ΖΑΓΚΡΕΜΠ.-

Βήμα - βήμα συνεχίζεται η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και η παγίωση της αστάθειας στην περιοχή των Βαλκανίων. Την ίδια στιγμή, ο Ελληνας πρωθυπουργός τρέφει επικίνδυνες ψευδαισθήσεις για σπουδαίο ελληνικό «ρόλο» και τρέχει πίσω απ' όλες τις ισχυρές δυνάμεις, οι οποίες διαγκωνίζονται για τον έλεγχο της περιοχής. Εναν έλεγχο, ο οποίος επιτυγχάνεται, αφ' ενός με τα όπλα και τη στρατιωτική παρουσία σε ευαίσθητες περιοχές (Κόσσοβο) εφ' ετέρου με την υποθήκευση των πλουτοπαραγωγικών πόρων της περιοχής, μέσα από δάνεια και « προγράμματα ανασυγκρότησης». Για ένα τέτοιο πρόγραμμα που αφορά στα Δυτικά Βαλκάνια, συζήτησαν χτες στο Ζάγκρεμπ οι ηγέτες της ΕΕ, με τις κυβερνήσεις των χωρών που βρίσκονται στα δυτικά της χερσονήσου.

Εκεί ωστόσο, ανακοινώθηκε ένα ακόμη βήμα που θα παγιώσει την αστάθεια στην περιοχή, καθώς, «Δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία του Μαυροβουνίου θα πραγματοποιηθεί στο πρώτο εξάμηνο της ερχόμενης χρονιάς», ανακοίνωσε στο Ζάγκρεμπ ο πρόεδρος του Μαυροβουνίου Μίλο Τζουγκάνοβιτς, στο περιθώριο της διάσκεψης κορυφής ΕΕ - Βαλκανίων.

Γάλλοι και Γερμανοί - ιδιαίτερα οι τελευταίοι - απέφυγαν για την ώρα να ενθαρρύνουν ανοιχτά τις αποσχιστικές διαθέσεις του Προέδρου του Μαυροβουνίου, Μίλο Τζουγκάνοβιτς, ενώ έδωσαν την εντύπωση στο Γιουγκοσλάβο Πρόεδρο, Βόγισλαβ Κοστούνιτσα, πως θα συνεχίσει να απολαμβάνει άτυπα τη βραχυπρόθεσμη πίστωση χρόνου, αναφορικά με το ακανθώδες ζήτημα παραπομπής του Μιλόσεβιτς στο ειδικό δικαστήριο του ΟΗΕ στη Χάγη...

«Η ΕΕ προσφέρει στην Αλβανία, τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, στην Κροατία, στη Μακεδονία και στη Γιουγκοσλαβία μία αληθινή, ατομική συνεργασία... προσδιορίζοντας τα βήματα που θα πρέπει να γίνουν και τις μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να επιτευχθούν. Ομως, αναμένουμε από εσάς κάτι σε αντάλλαγμα», είπε χτες χαρακτηριστικά αναφερόμενος στις βαλκανικές χώρες, ο Γάλλος Πρόεδρος Ζακ Σιράκ. Οσο γι' αυτό το «κάτι» που αναμένει η ΕΕ ως αντάλλαγμα, αυτό έμελλε να ερμηνεύσει ο Χαβιέ Σολάνα, επικεφαλής της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας, με τις ακόλουθες φράσεις: «Αυτό που χρειάζεται να κάνετε είναι σχέσεις καλής γειτονίας, αποστρατιωτικοποίηση της περιοχής, ανάπτυξη της περιφερειακής υποδομής, της οικονομικής συνεργασίας, της συνεργασίας ενάντια στις διεθνικές προκλήσεις όπως παράνομη μετανάστευση, οργανωμένο έγκλημα, ξέπλυμα χρημάτων»...

