Σύννεφα καπνού και σκόνης έφταναν μέχρι κάποια χωριά που βρίσκονταν σε πολλά χιλιόμετρα απόστασης από την περιοχή όπου διεξάγονταν οι ασκήσεις. Ωστόσο, ο κόσμος συνέχιζε τη ζωή του, κολυμπώντας στις παραλίες τους, κατασκηνώνοντας στα πάρκα τους και τρώγοντας θαλασσινά, φρούτα και λαχανικά χωρίς ιδιαίτερους ενδοιασμούς.

Ομως, πρόσφατες μελέτες Πορτορικανών επιστημόνων εντόπισαν αυξημένες ποσότητες τοξικών μετάλλων σε θαλασσινά, λαχανικά και σε ανθρώπινα μαλλιά στην περιοχή. Πολλοί κάτοικοι του νησιού πιστεύουν ότι οι ουσίες που προέρχονται από τις στρατιωτικές ασκήσεις του βορειοαμερικανικού ναυτικού έχουν μολύνει τη γη τους και τους κατοίκους τους.

«Μερικές φορές φοβάμαι ακόμα και να αναπνεύσω», λέει η Εύα Λουίζα Τόρες, 46 χρόνων, λογίστρια σε ένα σχολείο που επιβίωσε μετά από την εκδήλωση δύο μορφών καρκίνου.

Αλλοι κάτοικοι που κατηγορούν το βορειοαμερικανικό ναυτικό για τις ασθένειες που εκδήλωσαν, είναι η Μιγκδάλια Ριβέρα, που πάσχει από μία σοβαρή μορφή άσθματος, η Λίντια Ανταμς, της οποίας η δισέγγονη τριών μόλις χρόνων πάσχει από καρκίνο, η Λους Μινέρβα Ορτίς Φελισιάνο, της οποίας το μωρό πέθανε λόγω ενός εκ γενετής καρδιακού προβλήματος.

Από τους 9.400 κατοίκους του νησιού 3.600 είναι αυτοί που ζητούν αποζημίωση για ασθένειες, τις αιτίες των οποίων τις αποδίδουν στο βορειοαμερικανικό ναυτικό.

Οι μονάδες του ναυτικού των ΗΠΑ που σταθμεύουν σε αυτό το νησί της Κεντρικής Αμερικής υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις που να στηρίζουν τις παραπάνω κατηγορίες. Οι μελέτες που πραγματοποίησε το ίδιο το ναυτικό δεν έδειξαν να επηρεάζεται η υγεία των κατοίκων από τα υλικά που χρησιμοποιούνται στις ασκήσεις του, και όσες μελέτες προβάλλουν κινδύνους θεωρούνται από το ναυτικό μη επιστημονικές και ελλιπείς.

«Το ναυτικό ανησυχεί για την υγεία των κατοίκων του Βιέκες», είναι η κορόνα που εκτόξευσε ο υπολοχαγός Τζεφ Γκόρντον, εκπρόσωπος του βορειοαμερικανικού ναυτικού που σταθμεύει στο Βιέκες και συνέχισε: «Εγιναν μία σειρά μελετών που θα πρέπει, πραγματικά, να επανεκτιμηθούν από τρίτους».

Παρά την έλλειψη αποδείξεων, οι ανησυχίες γύρω από την υγεία των κατοίκων είναι ο πυρήνας των συζητήσεων για τον αν θα πρέπει το βορειοαμερικανικό ναυτικό να συνεχίζει να χρησιμοποιεί τη συγκεκριμένη περιοχή των ασκήσεων που, όπως ισχυρίζονται οι Αμερικανοί, είναι ζωτικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια, εννοείται των ΗΠΑ.

Εγγραφα του ναυτικού, που έλαβε το πρακτορείο «Associated Press», αποδεικνύουν ότι το βορειοαμερικανικό ναυτικό στο Βιέκες καταπατούσε, για πολλά χρόνια, την έγκριση που του παρείχε η Υπηρεσία Οικολογικής Προστασίας, η οποία του επιτρέπει να ρίχνει περιορισμένα επίπεδα αποβλήτων στη θάλασσα, όταν τα πυρομαχικά του πέφτουν έξω από τον προβλεπόμενο στόχο.

Στα παραπάνω έγγραφα αναφέρεται ότι μεταξύ του 1984 και του 1999 το ναυτικό έλαβε 30 εκθέσεις για καταγραφή υπερβολικών επίπεδων καδμίου, μίας γνωστής καρκινογεννούς ουσίας και 25 εκθέσεις για καταγραφή υπερβολικών επίπεδων μολύβδου.

Μία φορά, το 1993 κατέγραψαν ένα επίπεδο καδμίου 240 φορές πάνω από το επιτρεπόμενο, και μία άλλη φορά, το 1977, ο μόλυβδος έφτασε ένα επίπεδο 105 ανώτερο του επιτρεπόμενου.

Αλλες ουσίες που έχουν καταγραφεί σε υπερβολικά επίπεδα είναι αρσενικό, χρώμιο, μερκούριο και μαγγάνιο.

Κάπου θα πρέπει οι άνθρωποι, για τους Αμερικανούς ο λόγος, να πετούν τα «σκουπίδια» τους...