Επίσημα, η χώρα παραμένει μια από τις φτωχότερες της ευρωπαϊκής ηπείρου. Αλλά το λαθρεμπόριο ναρκωτικών, τα δίκτυα μεταφοράς οικονομικών μεταναστών και τα δίκτυα της πορνείας έχουν μεταμορφώσει μεγάλο μέρος της οικονομίας. Τουλάχιστον το ένα τρίτο του ΑΕΠ της χώρας έρχεται από τους μετανάστες (700.000 στην Ευρώπη, 300.000 στην Ελλάδα), ενώ το ξέπλυμα μαύρου χρήματος προσθέτει σκληρό νόμισμα στα έσοδα. Σε όλη την Αλβανία χτίζονται μέγαρα από ανθρώπους που επισήμως δεν έχουν εργασία, ούτε εισόδημα. Η οικιστική δραστηριότητα όμως δεν ωφελεί το δήμαρχο: ελάχιστοι πληρώνουν φόρους. 30.000 κτίρια στην πόλη είναι παράνομα, το ίδιο και οι παροχές νερού και ηλεκτρικού. Οταν ο Ράμα απείλησε να στείλει τις μπουλντόζες, τα έσοδα της δημαρχίας ανέβηκαν 250%. Αλλά τα προβλήματα είναι πάρα πολλά. Από τους 280.000 κατοίκους που είχε το 1990, η πόλη των Τιράνων έχει σήμερα τουλάχιστον 750.000. Δεν υπάρχει αποχετευτικό σύστημα. Η υποδομή για τον καθαρισμό του νερού δεν αντέχει. Οι ξένες επενδύσεις που χρειάζονται έρχονται πολύ δύσκολα. Κι όταν έρχονται, το πρώτιστο μέλημα των «επενδυτών», εγχώριων και ξένων, είναι να βγάλουν κέρδος, το γρηγορότερο.

Οι δρόμοι των Τιράνων θα είναι πολύβουοι σήμερα το πρωί - οι κάλπες άνοιξαν και περιμένουν αρκετά εκατομμύρια ψηφοφόρων. Από τα 38 κόμματα που συμμετέχουν στη διαδικασία, ελάχιστα θα περάσουν στη Βουλή, παρά το χαμηλό ελάχιστο ποσοστιαίο όριο (2,35%) που απαιτείται. Η μάχη δίνεται, ως συνήθως, ανάμεσα στους εκφραστές του κλασικού δίπολου της αλβανικής πολιτικής, όπως έχει διαμορφωθεί από το 1990 και εδώ: το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Φάτος Νάνο και του νεαρού πρωθυπουργού Ιλίρ Μέτα και, από την άλλη, το Δημοκρατικό Κόμμα του πολύ γνωστού στα Βαλκάνια Σαλί Μπερίσα. Τα προγνωστικά δίνουν προβάδισμα στην κυβερνώσα παράταξη, η οποία προεκλογικά διαφήμιζε το «έργο» της, αλλά και τις σχέσεις καλής γειτονίας με την Ελλάδα. Κάποιες πληροφορίες, που έρχονται από πηγές προσκείμενες στην τουρκική διπλωματία που παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στα Τίρανα, λένε ότι η Ελληνική κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έχει «ποντάρει» στη νίκη των Σοσιαλιστών: οι λόγοι είναι οικονομικοί (επενδύσεις επιχειρηματιών), γεωπολιτικοί (η παρούσα κυβέρνηση συμμορφώνεται, σχεδόν απόλυτα, με τις ΝΑΤΟικές και Ευρωπαϊκές επιδιώξεις) και σχετίζονται με τη διατήρηση ήρεμου κλίματος όσον αφορά τη μειονότητα (ο Νάνο αυτοπροβάλλεται ως «υπερασπιστής» της). Μάλιστα, η τουρκική ειδησεογραφική υπηρεσία INAF δημοσίευσε την Τετάρτη πληροφορίες κατά τις οποίες «ο Νάνο έλαβε από την Αθήνα 15 εκατ. δολάρια» για την προεκλογική του καμπάνια - ισχυρισμός που ακούγεται ακραία υπερβολικός, και ασφαλώς θα αρνηθούν οι ελληνικές αρχές.

