Με το νι και με το σίγμα τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ στο Ασφαλιστικό εκτελούσε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Αυτό προκύπτει και από τα επίσημα κοινοτικά έγγραφα, το αναγνωρίζει με αρκετή σαφήνεια η τελευταία έκθεση Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας. Τα όσα «επικοινωνιακά» πρόβαλαν ότι στόχος των κυβερνητικών προτάσεων ήταν η διάσωση του ασφαλιστικού συστήματος, λόγω του δημογραφικού προβλήματος κάτι που προσπάθησαν να το τεκμηριώσουν με την έκθεση των Αγγλων «ειδικών», αποδεικνύονται φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Οι τελευταίοι δεν πληρώθηκαν αδρά, για να στηρίξουν επιστημονικά μια μελέτη για το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας. Πληρώθηκαν, για να παρουσιάσουν προαποφασισμένες λύσεις, αυτές που τους είχαν υποδείξει οι κυβερνητικοί παράγοντες, οι οποίοι με τη σειρά τους είχαν εντρυφήσει στα κοινοτικά ασφαλιστικά καλούπια... Τζάμπα τα λεφτά που μας πήραν, δηλαδή, γιατί εμείς τους πληρώσαμε...

Οι επισημάνσεις αυτές μπορεί και να μοιάζουν παρωχημένες μετά τις τελευταίες εξελίξεις που ανάγκασαν την κυβέρνηση να δηλώσει στην αρχή ότι οι προτάσεις μπαίνουν στο «ψυγείο» και στη συνέχεια ότι αποσύρονται οριστικά... Αν και η ομιλία Σημίτη στην Κοινοβουλευτική Ομάδα την προηγούμενη Τετάρτη, κάθε άλλο παρά κυβερνητική διάθεση για αναδίπλωση και απόσυρση των μέτρων καταδεικνύει. Και πώς μπορεί να γίνει αυτό από τη στιγμή που η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ κατανοεί το ασφαλιστικό πρόβλημα, πρωτίστως σαν υποχρέωση υλοποίησης των κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ; Το σίγουρο, λοιπόν, είναι ότι η κυβέρνηση, αυτή ή η επόμενη, άσχετα αν είναι του ΠΑΣΟΚ ή της ΝΔ θα επανέλθει, αν όχι με το ίδιο ακριβώς, στην ουσία με παρόμοιο αντιλαϊκό πακέτο. Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορούνε και δε θέλουν να πούνε «όχι» στα αφεντικά. Κινδυνεύουν με δυσμένεια και απόρριψη... Γι' αυτό θα επανέλθουν. Ας τους περιμένουμε.

Η έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στη Λισαβόνα στις 23 - 24 Μάρτη του 2000, ασχολήθηκε με τα θέματα της απασχόλησης, της οικονομικής μεταρρύθμισης και της κοινωνικής συνοχής... Ειδικά για το ασφαλιστικό, στα συμπεράσματα της προεδρίας, υπάρχει το ακόλουθο αποκαλυπτικό σχόλιο: «Το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο, με τα ανεπτυγμένα συστήματα κοινωνικής προστασίας που το χαρακτηρίζουν, πρέπει να αποτελεί το υπόβαθρο του μετασχηματισμού προς την οικονομία της γνώσης. Ωστόσο, τα συστήματα αυτά πρέπει να προσαρμοστούν ως μέρος ενός ενεργού κράτους Πρόνοιας, προκειμένου να εξασφαλιστεί η οικονομική αποδοτικότητα της εργασίας, να διασφαλιστεί η μακροχρόνια βιωσιμότητά τους, παρά τη γήρανση του πληθυσμού, να προαχθεί η κοινωνική ένταξη και ισότητα των φύλων...». Ξεκάθαρα γίνεται λόγος για προσαρμογές των ασφαλιστικών συστημάτων, με παραμέτρους τη βιωσιμότητα τους ( το βασικό κυβερνητικό επιχείρημα) και ισότητα των δύο φύλων. Αυτό που η κυβέρνηση επιχείρησε να κάνει πράξη με τη θέση: γυναίκες - άνδρες όλοι στα 65.

