Η Βενεζουέλα ζει τις πιο κρίσιμες ώρες της. Ο λαός καλείται σήμερα να εγκρίνει ή να απορρίψει το αναθεωρημένο Σύνταγμα, που στόχο έχει την εμβάθυνση της Μπολιβαριανής Διαδικασίας, δηλαδή της διαδικασίας δημοκρατικών φιλολαϊκών αλλαγών και της αντιιμπεριαλιστικής πολιτικής, που ακολουθείται από την είσοδο του Ούγκο Τσάβες στην προεδρία, μετά την εκλογική νίκη του 1998. Σήμερα από τον πρόεδρο της χώρας και πολλές πολιτικές δυνάμεις και κυρίως το ΚΚ Βενεζουέλας τίθεται το ζήτημα της σοσιαλιστικής προοπτικής της διαδικασίας. Φυσικά, με διαφορετικές προσεγγίσεις (για παράδειγμα ο Τσάβες προβάλλει το «σοσιαλισμό του 21ου αιώνα», για να τον διαφοροποιήσει από το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε) και αρκετές διφορούμενες ερμηνείες, πάντως με μια γενική κατεύθυνση που προβάλλει τις λαϊκές ανάγκες σε ρήξη με τα συμφέροντα της ολιγαρχίας, που όλα αυτά τα χρόνια αντιδρά.

Ετσι και αυτή η εκλογική αναμέτρηση (έχουν προηγηθεί άλλες οκτώ που έχουν κερδηθεί από το μπολιβαριανό μπλοκ) είναι εξαιρετικά κρίσιμη, ενώ η κυβέρνηση Τσάβες αντιμετωπίζει τις πιο σοβαρές «απειλές»...

Ηδη από το φετινό καλοκαίρι, με αφορμή τη λήξη της άδειας λειτουργίας του τηλεοπτικού δικτύου RCTV (που σημειωτέον στήριξε ενεργά το πραξικόπημα του Απρίλη του 2002, που ανέτρεψε τον Τσάβες για μόλις 48 ώρες), επιχειρήθηκε να δημιουργηθεί κατάσταση χάους. Το τελευταίο διάστημα βίαιες διαδηλώσεις από φοιτητές των μεσαίων και ανώτερων στρωμάτων σε ιδιωτικά πανεπιστήμια έχουν πληθύνει, αυτή φορά με πρόσχημα την «αντισυνταγματικότητα» του νέου Συντάγματος και έχουν επιχειρήσει να προκαλέσουν μάχες στο κέντρο και τις γύρω περιοχές του Καράκας και έχουν στοιχίσει τη ζωή σε έναν άνθρωπο στο Καραμπόμπο...

Οχι τυχαία, άρθρο του Στράτφορ αναφέρει ότι «το 2005 το CANVAS* έστρεψε την προσοχή του στη Βενεζουέλα και την 5η Οκτωβρίου, στην έβδομη επέτειο από την πτώση του Μιλόσεβιτς,πέντε Βενεζουελανοί ηγέτες φοιτητικών οργανώσεων αφίχθηκαν στο Βελιγράδι για εκπαίδευση».

Ακολούθησαν οι καταγγελίες του ηγέτη της Κούβας Φιντέλ Κάστρο για σχέδιο δολοφονίας του προέδρου Τσάβες. «Στις 7-9 Οκτώβρη υψηλόβαθμοι Αμερικανοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι συναντήθηκαν στην Πράγα με τμήματα της αντιπολίτευσης της Βενεζουέλας, προκειμένου να εξωθηθούν ώστε να προκαλέσουν κοινωνικές εξεγέρσεις, δολιοφθορές στην οικονομία και τις υποδομές, καταστροφή της αλυσίδας ειδών διατροφής και σχεδιασμό στρατιωτικού πραξικοπήματος» ανέφερε πρόσφατο δημοσίευμα της εφημερίδας «Tribuna Popular», όργανο του ΚΚ Βενεζουέλας, στο πλαίσιο του σχεδίου «επιχείρηση εκκαθάρισης». Στη συνάντηση ήταν ο πρώην υφυπουργός Αμύνης και διευθυντής της Παγκόσμιας Τράπεζας, εκ των αρχιτεκτόνων του πολέμου του Ιράκ, Πολ Γούλφοβιτς, η πρώην ΥΠΕΞ επί προεδρίας Κλίντον και αρχιτέκτονας του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία, Μαντλίν Ολμπράιτ, αλλά και ο γνωστός πραξικοπηματίας του κόμματος Accion Democratica Ουμπέρτο Σέλι.