Από την άλλη, ο Σαλί Μπερίσα και το Δημοκρατικό Κόμμα, που έχει συγκροτήσει έναν συνασπισμό με μικρότερα κόμματα υπό τον τίτλο Ενωση για την Εξουσία, έχει ως κινητήρια δύναμή του ακριβώς το πάθος του να επανέλθει, για πρώτη φορά μετά τη λαϊκή εξέγερση του 1997, ως «παίκτης» στη Βαλκανική σκακιέρα: μοιάζει να του ταιριάζει «γάντι» η φράση του Τρουντώ «η εξουσία διαφθείρει, αλλά η απώλεια της εξουσίας διαφθείρει απόλυτα». Πέρα από τις κατηγορίες που εξαπολύει κατά των σοσιαλιστών, απειλεί ότι εάν η αντιπολίτευση χάσει, «θα προκληθεί βία», κάτι που ο πρωθυπουργός Μέτα φέρεται έτοιμος να πατάξει με χρήση όλων των αστυνομικών δυνάμεων που διαθέτει. Ηδη την Τρίτη το βράδυ, κατά την εφημερίδα Albanian Daily News, υπήρξε ένα επεισόδιο με έκρηξη δυναμίτιδας έξω από το σπίτι σοσιαλιστή στη Σκόδρα, χωρίς να υπάρξουν θύματα. Πάντως, ο αξιωματούχος του ΟΑΣΕ Τζέραρντ Στούντμαν εξήρε την «ομαλή» διεξαγωγή της προεκλογικής διαδικασίας. Παρ' όλα αυτά, οι συνηθισμένοι σε εκλογονοθείες παρατηρητές των αλβανικών πολιτικών πραγμάτων σημείωναν εδώ και μέρες ότι δεν αποκλείονται «μαγειρέματα», για να εξασφαλίσουν τα δύο μεγάλα κόμματα το μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό ήδη από τον πρώτο γύρο, σήμερα. Σύμφωνα με τον ανταποκριτή του Αθηναϊκού ΠρακτορείουΠ. Μπάρκα τα μικρά κόμματα διαμαρτύρονται για το ότι επιχειρείται με τεχνικούς τρόπους να επωφεληθούν τα δύο κόμματα «από τη δεύτερη κατανομή (τη λίστα των 40 εδρών επικρατείας), μειώνοντας έτσι τη δυνατότητα εκπροσώπησης στη Βουλή για τα μικρά κόμματα». Ο συνολικός αριθμός των βουλευτικών εδρών κάθε κόμματος (μονοεδρικές συν έδρες επικρατείας) στο σύνολο των 140 εδρών της αλβανικής Βουλής θα ανταποκρίνεται στο ποσοστό ψήφων του πρώτου γύρου, και γι' αυτό τα δύο μεγάλα κόμματα «σε αρκετές εκλογικές περιφέρειες στηρίζουν "ανεξάρτητους" υποψήφιους βουλευτές και ιδιαίτερα όταν είναι σημαντικά κομματικά στελέχη».

Στο υπόβαθρο των εκλογών, υπάρχουν πάντα οι εθνικιστικές βλέψεις μέρους του αλβανικού πολιτικού σκηνικού. Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα -η δημιουργία ΝΑΤΟικού προτεκτοράτου στο Κοσσυφοπέδιο και η συνεχιζόμενη προσπάθεια του «νέου UCK», εξ αντανακλάσεως δημιουργήματος της CIA να αποσπάσει μέρος της ΠΓΔΜ- τρέφουν τους πόθους των πιο τολμηρών εθνικιστών ότι το όραμα της «Μεγάλης Αλβανίας» μπορεί πραγματωθεί. Μ' ένα νέο αιματοκύλισμα στην πορεία.