Οσο για την εκπόνηση μελετών για τα ασφαλιστικά συστήματα, και αυτό μέσα στο πρόγραμμα είναι. Ετσι στα συμπεράσματα της προεδρίας διαβάζουμε, μεταξύ άλλων, ότι «καλείται το Συμβούλιο να αναθέσει στην Ομάδα Υψηλού Επιπέδου για την Κοινωνική Προστασία, ως πρώτη προτεραιότητα, να εκπονήσει μια μελέτη για τη μελλοντική εξέλιξη της κοινωνικής προστασίας υπό μακροπρόθεσμο πρίσμα, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στη βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων, σε διαφορετικά χρονικά πλαίσια μέχρι το 2020 και μετά, εφ' όσον απαιτείται». Μέχρι και την επιχειρηματολογία, κατ' ευθείαν από τα επίσημα κοινοτικά κείμενα την πήραν κατά γράμμα.

Τις προωθούμενες αλλαγές βέβαια στα ασφαλιστικά συστήματα της ΕΕ πρέπει να τις δούμε κάτω από το πρίσμα του 10ετούς στρατηγικού στόχου που τέθηκε στη σύνοδο της Λισαβόνας: «Να γίνει η ΕΕ η ανταγωνιστικότερη και δυναμικότερη οικονομία της γνώσης, ανά την υφήλιο, ικανή για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, με περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και με μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή». Αν αφήσουμε τα υποκριτικά για τις καλύτερες θέσεις εργασίας, με τον στρατηγικό αυτό στόχο επιχειρείται η αντιμετώπιση του ανταγωνισμού με τις ΗΠΑ στον τομέα αιχμής της «νέας οικονομίας», των νέων τεχνολογιών. Στο βωμό της ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού κεφαλαίου και τα κοινωνικά συστήματα ασφάλισης. Ετσι, στα συμπεράσματα της προεδρίας αναφέρεται ότι «... η επίτευξη του στόχου αυτού απαιτεί μια συνολική στρατηγική» που, μεταξύ άλλων, «στοχεύει στον εκσυγχρονισμό του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου».

Ας αφήσουν, λοιπόν, τα υποκριτικά ότι στόχος της κυβέρνησης είναι η διάσωση του ασφαλιστικού συστήματος. Εντολές των αφεντικών τους εκτελούν.

Αλλά στις τελευταίες Συνόδους Κορυφής της ΕΕ δεν μπήκαν μόνο οι γενικές κατευθυντήριες γραμμές. Μπήκαν και συγκεκριμένοι ποσοτικοί στόχοι, η υλοποίηση των οποίων απαιτεί μια βίαιη άνοδο των ορίων συνταξιοδότησης προς τα πάνω. Σύμφωνα με πρόχειρους υπολογισμούς, η υλοποίηση στην Ελλάδα των κοινοτικών αυτών αποφάσεων, απαιτεί μέχρι το 2010 μια αύξηση του εργατικού δυναμικού στην αγορά εργασίας κατά 800.000. Ειδικότερα αναφέρεται ότι « το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κρίνει ότι, βάσει διαθέσιμων στατιστικών στοιχείων, το ποσοστό των απασχολούμενων πρέπει να αυξηθεί από το σημερινό 61% κατά μέσο όρο σε επίπεδο εγγύτερο του 70% το 2010 και η αύξηση του ποσοστού των απασχολούμενων γυναικών από το σημερινό 51% κατά μέσο όρο σε άνω του 60% το 2010». Στη συνέχεια καλεί τα κράτη - μέλη, με δεδομένο ότι ξεκινούν από διαφορετικές αφετηρίες, να καθορίσουν εθνικούς στόχους για υψηλότερη ποσοστό απασχόλησης. Το ίδιο θέμα επανήλθε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Στοκχόλμης τον Μάρτη του 2001, το οποίο «αφού έλαβε υπόψη ότι το ποσοστό αυτό έφτασε το 63,3% για το σύνολο και το 53,5% για τις γυναίκες, έθεσε ως ενδιάμεσους στόχους την επίτευξη μέχρι το Γενάρη του 2005, ποσοστό απασχόλησης 67% και 57%, αντίστοιχα. Επίσης, έθεσε ένα νέο στόχο, την αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των ατόμων ηλικίας 55 - 64 ετών στο 50% μέχρι το 2010 ( από 37,4% το 2000)». Εχει, αλήθεια, κάποια σχέση ο τελευταίος αυτός στόχος με τις προτάσεις Γιαννίστη, να καθοριστεί σαν ηλικία συνταξιοδότησης το 65ο έτος, για άνδρες αλλά και γυναίκες;