Φυσικά, πρόσχημα ήταν το δημοψήφισμα για την έγκριση των αναθεωρημένων άρθρων του Συντάγματος. Σύμφωνα με αποκαλυπτικό μάλιστα δημοσίευμα της εφημερίδας «Ultimas Noticias», την καμπάνια της παραπληροφόρησης και ανατροπής μέσω του εμπορικού επιμελητηρίου της επαρχίας Καραμπόμπο και του Συνδέσμου Βιομηχάνων της Βενεζουέλας στηρίζουν οι πολυεθνικές Ford, General Motors, DaimlerChrysler, Bridgestone Firestone, Goodyear, Alcoa, Shell, Pfizer, Dupont, Cargill, Coca-Cola, Kraft, Novartis, Unilever, Heinz, Johnson & Johnson, Citibank, Colgate, Palimolive, DHL και Owens Illinois.

Ακόμη πιο σοβαρά και επικίνδυνα συμβάντα ήταν οι εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο. Καταρχήν το επεισόδιο με τον βασιλιά της Ισπανίας Χουάν Κάρλος στο πλαίσιο της Ιβηροαμερικανικής Συνόδου και φυσικά τη διπλωματική ένταση με την Κολομβία, χώρα που αποτελεί το «Δούρειο Ιππο» μιας πιθανής στρατιωτικής επέμβασης.

Μόλις πριν από λίγες μέρες ο αντιδραστικός πρόεδρος της Κολομβίας, Αλβαρο Ουρίμπε, έθεσε τέλος στη διαμεσολαβητική προσπάθεια - την οποία είχε ζητήσει - του προέδρου Τσάβες για την επίτευξη μιας πιθανής συμφωνίας ανθρωπιστικής ανταλλαγής κρατουμένων με το αντάρτικο FARC, κατηγορώντας μάλιστα τον Τσάβες ότι ήθελε να κάνει την Κολομβία «θύμα της τρομοκρατικής κυβέρνησης τουFarc».

Τελευταίο, αλλά ίσως και το πιο επικίνδυνο συμβάν, η συνέντευξη Τύπου της 5ης του Νοέμβρη του απόστρατου στρατηγού και πρώην υπουργού Αμύνης Ραούλ Ισαίας Μπαντουέλ, που όχι μόνο κατήγγειλε τον Τσάβες και τη συνταγματική αναθεώρηση ως «απολυταρχισμό», αλλά κάλεσε στην καταψήφιση της αναθεώρησης και έκανε έμμεσες, αλλά σαφείς εκκλήσεις για πραξικόπημα... Δηλώσεις που δένουν γάντι με το αποκαλυφθέντα «σχέδιο Τανάλια».

Ξεχνά ηθελημένα ο στρατηγός Μπαντουέλ ότι το Μπολιβαριανό Σύνταγμα του 1999 υποτίθεται πως παρείχε σε όλους τους πολίτες το δικαίωμα της ψήφου υπέρ ή εναντίον του προέδρου διά μέσου εθνικού δημοψηφίσματος και δίνει στους πολίτες ή την κυβέρνηση το δικαίωμα για την τροποποίησή του.

Την 15η Αυγούστου ο Τσάβες έκανε ακριβώς αυτό, υποβάλλοντας 33 προταθείσες μεταρρυθμίσεις των 350 άρθρων του Συντάγματος που εξήγησε με τον εξής τρόπο: Το Σύνταγμα του 1999 χρειαζόταν αναβάθμιση διότι «ήταν αμφιλεγόμενο και προϊόν εκείνης της χρονικής στιγμής. Ο κόσμος σήμερα είναι πολύ διαφορετικός από ό,τι ήταν τότε. Οι μεταρρυθμίσεις είναι ουσιώδεις για τη συνέχιση της διαδικασίας της επαναστατικής μετάβασης με στόχο την εμβάθυνση και τη διεύρυνση της δημοκρατίας στη Βενεζουέλα». Κεντρικός του στόχος να δημιουργήσει, όπως τονίζει, μία «νέα γεωμετρία της εξουσίας» για το λαό και παράλληλα να του δώσει περισσότερη κυβερνητική διαφάνεια.

