Ο πρόσφυγας | ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΑ | ΡΕΠΟΡΤΑΖ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Ο πρόσφυγας

Η ιστορία μοιάζει γνωστή. Οι προσωπικές διαδρομές παρόμοιες. Η κάθε μία βαθιά χαραγμένη στην ψυχή του καθενός, φορτωμένη με πόνο, με αγώνα, να κουβαλά τις λίγες, γλυκά νοσταλγικές του προσωπικές στιγμές. Συνάμα, μια διαδρομή, σχεδόν, κοινή, και με κατάληξη συχνά αναμενόμενη. Μια διαδρομή που δεν παύει να θυμίζει ποτέ τα βήματα που χωρίζουν την πραγματικότητα, την ανθρωπότητα από την ανθρωπιά.

Δεν έχει σημασία το όνομα, δεν έχει σημασία ο τόπος προέλευσης, η πατρίδα. Σημασία έχει ότι η πατρίδα είναι ένα εχθρικό άγγιγμα. Σημασία έχει ότι δεν μπορείς πια να αναπνέεις τον αέρα της γιατί στον στερεί. Είτε επειδή εσύ συνειδητά επέλεξες να σηκώσεις το ανάστημά σου στην εκάστοτε εξουσία, όψιμη ή παλαιά, που λυμαίνεται τον τόπο και τη ζωή σου, είτε επειδή απλώς αρνήθηκες να παίξεις το ρόλο σου σε ένα θέατρο παραλόγου, είτε επειδή ο τόπος σου, έτσι όπως τον γνώρισες, δεν υπάρχει πια γιατί έχει μετατραπεί σε ένα ατελείωτο, άνευ ορίων, πεδίο μάχης, αιματοκυλίσματος και θανάτου, στο οποίο δε χωρά ψήγμα ζωής.

Οποια και να είναι η αιτία, εσύ βρίσκεσαι ήδη στο δρόμο της προσφυγιάς. Είτε κυνηγημένος για να προστατεύσεις τη ζωή σου, είτε αποφασισμένος να καταφέρεις να περιφρουρήσεις τον εαυτό σου από τη λαίλαπα και να περισώσεις ό,τι μπορείς από τον παραλογισμό. Αλλωστε, τον παραλογισμό, συνήθως, τον έχεις γνωρίσει καλά, κλεισμένος σε κάποιο κελί. Και ο δρόμος της προσφυγιάς είναι ένα μακρύ σκοτεινό ταξίδι. Οι στιγμές σου αιώνες, σαν να μην είσαι εσύ, σαν να μην πονάς εσύ, σαν να μην υπάρχει τέλος.

Δεν έχουν σημασία οι μήνες. Δεν έχει πια σημασία ο τρόπος, αν ήταν τα χιονισμένα βουνά, αν ήταν το αμπάρι ενός πλοίου, αν ήταν η κρυφή καρότσα ενός φορτηγού. Τα κατάφερες. Εφτασες. Και έφτασες ζωντανός. Για να ξεκινήσεις, πάλι, αγώνα ζωής. Βλέμματα περιέργειας, περιφρόνησης, απέχθειας, συμπόνιας συνοδεύουν τα βήματά σου. Βήματα αβέβαια, διστακτικά. Βήματα διαρκούς προσπάθειας με ένα «γιατί» να κρέμεται πάντα στα χείλη. Γιατί η δική σου ζωή καταστράφηκε έτσι; Γιατί έχασες γονείς και φίλους; Γιατί είσαι ξένος ανάμεσα σε ξένους; Γιατί η πατρίδα σου σε κυνήγησε; Γιατί δε θα μεγαλώσεις τα παιδιά σου όπως ονειρευόσουν;

Την ανάσα σου, το δικαίωμά σου στη ζωή, τα πλήρωσες. Στην κυριολεξία. Τα πλήρωσες για να έρθεις εδώ με ποσά που δεν πίστευες ποτέ ότι θα μαζέψεις. Γνωρίζοντας ότι είναι υπερβολικά πολλά για την πραγματική αξία της διαδρομής, αδιανόητα λίγα για να μετρήσουν την αξία μιας ζωής. Και το δικαίωμά σου στην αξιοπρέπεια το πλήρωσες. Οσο χρειάζεται για να εξασφαλίσεις τα χαρτιά σου και την άδεια παραμονής σου. Πάλι δυσβάσταχτο, πρακτικά, το τίμημα. Πάλι, εξευτελιστικό το τίμημα για να αναγνωριστείς ως άνθρωπος.

Ο ύπνος σου, ίσως, δε θα είναι ποτέ ήρεμος. Και η προσπάθειά σου ποτέ δε θα τελειώσει. Τα μάτια σου, όλα αυτά τα μάτια, ίσως, δε θα ελευθερωθούν ποτέ από το φόβο, την καχυποψία, την αγωνία. Ακόμη, όμως, και αν το πετύχουν θα στάζουν θλίψη. Τα παιδιά σου θα μάθουν μόνο λίγα για την πατρίδα σου. Η ματιά σου, όμως, δε θα είναι τόσο θλιμμένη, αν τα παιδιά σου νιώθουν εδώ ότι είναι πατρίδα τους, όπως θέλουμε και εμείς να νιώθουν.

Υ.Γ. Με αφορμή το έντυπο με αυθεντικές ιστορίες προσφύγων που βρήκαν καταφύγιο στην Ελλάδα, με τον τίτλο «Οδοιπορικό», που δημοσίευσε το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες.

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

Προς άπαντες επαναστάτες του internet (2013-08-14 00:00:00.0)

Η λογική της ήττας (2007-03-30 00:00:00.0)

Αντίο, Καπετάνιε (2005-05-26 00:00:00.0)

Σκέψου (2003-04-09 00:00:00.0)

Μικρές σελίδες (2002-01-13 00:00:00.0)

Προτελευταίος χαιρετισμός (2000-09-28 00:00:00.0)