Σύμφωνα, τέλος, με την πρόσφατη έκθεση Διοικητή της ΤτΕ «... σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Απασχόληση για το 2001 που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 18 Απρίλη, ο φιλόδοξος ελληνικός στόχος στο πλαίσιο των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, είναι να φτάσει το συνολικό ποσοστό απασχόλησης από το 55,8% το 2000 στο 61,5% το 2005 και το 64,5% το 2010». Οπως επισημάναμε και παραπάνω η ποσοστιαία αυτή αύξηση κατά 8,7 μονάδες, ισοδυναμεί με είσοδο στην αγορά εργασίας 775.000 ατόμων.

Μα καλά, θα μπορούσε να διερωτηθεί κάποιος. Είναι κακό να επιδιώκουν να αυξηθεί το εργατικό δυναμικό στην Ευρωπαϊκή Ενωση; Κατ' αρχάς όχι. Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, σε μια εποχή που η ανεργία στον καπιταλιστικό κόσμο τσακίζει κόκαλα, είναι ευλογία για την εργατική τάξη. Θέλουν, όμως, να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας με σταθερό οχτάωρο και σταθερή αμοιβή και ασφάλιση; Κατηγορηματικά όχι. Θέλουν μοίρασμα των υφιστάμενων θέσεων εργασίας, κατά συνέπεια και της φτώχειας, μέσω της μερικής απασχόλησης και των «ελαστικών» εργασιακών ρυθμίσεων, της διευθέτησης του χρόνου εργασίας, με κριτήριο τα εργοδοτικά συμφέροντα κλπ. Αυτά, άλλωστε, τα θεσμοθετούν. Μα αφού καταργούν και μοιράζουν θέσεις εργασίας, γιατί θέλουν να αυξήσουν τον εργατικό πληθυσμό; Η μόνη απάντηση που μπορεί να δοθεί, είναι ότι θέλουν να δημιουργήσουν ένα απέραντο στρατόπεδο απασχολήσιμων, χωρίς δικαιώματα, χωρίς απαιτήσεις, χωρίς αντιστάσεις, πάντα εύχερους στις διαθέσεις της εργοδοσίας. Και πώς μπορούν να το κατορθώσουν αυτό; Με διαφόρους τρόπους. Ενας τρόπος σίγουρα είναι και οι προτάσεις Γιαννίτση που εξαναγκάζουν τους εργαζόμενους να παρατείνουν την παραμονή τους στην αγορά εργασίας, τουλάχιστον μέχρι τα 65 χρόνια.

Γι' αυτό λέμε: Δε θέλουν οι άνθρωποι να λύσουν - έστω όπως αυτοί νομίζουν σωστό - το ασφαλιστικό πρόβλημα, αν δεχτούμε ότι υπάρχει τέτοιο. Εντολές των αφεντικών τους εκτελούν. Αυτό είναι το μέλημά τους.