Στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, αναφέρεται η σειρά ντοκιμαντέρ του Τάσου Ψαρρά «Εποχές και συγγραφείς». Μια διαφορετική προσέγγιση στην προσωπικότητα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη επιχειρεί ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Φώτης Δημητρακόπουλος. Για τον Φώτη Δημητρακόπουλο ο μεγάλος Ελληνας πεζογράφος δεν είναι ένας άνθρωπος κλεισμένος στον εαυτό του, ένας «κοσμοκαλόγερος», αλλά ένας συγγραφέας που συμμετέχει ενεργά στο κοινωνικό πλαίσιο της εποχής. Είναι άνθρωπος με βαθιά συνείδηση της αποστολής του και ακόμη, παρά την αντίληψη που επικρατεί, είναι ένας συγγραφέας βαθιά ερωτικός. Προχωράει όμως περισσότερο, εκφράζοντας την άποψη ότι οι ωραιότερες σελίδες στο έργο του, είναι αυτές που περιγράφουν τον έρωτα. Στο σύντομο βιογραφικό που έφτιαξε ο ίδιος ο πεζογράφος για τον εαυτό του κατά παράκληση του φίλου του Γιάννη Βλαχογιάννη αναφέρει ότι: «Εγεννήθην εν Σκιάθω τη 4η Μαρτίου 1851. Εβγήκα από το Ελληνικόν Σχολείον εις τα 1863, αλλά μόνον τω 1867 εστάλην εις το Γυμνάσιον Χαλκίδος, όπου ήκουσα την Α. και Β. τάξιν. Τη Γ. εμαθήτευσα εις Πειραιά, είτε διέκοψα τας σπουδάς μου και έμεινα εις την πατρίδα. Κατά τον Ιούλιο του 1872 επήγα εις το Αγιον Ορος χάριν προσκυνήσεως, όπου έμεινα ολίγους μήνας. Τω 1873 ήλθα εις Αθήνας και εφοίτησα εις την Δ. του Βαρβακείου. Τω 1974 ενεγράφην εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν όπου ήκουσα κατ' εκλογήν ολίγα μαθήματα φιλολογικά, κατ' ιδίαν δε ησχολούμην εις τας ξένας γλώσσας» (Κυριακή ΕΤ-1 12.45).