Η Εθνοσυνέλευση ολοκλήρωσε το έργο της στις 2 Νοέμβρη, προσθέτοντας 25 επιπλέον αναθεωρημένα άρθρα στις προτάσεις του Τσάβες μαζί με άλλες 11 τροποποιήσεις, φθάνοντας στο σύνολο τα 69 άρθρα που μεταβάλλουν το 1/5 του Συντάγματος. Στο άρθρο 299, που δίνει το στίγμα της μεταρρύθμισης, δηλώνεται ότι «το κοινωνικοοικονομικό καθεστώς βασίζεται στις σοσιαλιστικές, αντιιμπεριαλιστικές και ανθρωπιστικές αρχές και της συνεργασίας, της αποτελεσματικότητας, της προστασίας του περιβάλλοντος και της αλληλεγγύης, με στόχο να εξασφαλιστεί η αρμονική ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας, ώστε να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, υψηλό οικονομικό επίπεδο και βελτίωση της ζωής του πληθυσμού, ώστε να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή κοινωνική ευτυχία και να δυναμώσει η οικονομική ανεξαρτησία της χώρας, με εξασφαλισμένη τη συνοχή, το δυναμισμό, την αυτοκυριαρχία για δίκαιη κοινωνική αναδιανομή του πλούτου, μέσα από έναν στρατηγικό, δημοκρατικό, συμμετοχικό πολιτικό και οικονομικό σχεδιασμό που θα προκύπτει με ανοιχτή συζήτηση». Τα πιο σημαντικά άρθρα περιλαμβάνουν:

• Την επέκταση του υπάρχοντος συνταγματικού νομικού πλαισίου για να εγγυάται τα ανθρώπινα δικαιώματα και να αναγνωρίζει την κοινωνική και πολιτισμική ποικιλότητα της χώρας.
• Τη δημιουργία μιας «κοινωνικής οικονομίας», την επίσημη κατάργηση των μονοπωλίων και της άδικης συγκέντρωσης οικονομικών πόρων.
• Δικαίωμα ψήφου σε όσους πολίτες έχουν συμπληρώσει τα 16 χρόνια.
• Την επέκταση των προεδρικών θητειών από τα 6 στα 7 χρόνια και συνάμα να επιτρέπεται η επανεκλογή προέδρων απεριόριστες φορές ώστε η «επανεκλογή αυτή να είναι η ανεξάρτητη απόφαση του λαού της Βενεζουέλας».
• Την ενίσχυση των λαϊκών κοινοτικών συμβουλίων, την αύξηση της χρηματοδότησής τους και την προώθηση δημιουργίας περισσότερων.
• Την εξασφάλιση Δωρεάν Ανώτατης Παιδείας και στο μεταπτυχιακό επίπεδο.
• Την απαγόρευση της ξένης χρηματοδότησης της πολιτικής και εκλογικής δραστηριότητας.
• Μείωση της εργάσιμης ημέρας σε 6 ώρες και 36 την εβδομάδα.
• Την κατάργηση της αυτονομίας της κεντρικής τράπεζας της Βενεζουέλας, με στόχο την ανάκτηση της οικονομικής ανεξαρτησίας της χώρας και όχι από ιδιωτικά χρηματοπιστωτικά καρτέλ όπως ισχύει για όλες τις τράπεζες του πλανήτη.
• Τη δημιουργία νέων μορφών λαϊκής ιδιοκτησίας με βάση πέντε κατηγορίες: Τη δημόσια - κρατική, την κοινωνική για τους πολίτες, τη συλλογική για λαϊκές και κοινωνικές ομάδες, τη μεικτή για δημόσια και ιδιωτικά συμφέροντα και την ιδιωτική για άτομα ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου.
• Τον επανακαθορισμό του εδάφους της χώρας ώστε να κατανέμονται πόροι με τρόπο περισσότερο ισότιμο στις κοινότητες αντί της αποκλειστικής τους χρήσης από οικονομικές και πολιτικές ελίτ.
• Τον επανακαθορισμό του στρατού ως μίας «αντιιμπεριαλιστικής λαϊκής οντότητας».

*CANVAS - Center for Applied Non Violent Actions and Strategies. Κέντρο Εφαρμοσμένων μη Βίαιων Ενεργειών και Στρατηγικών. Σχήμα διάδοχο της σερβικής Otpor με έδρα το Βελιγράδι. Σημαντικότεροι χρηματοδότες, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και η USAID και ειδικότητά τους, οι «πολύχρωμες επαναστάσεις» σε Ουκρανία, Γεωργία, Κιργιζία, Ζιμπάμπουε κ.α.