ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ.-

Παρά τις πάνω από 10 διασώσεις - "θαύματα" το Σαββατοκύριακο και χτες, οι ελπίδες εξανεμίζονταν, οριστικά πλέον, για την ανάσυρση επιζώντων, ενώ η βροχή χειροτέρευσε τα πράγματα. Οι αρχές ετοιμάζονταν να δώσουν το "πράσινο φως" στις μπουλντόζες. Οι νεκροί ξεπέρασαν (επισήμως) τους 12.100, ενώ η κυβέρνηση παρήγγειλε 45.000 σάκους για πτώματα...

Ο Ισμαήλ Τσιμέν δεν μπορούσε να κοιμηθεί κι έπαιζε με το παιχνίδι του, ένα φορτηγάκι, όταν ο κόσμος του σκοτείνιασε απότομα.

Για έξι ημέρες, μόνος, παγιδευμένος σ' ένα μικρό χώρο κάτω από ένα μπαλκόνι που κατέρρευσε, ο 4χρονος Ισμαήλ περίμενε να έρθει κάποιος. Αλλά κανείς δεν ερχόταν. Οι συγγενείς του είχαν ήδη ετοιμάσει τον τάφο του.

Χτες συνέβη αυτό που ο θείος του αποκάλεσε "θαύμα απ' το Θεό". Ο Σαϊτ Τσιμέν άνοιγε χώρο στα συντρίμμια, για να ανασυρθούν πτώματα, όταν στο φως του φακού του είδε ένα κενό, μισό μέτρο ψηλό. Ο Ισμαήλ έβγαλε μια φωνούλα. Ητανε εκεί.

Βούλγαροι και Τούρκοι, μέλη σωστικών συνεργείων, τράβηξαν το παιδί στο φως μετά από 146 ώρες ερεβώδους σκότους. Ητανε μια περίπτωση απίστευτη - όταν η ανθρώπινη ζωή ξεπερνά τα όρια επιβίωσης, χωρίς φαγητό ή νερό, υπό συνθήκες για τις οποίες ο χαρακτηρισμός "αντίξοες" αποτελεί, σε όρους φιλολογικής κριτικής, ευφημισμό.

"Επαιζα με το φορτηγό μου. Μετά έπεσα". Οι λέξεις του αφυδατωμένου παιδιού βγαίνουν ψιθυριστά, στο θάλαμο της εντατικής ενός νοσοκομείου της Κωνσταντινούπολης. Οταν ο Ισμαήλ παγιδεύτηκε, κάλεσε τους γονείς του. Δεν ήρθανε. Κι έτσι περίμενε. "Φοβόμουν πολύ", λέει απλά, με παιδική αθωότητα.Ο θείος του ομολογεί ότι "νομίζαμε πως ήταν νεκρός... είχα ετοιμάσει ακόμη και τον τάφο του". Που, ευτυχώς, θα μείνει άδειος. Τέσσερις άλλοι τάφοι θα γεμίσουν: του πατέρα του. Και των τριών αδελφών του.

Ο πατέρας του παιδιού, ο Φατίχ, δούλευε φύλακας στις οικοδομές του εργολάβου Βέλι Γκότσερ, που κατηγορείται ως ένοχος εξ αμελείας για χιλιάδες φόνους. Χρησιμοποίησε φτηνά, ακατάλληλα υλικά για τα κτίσματα. Ο Γκότσερ παραδέχτηκε ότι χρησιμοποίησε ακατάλληλα υλικά με δήλωσή του προς τουρκικά ΜΜΕ. Καταζητείται.

Η μητέρα του, Σερίφε, επέζησε. Είναι σ' ένα νοσοκομείο στην Μπούρσα.

Ο Ισμαήλ δεν ξέρει τι απέγινε η οικογένειά του. Παίζει μ' ένα αεροπλανάκι, ένα χάρτινο αεροπλανάκι φτιαγμένο από ένα έγγραφο του νοσοκομείου. Θέλει να φάει ή να πιει κάτι, αλλά οι γιατροί του παρέχουν μόνο γλυκόζη, ενδοφλεβίως. Πριν συνέλθει από την αφυδάτωση, σε τουλάχιστον δύο ημέρες, δεν μπορεί να πάρει τίποτε από το στόμα. Νοσοκόμες - που ακόμα δεν πιστεύουν την ιστορία του - του υγραίνουν τα χείλη. Ο μικρούλης είναι κάτι σαν σύμβολο.

Σήμερα, μια εβδομάδα μετά το σεισμό, οι ελπίδες ανάσυρσης επιζώντων έχουν εξανεμιστεί σχεδόν οριστικά. Η βροχή, χτες, χειροτέρευσε τα πράγματα, μετατρέποντας σε λάσπη τα συντρίμμια, τους δρόμους, τη σκόνη του Αυγούστου, και στέλνοντας τους επιζώντες, που εδώ και μια βδομάδα ζουν στο ύπαιθρο, να αναζητήσουν καταφύγιο.

Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι ζουν στην ύπαιθρο, από τον τρόμο των μετασεισμικών δονήσεων. Μια ισχυρή μετασεισμική δόνηση μεγέθους 5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ συγκλόνισε την Κυριακή το απόγευμα την πόλη Ανταπαζαρί.Οι αριθμοί εξακολουθούσαν να καταγράφονται, ψυχρά, με μια πλαστή αίσθηση ακρίβειας που αποκρύπτει το πραγματικό μέγεθος της τραγωδίας. Πάνω από 12.148 νεκροί, 34.448 τραυματίες χτες το απόγευμα. Και η κυβέρνηση της Τουρκίας προετοιμάζεται για τα χειρότερα. Ο Σέρτζιο Πιάτζι, ο Ιταλός επικεφαλής του ευρωπαϊκού Γραφείου του ΟΗΕ για το Συντονισμό των Ανθρωπιστικών Υποθέσεων, δήλωσε χτες από τη Γενεύη ότι η κυβέρνηση Ετσεβίτ ζήτησε "45.000 σάκους". Για πτώματα.

Αργά - αργά, τα σωστικά συνεργεία αποσύρονται. Το βρετανικό, το γαλλικό, το ελβετικό, το ελληνικό. Συνολικά, συμμετείχαν 2.200 άτομα, από 52 χώρες. Αλλά όχι από την Αρμενία, κάγχασε χτες η εφημερίδα "Ραντικάλ". Οι τουρκικές αρχές αρνήθηκαν τη βοήθεια που προσφέρθηκε από αυτή τη χώρα. Ειδικά σωστικά συνεργεία, που είχαν συγκροτήσει μετά το μεγάλο σεισμό στο Λενινάκαν το 1988, προσφέρθηκαν, έγραψε. Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών αποδέχτηκε την προσφορά, αλλά η μετάβαση των αρμενικών σωστικών συνεργείων εμποδίστηκε από τους υπευθύνους του Κέντρου Αντιμετώπισης Κρίσης.

"Σύμφωνα με τις πηγές μας, η αίτηση απορρίφθηκε από αξιωματούχους του Κέντρου Κρίσης που ανήκουν στο κόμμα Εθνικιστικής Δράσης", πρόσθεσε η "Ραντικάλ". Ρατσισμός την ώρα του ύψιστης ανάγκης...

Ούτως ή άλλως, μ' όλο που η βοήθεια υπήρξε, το αποτέλεσμά της ήταν φτωχό. Πολλοί, ειδικοί και μη, αποδίδουν το γεγονός στην έλλειψη συντονισμού. Ο κρατικός μηχανισμός "πιάστηκε απροετοίμαστος", είπε ο υπουργός Τουρισμού, Ερκάν Μουμτζού, χτες. Η μάλλον, όχι. "Αυτός ο σεισμός είναι μια δήλωση χρεοκοπίας για το τουρκικό πολιτικό και διοικητικό σύστημα... όλα τα ιδεολογικά επιχειρήματα ισοπεδώθηκαν από τα 7,4 Ρίχτερ. Από κάτω κείτεται το σύστημα", διόρθωσε.

Σε συνάντηση της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος της Μητέρας Πατρίδας (ΑΝΑΡ), που έγινε ενόψει μιας ευρύτερης συζήτησης στη Βουλή, με θέμα την προσπάθεια αρωγής των σεισμοπλήκτων, κρατήθηκε ενός λεπτού σιγή στη μνήμη των θυμάτων του σεισμού.

"Δε λέω ότι ο οργανισμός πολιτικής προστασίας κατέρρευσε. Απλώς δεν υπήρχε... δεν υπήρχε η παραμικρή προετοιμασία", δήλωσε ο βουλευτής Ιμπραήμ Γιασάρ.

Ο συντονισμός εξακολουθούσε χθες να παραμένει το υπ' αριθμόν ένα πρόβλημα. Η ελίτ των χειρουργών του πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ είναι στο Ιζμίτ από τη δεύτερη μέρα μετά το σεισμό. Κι όμως, έλεγε χτες ο Κυβερνήτης Μάικλ Στράους, "μόλις 33 άνθρωποι έφθασαν σε μας για περίθαλψη". Αυτό μάλλον τα λέει όλα.

