Οι συγκρούσεις και το δράμα των προσφύγων στη δυτική σουδανική επαρχία Νταρφούρ, η δύσκολη εφαρμογή των ειρηνευτικών συμφωνιών βορρά - νότου και η αδυναμία πρακτικής βελτίωσης της ζωής του λαού από την παραγωγή πετρελαίου και την οικονομική έκρηξη που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια βρέθηκαν στο επίκεντρο συνομιλίας του «Ρ» με τον υπεύθυνο Διεθνών Σχέσεων του Σουδανικού Κομμουνιστικού Κόμματος, Φάτι Ελ Φαντλ, που βρέθηκε πρόσφατα στη χώρα μας.

-- Πώς βλέπετε την κατάσταση στο Νταρφούρ του Δυτικού Σουδάν με βάση τις τελευταίες πληροφορίες του ΟΗΕ για νέο γύρο συγκρούσεων ανταρτών - παραστρατιωτικών ομάδων και στρατού;

-- Σε γενικές γραμμές η κατάσταση βαίνει από το κακό στο χειρότερο εξαιτίας της επιθετικής πολιτικής της κυβέρνησης, των συγκρούσεων που υπάρχουν μέσα στις ένοπλες οργανώσεις, των επιθέσεων ληστών και των παραστρατιωτικών οργανώσεων των Τζαντζαγουίντ. Η κυβέρνηση παίζει το παιχνίδι του «διαίρει και βασίλευε» έναντι των ένοπλων και πολιτικών οργανώσεων στο Νταρφούρ προκειμένου να πετύχει τους σκοπούς της. Το γεγονός αυτό κάνει την πιθανότητα μιας πραγματικής εκεχειρίας εξαιρετικά αμυδρή. Επειτα, η κυβέρνηση και ο στρατός κάνουν εξαιρετικά δύσκολο το έργο ακόμη και των οργανώσεων αρωγής. Η πολιτική πλευρά του ζητήματος είναι ακόμα χειρότερη. Η μόνη ελπίδα που έχουμε, τώρα τουλάχιστον, έπειτα από τρία τέσσερα χρόνια, είναι ότι η Αφρικανική Ενωση και η λεγόμενη διεθνής κοινότητα αναγνώρισαν πως το ζήτημα του Νταρφούρ είναι πολιτικό πρόβλημα και γι' αυτό απαιτεί πολιτική λύση... Εμείς πάντως λέμε πως εάν ο λαός του Νταρφούρ, οι εκπρόσωποί του και οι πολιτικές του δυνάμεις δεν καθίσουν στο ίδιο τραπέζι, δε συζητήσουν και οι απόψεις τους δε συμπεριληφθούν στη διαδικασία εθνικού διαλόγου στο Σουδάν, τότε δεν πρόκειται να υπάρξει πολιτική λύση στο πρόβλημα.

-- Πώς σχολιάζετε τις πιέσεις για την ανάπτυξη ειρηνευτικής δύναμης στην περιοχή;