Για να «ζαχαρώσουν» το δόλωμα και την υπόσχεση για ένταξη των βαλκανικών χωρών στην ΕΕ, οι δεκαπέντε Ευρωπαίοι ηγέτες ανακοίνωσαν πακέτο οικονομικής βοήθειας ύψους τεσσάρων δισ. δολαρίων στις βαλκανικές χώρες και αφορολόγητη πρόσβαση του 96% των βιομηχανικών και αγροτικών προϊόντων των βαλκανικών χωρών στην ευρω-ενωσιακή αγορά.

Επιπλέον, στο πλαίσιο της διάσκεψης στο Ζάγκρεμπ, υπογράφτηκε χτες ανάμεσα στην ΕΕ και την ΠΓΔΜ «Συμφωνία Σταθερότητας και Σύνδεσης», με σκοπό, όπως ανακοινώθηκε, να «ανοίξει ο δρόμος για τις διαπραγματεύσεις και για τις άλλες χώρες της περιοχής». Η τελική διακήρυξη της διάσκεψης στο Ζάγκρεμπ ανέφερε πως οι συμφωνίες σταθερότητας και σύνδεσης θα βοηθήσουν στην ενίσχυση των οικονομικών και πολιτικών μεταρρυθμίσεων, στην ενίσχυση της ασφάλειας, με την έννοια ότι «όλες οι βαλκανικές χώρες είναι υποψήφια μέλη της ΕΕ, υπό την προϋπόθεση πως θα έχουν εκπληρώσει τα συνήθη κριτήρια»...

Ο Μπερνάρ Κουσνέρ ανησυχεί...

Το χλιαρό κλίμα ενθουσιασμού, που επικρατούσε στα τραπέζια συζητήσεων της διάσκεψης στο Ζάγκρεμπ, φάνηκε να «χαλάει» ο διοικητής του ΟΗΕ στο Κοσσυφοπέδιο, Μπερνάρ Κουσνέρ, ο οποίος επέλεξε να εκφράσει τις σοβαρές ανησυχίες του για την ανάφλεξη των συγκρούσεων και το ξέσπασμα νέου πολέμου στην περιοχή...

«Ελπίζω να διαψευστώ αλλά ανησυχώ πάρα πολύ! Η πτώση του καθεστώτος Μιλόσεβιτς και οι αλλαγές στο Βελιγράδι δεν μπορούν από μόνες τους να επιφέρουν άμεσα την ειρήνη στο Κοσσυφοπέδιο και στην ευρύτερη περιοχή. Δε χρειαζόμαστε νέα θύματα για να καταλάβουμε πως ο πόλεμος στο Κοσσυφοπέδιο δεν έχει τελειώσει», σημείωσε στην ομιλία του ο Κουσνέρ, επαναλαμβάνοντας το αίτημά του για τη βραχυπρόθεσμη διεξαγωγή γενικών εκλογών στο Κοσσυφοπέδιο με το «επιχείρημα» πως «οποιαδήποτε καθυστέρηση θα δημιουργήσει αναστάτωση στους Κοσσοβάρους Αλβανούς που περιμένουν την υπόσχεση της Δύσης για αυτό-διακυβέρνηση».

Η ομιλία του «οικοδεσπότη» τρόπον τινά της διάσκεψης, Κροάτη Προέδρου, Στίπε Μέσιτς,, αν και αναμενόμενη είχε ενδιαφέρον... καθώς επιβεβαίωσε πως οι σχέσεις ανάμεσα σε Ζάγκρεμπ και Βελιγράδι παραμένουν «φορτισμένες»...

«Επιτρέψτε μου να είμαι απολύτως σαφής. Είναι ψευδαίσθηση ακόμη και να μιλά κανείς για ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ χωρών της Βαλκανικής... όσο τουλάχιστον δεν υπάρχει πλήρης συνεργασία με το Δικαστήριο του ΟΗΕ. Η προσαγωγή εγκληματιών πολέμου θα βοηθήσει στο να μετατραπεί η συλλογική ενοχή σε ενοχή ατόμων και όχι εθνών» είπε ο Κροάτης Πρόεδρος, αναφερόμενος ουσιαστικά στην ΟΔ Γιουγκοσλαβίας.

