"Η ύπαρξη διεθνών μητροπόλεων αποτελεί σήμερα αναγκαία προϋπόθεση για τη γενικότερη ανταγωνιστικότητα των περιφερειακών και εθνικών οικονομιών. Μόνο η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη μπορούν να παίξουν τέτοιους ρόλους, αλλά με διαφορετικό περιεχόμενο".

Η διατύπωση αυτή καταγράφεται στο Σχέδιο Δράσης, ενώ την ίδια στιγμή ασκείται και κριτική στο ρόλο της Αθήνας, ο οποίος χαρακτηρίζεται σήμερα "ισχνός". Συγκεκριμένα αναφέρεται: "Σε διεθνή κλίμακα ο μητροπολιτικός ρόλος της Αθήνας παραμένει ισχνός και ασθενής για λόγους που ανάγονται τόσο σε γενικότερα μειονεκτήματα του ελληνικού χώρου (γεωγραφική απομόνωση, αδυναμίες της οικονομίας και της διοίκησης) όσο και στον τρόπο ανάπτυξης της ίδιας της πόλης (συμπεριλαμβανομένου και του μακροχρόνια χαμηλού επιπέδου των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων σε υποδομές και αστικό εξοπλισμό)".

Παρά τα προβλήματα, το Σχέδιο Δράσης χαρακτηρίζει την Αθήνα ως τη "μόνη πόλη που έχει στοιχειωδώς επαρκή κλίμακα για να λειτουργήσει ως διεθνής μητρόπολη". Κι αυτό γιατί: "Η Θεσσαλονίκη, αν και διαθέτει καλύτερες προοπτικές από την Αθήνα ως προς το διεθνή ρόλο της, δύσκολα μπορεί να υπερβεί τα όρια μιας περιφερειακής μητρόπολης. Ως διεθνής μητρόπολη με ρόλο που θα περιλαμβάνει και δραστηριότητες του ανώτερου τριτογενούς (χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες κλπ.) η Αθήνα είναι ουσιαστικά η μόνη ελληνική υποψηφιότητα".

ΟΝΕ και ιδιωτικά κεφάλαια είναι οι παράγοντες που θεωρούνται από τη μελέτη πως δρουν θετικά στη μετατροπή της Αθήνας σε μητρόπολη διεθνούς εμβέλειας. Οπως σημειώνει το Σχέδιο Δράσης, "τα τελευταία χρόνια υπάρχουν ορισμένοι θετικοί παράγοντες προς αυτή την κατεύθυνση". Δηλαδή:

• "Η ύπαρξη εξαιρετικά υψηλών χρηματοδοτικών πόρων, από τα διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης που μπορούν να χρηματοδοτήσουν παρεμβάσεις σε υποδομές, εξοπλισμό και άλλα κρίσιμα πεδία που για δεκαετίες χαρακτηρίστηκαν από ανεπαρκείς επενδύσεις. Σε ορισμένα άλλα κρίσιμα για τη διεθνή ανταγωνιστικότητα πεδία και ιδίως στις τηλεπικοινωνίες η βελτίωση κατά τα τελευταία χρόνια είναι σαφής. Στην περίπτωση αυτή έπαιξε καθοριστικό ρόλο και η κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων".
• "Η διαφαινόμενη επίτευξη του στόχου της ΟΝΕ με μια σειρά από θετικές επιπτώσεις: συμμετοχή σε ένα μεγάλο γεωοικονομικό χώρο με έντονο δυναμισμό, έλξη ιδιωτικών διεθνών κεφαλαίων".
• "Οι δυνατότητες διαμόρφωσης περιφερειακών γεωοικονομικών χώρων στην περιοχή της Βαλκανικής, πρώτον, και της Ανατολικής Μεσογείου, δεύτερον σε σχέση με τους οποίους η Ελλάδα και στο εσωτερικό της οι δύο μητροπόλεις, διαθέτει ορισμένα συγκριτικά πλεονεκτήματα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο διεθνής ρόλος της Αθήνας θα περιοριστεί σε αυτούς τους χώρους".

Ας δούμε πώς περιγράφει το Σχέδιο Δράσης τα βασικά χαρακτηριστικά μιας πόλης με διεθνή μητροπολιτικό ρόλο.

"1. Από ποιοτική άποψη, ο πυρήνας των διεθνών δραστηριοτήτων θα είναι οι χρηματοπιστωτικές (επιτελικές και στρατηγικές υπηρεσίες) και τα γραφεία (έδρες κεντρικές ή περιφερειακές) μεγάλων εταιριών. Δραστηριότητες αυτού του τύπου αποτελούν αναγκαία συνιστώσα του ρόλου μιας διεθνούς μητρόπολης, χωρίς αυτές η Αθήνα δεν μπορεί να λειτουργήσει στο διεθνή χώρο.

2. Μια δεύτερη κατηγορία διεθνών δραστηριοτήτων είναι αυτές που η χωροθέτησή τους στον ελληνικό χώρο θα είναι σε σημαντικό βαθμό, αλλά όχι αποκλειστικά αθηναϊκή. Τέτοιες δραστηριότητες είναι: Ερευνα και τεχνολογία. Διεθνές χονδρικό εμπόριο. Βιομηχανικές επιχειρήσεις αιχμής με εξαγωγικό προσανατολισμό. Διεθνείς μεταφορές.

3. Μια τρίτη κατηγορία δραστηριοτήτων με διεθνή αναφορά, τέλος, είναι αυτές που συνδέονται με ειδικά χαρακτηριστικά του αθηναϊκού χώρου. Δεν πρόκειται όπως και στην προηγούμενη περίπτωση για το "μερίδιο" της πρωτεύουσας σε ένα ευρύτερο σύνολο που αφορά συνολικά τον ελληνικό χώρο, αλλά για δραστηριότητες που είτε θα υπάρχουν στην Αθήνα, λόγω συγκεκριμένων συγκριτικών πλεονεκτημάτων ή δεν υπάρχουν καθόλου. Δηλαδή: Τουριστικές δραστηριότητες, δραστηριότητες πολιτισμού και αναψυχής και σπάνιο λιανικό εμπόριο".