-- Η κυβέρνηση και ο ΟΗΕ, στην πραγματικότητα οι ΗΠΑ, παίζουν τα παιχνίδια τους. Στο Σουδάν σήμερα υπάρχουν ήδη πάνω από 10.000 κυανόκρανοι του ΟΗΕ όχι μόνο στο νότο, αλλά και στο κεντρικό τμήμα της χώρας και προς τα δυτικά, κοντά στις ορεινές περιοχές του Νταρφούρ. Επομένως, η άποψη της κυβέρνησης ότι αρνείται τα στρατεύματα του ΟΗΕ, επειδή θα κάνουν το Σουδάν αποικία τους, δεν ευσταθεί, αφού οι δυνάμεις του ΟΗΕ είναι ήδη σε διάφορα σημεία της χώρας. Το θέμα, επομένως, είναι άλλο. Υπάρχουν αντιθέσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ και την κυβέρνηση του Σουδάν για τα πετρέλαια. Εάν λύσουν τις διαφορές για τα πετρέλαια, τότε θα λύσουν και τα άλλα τους «προβλήματα». Οσο οι Αμερικανοί δεν ελέγχουν τα πετρέλαια του Σουδάν, τόσο περισσότερα προβλήματα θα δημιουργούν στη σουδανική κυβέρνηση... Γι' αυτό και εμείς λέμε ότι θα πρέπει να υπάρχουν τρεις προϋποθέσεις, εάν ποτέ αναπτυχθούν στο Νταρφούρ κυανόκρανοι. Πρώτον, να έχουν εξασφαλίσει τη σύμφωνη γνώμη όλων των πολιτικών δυνάμεων της περιοχής και της κυβέρνησης. Δεύτερον, η αποστολή των κυανόκρανων να συμβαδίζει με τις ανάγκες του λαού του Νταρφούρ. Τρίτον, είναι οι χώρες που θα συμμετάσχουν στις δυνάμεις του ΟΗΕ. Το Σουδανικό ΚΚ αντιτάσσεται στη συμμετοχή οιασδήποτε χώρας είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Πιστεύει ότι θα πρέπει να απαρτίζεται από χώρες της Αφρικής, της Ασίας, της Ευρώπης, αλλά όχι από ΝΑΤΟικές χώρες.

-- Η κρίση του Νταρφούρ ξεπερνά, από μία άποψη, τα σύνορα του Σουδάν, καθώς επεκτείνεται ήδη και σε Τσαντ και Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Γιατί;

-- Η κυβέρνηση του Σουδάν προσπαθεί να μεγεθύνει το πρόβλημα. Για παράδειγμα, πριν δυο-τρεις βδομάδες ομάδες των Τζαντζαγουίντ επιτέθηκαν, για πρώτη φορά, σε ορισμένους προσφυγικούς καταυλισμούς του Τσαντ. Ο ΟΗΕ σκέφτηκε να στείλει στρατιωτικούς παρατηρητές και να αυξήσει τη δύναμη κυανοκράνων που υπάρχει στη μεθόριο, ενώ από την άλλη η σουδανική κυβέρνηση εντείνει τις επιθέσεις, χρησιμοποιώντας τη μία φυλή έναντι της άλλης. Πράγμα εύκολο μιας που υπάρχουν φυλές με πληθυσμό στις μεθορίους του Σουδάν, του Τσαντ και της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας. Το δύσκολο είναι να συγκεντρώσει ο ΟΗΕ αυτές τις δυνάμεις. Εν πάση περιπτώσει, όσο μεγαλώνεις την περιοχή σύρραξης, τόσο περισσότερα προβλήματα δημιουργούνται. Αυτή είναι και η τακτική της σουδανικής κυβέρνησης: Να δημιουργήσει καταστάσεις μέσα από το χάος...

-- Ωστόσο, παρόμοιες τακτικές φαίνεται πως χρησιμοποιούν και οι κυβερνήσεις του Τσαντ και της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας...

-- Ναι. Η τσαντιανή κυβέρνηση, για παράδειγμα, που είναι στα χέρια των Γάλλων και των γαλλικών πετρελαϊκών εταιρειών, είναι μέρος αυτού του προβλήματος. Πρόβλημα που εντείνεται και λόγω και της αντιπαράθεσης ανάμεσα σε ΗΠΑ και Γαλλία. Επιπλέον, ορισμένες ανταρτικές οργανώσεις στο Τσαντ και στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία έχουν στις δυνάμεις τους στοιχεία που είτε επηρεάζονται από τους Αμερικανούς, είτε είναι και Αμερικανοί...

-- Αμερικανοί;

-- Ναι, Αμερικανοί! Μερικές φορές οι δυνάμεις των ανταρτών εμφανίζονται πάρα πολύ καλά οργανωμένες και πολύ καλά εξοπλισμένες. Πιο καλά ακόμη και από τους στρατούς των χωρών αυτών...

-- Ας πάμε τώρα στο νότο, όπου δύο χρόνια μετά την ειρηνευτική συμφωνία τα πράγματα φαίνονται δύσκολα. Προ μηνών ο Σάλβα Κιίρ, πρόεδρος του Νοτίου Σουδάν και αντιπρόεδρος της χώρας, κατήγγειλε σοβαρά προβλήματα στην εφαρμογή της ειρηνευτικής συμφωνίας...

