση του Κεμπέκ επιθυμούν να έχουν έλεγχο σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, που τους αφορούν άμεσα, όπως η εκπαίδευση, το σύστημα υγεία, οι δημοσιονομικές δαπάνες. Φυσικά, είναι απολύτως λογικό, αφού αποτελούν επί της ουσίας έθνος. Ωστόσο, οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι πολυεθνικές θέλουν να εκμεταλλευτούν προς ίδιον όφελος την εγγενή αδυναμία - εξαιτίας της έλλειψης θέλησης - τόσο της τοπικής, όσο και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης να επιλύσουν τα κρίσιμα ζητήματα, τονίζοντας ότι "εμείς μπορούμε να εκπληρώσουμε όλες τις φιλοδοξίες, αν μας παραδώσετε όλους αυτούς τους τομείς". Το επόμενο στάδιο είναι, από τοπικό επίπεδο η κρίση να μεταφερθεί σε εθνικό επίπεδο και να δημιουργηθεί κρίση της ομοσπονδίας.

Αυτό θα είναι πραγματική καταστροφή για τον καναδικό λαό, αφού το "κράτος πρόνοιας" και οι παροχές αποτελούν κεκτημένα δικαιώματά του μετά από αγώνες 50 ετών. Γι' αυτό, το ΚΚ Καναδά συνεχώς τονίζει ότι μία απόσχιση του Κεμπέκ θα είναι καταστροφική για όλο τον καναδικό λαό και, φυσικά, την εργατική τάξη. Αν το Κεμπέκ αποσχιστεί και προσπαθήσει να επιζήσει ως ανεξάρτητο κράτος, η διαδικασία διάλυσης δε θα σταματήσει εκεί.

Χρ. Μ.