Ο Γιουγκοσλάβος Πρόεδρος, Β. Κοστούνιτσα, πάντως, για μία ακόμη φορά απέφυγε το σκόπελο «Μιλόσεβιτς» προσπαθώντας παράλληλα να αποφορτίσει τις ανησυχίες που προκαλεί η ανάφλεξη των συγκρούσεων μεταξύ σερβικών δυνάμεων και Κοσσοβάρων Αλβανών αυτονομιστών στη σερβική κοιλάδα του Πρέσεβο, τονίζοντας: «Είμαστε σε ένα σημείο καμπής για μία διαρκή ειρήνη μεταξύ των χωρών - μελών της πρώην Γιουγκοσλαβίας, και αυτό προσφέρει στη χώρα μου και στην ΕΕ: μία ευκαιρία για αύξηση των προσπαθειών ώστε να εκπληρωθεί το όραμα για αληθινή ειρήνη στην Ευρώπη»... Τέλος, παρά τις προσδοκίες πολλών Κροατών, ο Β. Κοστούνιτσα δεν απολογήθηκε, όπως ζητούσαν, «για τα εγκλήματα και τις βαρβαρότητες Σέρβων της Κροατίας που έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του '90 στη διάρκεια διακυβέρνησης της Γιουγκοσλαβίας από τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς»...

Οι διόλου κρυφές προσδοκίες του Μαυροβούνιου Προέδρου, Μίλο Τζουγκάνοβιτς, να πάρει από τη Δύση όχι απλώς για ενθάρρυνση αλλά το πράσινο φως για διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Μαυροβουνίου, μάλλον αποδείχτηκαν για την ώρα φρούδες...

Απευθυνόμενος στους Ευρωπαίους ηγέτες, ο Τζουγκάνοβιτς απέφυγε να ζητήσει ανοιχτά την πλήρη ανεξαρτησία του Μαυροβουνίου, πιέζοντάς τους ωστόσο να αποδεχτούν την πραγματικότητα πως οι δύο δημοκρατίες της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας «λειτουργούν ήδη ως δύο ξεχωριστά κράτη».

«Τα σοβαρά διλήμματα που αντιμετωπίζουμε είναι δύο: το πρώτο, αφορά το εάν ακολουθούμε την παραίσθηση του ενιαίου γιουγκοσλαβικού κράτους, ενώ στο μεταξύ, δεν έχει μείνει τίποτε κοινό παρά μόνον λίγοι συμβιβασμοί και παραβιάσεις αρχών. Το δεύτερο είναι η πραγματικότητα των δύο κρατών»... είπε χαρακτηριστικά ο Τζουγκάνοβιτς, για να εισπράξει από τον Γερμανό καγκελάριο Γκέρχαρντ Σρέντερ την ακόλουθη απάντηση: «Η θέση της ΕΕ για το Μαυροβούνιο δεν έχει αλλάξει, ούτε βλέπουμε το λόγο για να αλλάξει»...

Παρ' όλα αυτά, ο Τζουγκάνοβιτς δεν είχε άλλη επιλογή απ' το να επισείσει για μία ακόμη φορά την απειλή της απόσχισης, δηλώνοντας σε... συνέντευξη Τύπου πως το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία του Μαυροβουνίου θα διεξαχθεί τους πρώτους μήνες του νέου έτους. «Είναι βέβαιο», είπε συγκεκριμένα ο Πρόεδρος του Μαυροβουνίου, «πως στο Μαυροβούνιο θα γίνει δημοψήφισμα και θα διεξαχθεί το πρώτο εξάμηνο της ερχόμενης χρονιάς... Ηδη προετοιμάζουμε ένα νόμο για το δημοψήφισμα και ένα νόμο για τα ΜΜΕ».