-- Πράγματι, αυτά ειπώθηκαν στη δεύτερη επέτειο από την υπογραφή της συμφωνίας τον περασμένο Γενάρη. Ο Σάλβα Κιίρ επιτέθηκε ανοιχτά κατά της κυβέρνησης και του κυβερνώντος κόμματος Εθνικού Ισλαμικού Κογκρέσου, κατηγορώντας τους για αθέτηση συμφωνιών της Ναϊβάσα (που τερμάτισαν τον εμφύλιο πόλεμο βορρά - νότου) ιδιαίτερα όσον αφορά στη διανομή της εξουσίας και των πόρων από την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου. Ο Σουδανός πρόεδρος Ομάρ αλ Μπασίρ ανταπάντησε στην ίδια κεντρική εκδήλωση ισχυριζόμενος πως έδωσε στον Σάλβα Κιίρ 60 εκατομμύρια δολάρια τα οποία δεν ξέρει κανείς πού πήγαν... Τον κατηγόρησε δηλαδή για διαφθορά ή ανικανότητα. Το αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν η κοινή διαπίστωση ότι η συμφωνία της Ναϊβάσα αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Πράγμα που όλοι το είχαν πει εξαρχής. Οτι δηλαδή είναι μία συμφωνία, που έδωσε στo κυβερνών Εθνικό Ισλαμικό Μέτωπο το 52% των εξουσιών στις δυνάμεις του στρατού, της αστυνομίας και των πετρελαίων της χώρας. Στις συμφωνίες της Ναϊβάσα αναφέρεται ακόμη και μοίρασμα των υπουργείων της ομοσπονδιακής κυβέρνησης ανάμεσα στις δυνάμεις του Εθνικού Ισλαμικού Μετώπου και του SPLA. Π.χ. αναφέρεται ότι κάθε μία πλευρά θα πάρει είτε το υπουργείο Οικονομίας, είτε το υπουργείο Ενέργειας, και όχι αμφότερα μόνον ο ένας. Σήμερα και τα δύο βρίσκονται στα χέρια του Εθνικού Ισλαμικού Μετώπου. Το ίδιο έγινε και με τα υπουργεία Εσωτερικών και Αμυνας. Και τα δύο πήγαν... στο Εθνικό Ισλαμικό Μέτωπο. Επομένως, σε ρεαλιστικούς όρους, το 52% ελέγχει σχεδόν όλη την κυβέρνηση και τους ενεργειακούς πόρους... Εκτός από το νότο, που δόθηκε στον έλεγχο του SPLA. Ομως και εκεί ακόμη τα πράγματα είναι δύσκολα, αφού και στο νότο υπάρχουν στελέχη του Εθνικού Ισλαμικού Μετώπου που δημιουργούν προβλήματα. Εάν δεν υπάρξει πραγματική μετάβαση προς τη δημοκρατία στη χώρα, εάν τα πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης δε συνδυάσουν τις δυνάμεις τους στη βουλή, για να βγάλουν τις μάζες στους δρόμους, τότε είμαστε βέβαιοι ότι δεν υπάρχει η παραμικρή ελπίδα να εφαρμοστούν οι συμφωνίες της Ναϊβάσα, που επιτεύχθηκαν υπό την ασφυκτική και παντοδύναμη επίδραση της λεγόμενης διεθνούς κοινότητας.

