Η Αλβανία δέχεται τα τελευταία χρόνια πολλά δισ. δραχμές, ως «βοήθεια» από το εξωτερικό. Η «βοήθεια» αυτή δεν οφείλεται σε καμία φιλανθρωπία, σε κανέναν ουμανισμό. Τα όποια κεφάλαια εισρέουν στη χώρα δεν αφορούν τον αλβανικό λαό, που ζει στην ανέχεια. Η επίσημα καταγραμμένη ανεργία φτάνει στο 20%, ενώ σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας το 30% του λαού ζει κάτω από τα όρια φτώχειας.

Καταλήξαμε σε αυτές τις διαπιστώσεις, στην ολιγοήμερη επίσκεψή μας στη γειτονική χώρα. Καταγράφουμε τις εντυπώσεις μας σε ένα μικρό αφιέρωμα του «Ρ» και σήμερα ασχολούμαστε με την οικονομική υποδούλωση των γειτόνων μας. Η περίπτωση της Αλβανίας δεν είναι μοναδική. Τα όσα συμβαίνουν εκεί είναι χαρακτηριστικά του τι γίνεται όταν οι ιμπεριαλιστές πέφτουν σε έναν τόπο για να τον «αναπτύξουν».

Η οικονομική βοήθεια δίνεται για έργα κύρια στον τομέα της οδοποιίας και γενικά των υποδομών στις μεταφορές. Η Αλβανία μετατρέπεται σε διαμετακομιστικό κέντρο. Εκεί - όπως και στην Ελλάδα - κατασκευάζονται τέτοια μεγάλα έργα, προκειμένου να διευκολύνεται η μεταφορά εμπορευμάτων και πρώτων υλών από τα πλούσια κοιτάσματα της Ανατολής στη Δύση. Για τα υπόλοιπα έργα, που έχει ανάγκη ο τόπος και ο λαός, «θα δουν».

Η οικονομική βοήθεια δίνεται υπό τις προϋποθέσεις που θέτει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Η Αλβανία είναι μέλος του, όπως είναι μέλος και της Παγκόσμιας Τράπεζας, ενώ από το 1992 έχει υπογράψει συμφωνία οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Το ΔΝΤ δίνει χρήματα, μόνο αν προωθούνται «θεσμικές αλλαγές» και ο «εκσυγχρονισμός» της αλβανικής οικονομίας. Ητοι, οι ιδιωτικοποιήσεις στρατηγικών τομέων, όπως οι τηλεπικοινωνίες, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τα πλούσια ορυχεία και οι βιομηχανικές μονάδες επεξεργασίας ορυκτής πρώτης ύλης. Η καταλήστευση των φυσικών πόρων, όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, το κάρβουνο, το χρώμιο, ο χαλκός, το νικέλιο, ταυπολογίσιμα κοιτάσματα ουρανίου, χρυσού και ασημιού.

Σύμφωνα με το Μιχ. Βρεττάκη, οικονομικό και εμπορικό ακόλουθο της ελληνικής πρεσβείας στα Τίρανα, τα γεγονότα του 1997 με την κατάρρευση των «πυραμίδων», η πολιτική κρίση και πτώση της κυβέρνησης Νάνο το Σεπτέμβρη του 1998, ο πόλεμος στο Κοσσυφοπέδιο με την έλευση και αποχώρηση 450.000 και πλέον προσφύγων στη χώρα το 1999, δημιούργησαν τεράστια οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα. «Μια αδύνατη δημόσια διοίκηση, με χαμηλές κοινωνικές υπηρεσίες και με αδυναμία τήρησης της δημόσιας τάξης, έδωσε χώρο στην εξάπλωση της εγκληματικότητας, της εκτεταμένης παραοικονομίας και στην κρατική διαφθορά».

Ο λύκος χαίρεται στην αναμπουμπούλα... Με το πρόσχημα της βοήθειας για αποκατάσταση της ομαλότητας, το ΔΝΤ προχώρησε σε συμφωνία έκτακτης βοήθειας ύψους 12 εκατ. δολαρίων (Οκτώβρης 1997) και στη συνέχεια σε συμφωνία τριετούς διάρκειας για τη χορήγηση της «Ενισχυμένης Ευκολίας Διαρθρωτικής Προσαρμογής» ύψους 46 εκατ. δολαρίων (Μάης 1998).

Η ενίσχυση της υπό κατάρρευση αλβανικής οικονομίας δε δόθηκε αφιλοκερδώς. Εθεσε στην αλβανική κυβέρνηση μία σειρά από όρους σχετικά με τον «εκσυγχρονισμό του τραπεζικού συστήματος και των τελωνείων», τη «μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα» και την «πραγματοποίηση διαρθρωτικών αλλαγών και ιδιωτικοποιήσεων». Ακολούθησε η ψήφιση νόμων για την ιδιωτικοποίηση των στρατηγικών τομέων της οικονομίας,

Από τους ισχυρούς του ΝΑΤΟ και της ΕΕ προωθείται το λεγόμενο Σύμφωνο Σταθερότητας για τα Βαλκάνια. Σε αυτό το πλαίσιο και ειδικά για την Αλβανία, στον τομέα των υποδομών έχουν εγκριθεί 18 προγράμματα (κυρίως οδοποιία) άμεσης και βραχυπρόθεσμης υλοποίησης ύψους 430 εκατ. δολαρίων.

Πρώτη προτεραιότητα στον τομέα των μεταφορών αποτελεί η ανάπτυξη του 8ου πανευρωπαϊκού άξονα (Δυρράχιο - Κιάφε Θαν) με την καθιέρωση του λιμένα Δυρραχίου ως σημείου εισόδου προς τα Βαλκάνια. Στο ίδιο πλαίσιο προτεραιότητα δίδεται και στην ανάπτυξη του άξονα Βορρά - Νότου (Κακαβιά - Μαυροβούνιο), ενώ στο «Σύμφωνο Σταθερότητας» - πέραν της συμπληρωματικής χρηματοδότησης που ζητάει η χώρα για την ολοκλήρωση αυτών των δυο αξόνων - στο στρατηγικό σχεδιασμό της τέθηκε και το οδικό τμήμα Δυρράχιο - Κούκες (σύνδεση με Κόσσοβο).

Παράλληλα με τον 8ο άξονα, η χώρα προωθεί την ανάπτυξη πετρελαιαγωγού από το Μπουργκάς (Βουλγαρία) στην Αυλώνα.

Η Αλβανία αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα λόγω έλλειψης ηλεκτρικής ενέργειας. Το θέμα της ενέργειας (με συχνές πολύωρες διακοπές σε όλη τη χώρα) θεωρείται σήμερα το μείζον πρόβλημα της αλβανικής κυβέρνησης. Η έλλειψη οφείλεται στην αλματώδη ετήσια αύξηση της ζήτησης και στον μη εκσυγχρονισμό των μονάδων παραγωγής, μεταφοράς και διανομής (το 90% της ηλεκτρικής ενέργειας παράγεται από υδροηλεκτρικούς σταθμούς). Παράλληλα, παρατηρείται αδυναμία στην είσπραξη των τελών από τους καταναλωτές (πληρώνεται περίπου το 50% της πωλούμενης ενέργειας).

Η ΔΕΗ και ιταλικές εταιρίες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να εξαγοράσουν και να εκσυγχρονίσουν τέτοιους υδροηλεκτρικούς σταθμούς.