Ενας Ισραηλινός γιατρός, ο Δρ. Πίντσας Χαλπερίν, είπε ότι η βροχή - που αναμένεται να συνεχιστεί για μέρες - είναι αμφίβολο αν θα αποδειχθεί ευχής έργο ή κατάρα. Θα μπορούσε να καθαρίσει από τη βρωμιά και τη σκόνη ολόκληρες περιοχές, να σώσει πολύ κόσμο από μολύνσεις. Από την άλλη, αν σταματήσει γρήγορα και τα νερά λιμνάσουν, τα κουνούπια και οι μύγες θα μπορούσαν να αυξήσουν τους κινδύνους εξάπλωσης ασθενειών. Τα πτώματα που αποσυντίθενται στα κατεστραμμένα κτίρια είναι (κυριολεκτικά) χιλιάδες, και οι κίνδυνοι μεγάλοι.

Χειρότερα, η βροχή μπορεί να φέρει επίσης στο έδαφος τις διοξίνες που απελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα από την πυρκαγιά στο Ιζμίτ στο νερό και το έδαφος...

Ηδη από χτες αναμενόταν να αρχίσει, αφού οι σωστικές προσπάθειες πλησιάζουν πλέον στο οριστικό τους τέλος, μια μαζική επιχείρηση με μπουλντόζες και βαριά μηχανήματα, για να ισοπεδωθούν τα πληγέντα κτίσματα. Το Κέντρο Αντιμετώπισης της Κρίσης διέταξε όλες τις κρατικές και ιδιωτικές εταιρίες να διαθέσουν τα βαριά μηχανήματά τους στις τοπικές αρχές των επτά περιοχών που επλήγησαν από το σεισμό. Σε ανακοίνωση του Κέντρου κλήθηκαν και οι πολίτες να διαθέσουν χρήματα, ειδικές σακούλες για τη μεταφορά νεκρών και ιατροφαρμακευτικό υλικό στις αρχές.

Ο Τζέσπερ Χόλμερ Λαντ, εκπρόσωπος του τμήματος Εκτίμησης Καταστροφών - Μονάδας Συντονισμού του ΟΗΕ, εκτίμησε χτες ότι πάνω από 200 χιλιάδες άνθρωποι έχουν μείνει άστεγοι, σχολιάζοντας ότι "ο επόμενος μεγάλος στόχος θα πρέπει να είναι να κατασκευαστούν μεγάλα στρατόπεδα για την προσωρινή στέγασή τους".

Η τουρκική κυβέρνηση, που προσπαθεί να αναστρέψει την εικόνα κακής οργάνωσης και αργής αντίδρασης, που δέχεται από τον Τύπο, ανακοίνωσε διά στόματος του πρωθυπουργού Μπουλέντ Ετσεβίτ ότι θα εφοδιάσει με νερό, τρόφιμα και υγειονομικό υλικό τους καταυλισμούς.

Εκκληση σε κυβερνήσεις και ομάδες εθελοντών για περισσότερη βοήθεια προς την Τουρκία απηύθυνε και ο ΓΓ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν. "Οι ανάγκες είναι τεράστιες... απευθύνουμε έκκληση σε κυβερνήσεις και εθελοντικές ομάδες να εντείνουν τις προσπάθειές τους, ώστε να υπάρξει ανταπόκριση στις ανάγκες αυτές τις επόμενες εβδομάδες. Τα Ηνωμένα Εθνη χορηγούν κάθε δυνατή βοήθεια και είναι διατεθειμένα να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους για τον καλύτερο συντονισμό της διεθνούς προσπάθειας", είπε.

Ο αρχηγός του επιτελείου των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, απαντώντας στις επικρίσεις για ολιγωρία των Ενόπλων Δυνάμεων στην αντιμετώπιση της κατάστασης από το σεισμό της περασμένης Τρίτης, δήλωσε την Κυριακή ότι 53.000 στρατιώτες εργάζονται στις πληγείσες περιοχές.

Ο στρατηγός Χουσεϊν Κιβρίκογλου τόνισε ότι ο στρατός κάνει "κορυφαίο έργο" και έχει βοηθήσει περισσότερα από 19.000 άτομα να διασωθούν από κατεστραμμένα κτίρια, ενώ έχει ανασύρει από τα ερείπια 4.819 πτώματα, αλλά τα μέσα ενημέρωσης "ενδιαφέρονται περισσότερο" για τα ξένα συνεργεία διάσωσης.

"Εχουμε 53.000 στρατιώτες εκεί, αλλά δε βλέπω να υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον γι' αυτούς τους στρατιώτες που σας κοιτούν με την καρδιά ραγισμένη. Πρέπει να το γνωρίζετε", είπε ο Κιβρίκογλου σε δημοσιογράφους. "Εχουν χάσει κάπως το ηθικό τους με αυτά που μεταδίδονται. Δείξ' τε ό,τι καλό έχουν κάνει", είπε ακόμη ο Τούρκος στρατηγός.