-- Βλέπετε να έχει βελτιωθεί έστω και στοιχειωδώς η ζωή του μέσου Σουδανού από την παραγωγή πετρελαίου;

-- Δυστυχώς όχι! Ξέρετε, στο Σουδάν υπάρχει μία οικονομική «έκρηξη» αυτή την περίοδο. Σε σχέση με τα προηγούμενα έξι χρόνια, σήμερα βλέπει κανείς στο Σουδάν απίστευτες αλλαγές, ωστόσο απ' αυτές επωφελείται μόνον το 5% του πληθυσμού. Αλήθεια, υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες για δουλιά σε έναν μικρό αριθμό εργαζομένων. Υπάρχει «έκρηξη» στον τομέα των κατασκευών. Μιλάμε για φανταστικά, φουτουριστικά κτίρια όπως ξενοδοχεία, εταιρικά συγκροτήματα που κτίζονται στο Χαρτούμ και σε άλλες πόλεις. Μπαίνουν δισ. δολάρια στο Σουδάν. Ομως οι όποιες «εκρήξεις» στον τομέα της οικονομίας αφορούν μία τεχνητή οικονομική άνθηση. Δεν αγγίζουν τα μεγάλα τμήματα του λαού γιατί δε δημιουργούνται μονάδες παραγωγής. Οι ξένες επενδύσεις είναι κατευθυνόμενες. Γεγονός είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος του λαού δεν έχει δει δολάριο παραπάνω απ' τα τεράστια κέρδη που αποφέρει η παραγωγή πετρελαίου.

-- Ποιοι είναι οι άμεσοι στόχοι του Σουδανικού ΚΚ;

-- Το κόμμα μας έχει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα στόχων που εστιάζεται ειδικότερα στη βελτίωση της εργατικής νομοθεσίας και στην ελευθερία στο συνδικαλισμό. Προσπαθούμε να πείσουμε όλες τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και τα σωματεία να φτιάξουν μία ανεξάρτητη συνδικαλιστική ένωση στο Σουδάν. Πρόσφατα, έγινε στο Χαρτούμ μία μεγάλη συνάντηση συνδικαλιστικών οργανώσεων εργατών, δημοσίων υπαλλήλων και των επαγγελματιών. Για πρώτη φορά συμφωνήθηκε μία πλατφόρμα μέτρων κοινής δράσης. Αυτό κατορθώθηκε και ενόψει των επικείμενων 138.000 απολύσεων δημοσίων υπαλλήλων για το λεγόμενο κοινό καλό. Εάν καταφέρεις να βγάλεις τους μισούς απ' αυτούς στο δρόμο, τότε θα έχεις κάνει μία καλή αγωνιστική αρχή... Ετσι, στις 22 Μάρτη θα κάνουμε μία μαζική συγκέντρωση και διαδήλωση στο Χαρτούμ και σε άλλες πόλεις του βορρά.

Το πρόγραμμα του κόμματός μας εστιάζεται πρώτον στη συνδικαλιστική δράση, δεύτερον στον αγώνα για τα δικαιώματα των γυναικών, των νέων και των ομάδων που βρίσκονται στο περιθώριο εξαιτίας των μη δημοκρατικών νόμων που έχουμε και τρίτον στα πανεπιστήμια για να δώσουμε αγώνα για τα δικαιώματα παιδείας των νέων του λαού μας.

-- Θα συμμετάσχει στις βουλευτικές εκλογές του 2009 το Σουδανικό ΚΚ;

-- Εξαρτάται από τις εξελίξεις. Το βέβαιο είναι ότι προετοιμαζόμαστε γι' αυτό το στόχο, αλλά υπάρχουν πολλές προϋποθέσεις, που τώρα είναι ανύπαρκτες. Οπως ο εκλογικός νόμος που έως τώρα δεν υπάρχει. Η διανομή των εδρών. Οι εκλογικές επιτροπές που θα πρέπει να γίνουν ανεξάρτητες. Η πορεία του δημοκρατικού μετασχηματισμού στο Σουδάν. Η κυβέρνηση προσπαθεί να επιβάλει νόμο για τη διοίκηση των πολιτικών κομμάτων στον οποίο είμαστε αντίθετοι γιατί επιτάσσει τη διάλυση όσων κομμάτων δε συμφωνούν με τις ειρηνευτικές συμφωνίες. Δεν πρόκειται βέβαια να υπογράψουμε τη θανατική μας καταδίκη... Υπό τέτοιες συνθήκες καταλαβαίνετε πως δεν μπορούμε να συμμετάσχουμε σε εκλογές... Αλλά αυτός είναι ένας από τους αγώνες που θα δώσουμε!