Παρουσιάζοντας το βιβλίο «Η Μάνα», του Μαξίμ Γκόργκι, η Μαρία Γαβαλά, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και της ΕΠ Θεσσαλίας, στάθηκε ιδιαίτερα στο πώς το λογοτεχνικό έργο αποτυπώνει τη διαμόρφωση της επαναστατικής συνείδησης, πώς η δύναμη των επαναστατικών ιδεών, της ταξικής πάλης, η επίμονη δουλειά των κομμουνιστών μπορεί ακόμα και σε μη επαναστατικές συνθήκες να μετατρέψει «συνηθισμένους ανθρώπους σε ασυνήθιστους».

Οπως εξήγησε η ομιλήτρια, η κεντρική ηρωίδα του έργου, η Πελαγία, είναι μια γυναίκα «διπλά καταπιεσμένη, ως λαϊκή γυναίκα, ταξικά και φυλετικά, με τον κλασικό καταμερισμό στην οικογένεια, την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης. (...) Η Βλάσοβα έχει συμφέρον να μη μείνουν τα πράγματα όπως είναι, λόγω αυτής της κοινωνικής της θέσης είναι επιδεκτική αλλαγής. Ομως για να γίνει αυτό, πρέπει πρώτα να αλλάξει η ίδια, αυτή την πορεία της παρακολουθούμε. Η φτωχιά αμόρφωτη γυναίκα, κάτω από την επίδραση των επαναστατικής ιδέας διαμορφώνεται σε πολιτικό υποκείμενο.

Ζει σε ένα φτωχό συνοικισμό κοντά στην φάμπρικα με το γιο της, Πάβελ, μέλος του Κόμματος. Ο Πάβελ και η Κομματική Οργάνωση δρουν παράνομα στην περιοχή, "όλοι οι εργάτες μιλάνε για τους σοσιαλιστές που σκορπάνε προκηρύξεις γραμμένες με μπλε μελάνι", λέει ο συγγραφέας. (...)

Οι προκηρύξεις, που καταγγέλλουν με οργή την κατάσταση στη φάμπρικα, ενημερώνουν για τις εργατικές απεργίες στην Πετρούπολη και στη Νότια Ρωσία, καλούνε τους εργάτες να ενωθούν στον αγώνα για τα συμφέροντά τους. Οργανώνουν τη διαφώτιση των αμόρφωτων εργατών, που είναι όρος για την ένταξή τους στο κίνημα. Αφού ο εργάτης δε γνωρίζει το "κλεμμένο μυστικό της υπεραξίας", οι σχέσεις παραγωγής μέσα στις οποίες αναπτύσσεται με την εργασία του τού δημιουργούν διαστρεβλωμένη εικόνα της πραγματικότητας, αναποδογυρισμένη. (...)

Στο σπίτι της Πελαγίας και του Πάβελ πραγματοποιούνται τέτοιες συζητήσεις σε διάφορες κομματικές δουλειές, πηγαινοέρχονται μέλη του Κόμματος, γυναίκες και άντρες, κρύβονται βιβλία, τακτοποιούνται κομματικά υλικά για να μοιραστούν στη συνέχεια στους εργάτες, οργανώνονται παράνομα τυπογραφεία».

«Με τον καιρό δημιουργήθηκε στον κόσμο σεβασμός για τον νεαρό άνδρα, που για όλα μιλούσε απλά και θαρρετά, παρατηρώντας τα πάντα, κι ακούγοντας το καθετί με προσοχή. Που ψαχούλευε επίμονα την μπερδεψιά της κάθε περίπτωσης, και που πάντα και παντού έβρισκε ένα κοινό, ατελείωτο νήμα, που σε χιλιάδες γερές θηλιές έδενε τους ανθρώπους».

«Μια τέτοια θηλιά είναι οι συνθήκες εργασίας που ζούνε οι εργάτες. Δίπλα στο εργοστάσιο υπάρχει βάλτος που τους φέρνει αρρώστια, ο Πάβελ προσπαθεί να οργανώσει την αντίδραση των εργατών για να λυθεί το πρόβλημα, προτείνει απεργία.

"Είναι καιρός πια να καταλάβουμε πως κανένας εκτός από τους ίδιους μας τους εαυτούς δε θα μας βοηθήσει! Ο ένας για όλους και όλοι μαζί για τον έναν", λέει στους εργάτες, που τον ακούνε συλλογισμένοι και φοβισμένοι. (...)

Με μια τέτοια θηλιά στην αλυσίδα της εκμετάλλευσης δένεται κι ο μουζίκος Ριμπίν, εκφραστής της συμμαχίας των εργατών με τους αγρότες. "Η εξουσία τη βλέπει σα μαχαίρι, σα φωτιά, θέλει να την σφάξει, να την κάψει. Για σας η αλήθεια είναι φίλος καλός μα για την εξουσία, άσπονδος εχθρός".

(...) Ετσι ξεκινά η ένταξή της στον αγώνα, με το κίνητρο της μητρικής αγάπης, καταρχήν. (...) Στα μάτια της μάνας οι κομμουνιστές φαντάζουν με ένα περίεργο τρόπο. Μιλάνε για το καλό, διαβάζανε πολύ, θέλανε να μιλήσουν με τους ανθρώπους... Ακούει τις συζητήσεις τους όταν συγκεντρώνονται στο σπίτι της να διαβάσουν το νέο φύλλο της εφημερίδας από το εξωτερικό ή κάποιο βιβλιαράκι, τις διχογνωμίες τους.

(...) Ετσι, "με τον καιρό ο φόβος δίνει τη θέση του σε μιαν «ήρεμη πεποίθηση»", όπως λέει ο Γκόρκι, πως κι αυτή είναι χρήσιμη για τούτη τη νέα ζωή (...)

Μετά την αποφυλάκιση του Πάβελ, παίρνει ενεργό μέρος στην προετοιμασία της ΚΟ για την παράνομη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση. Στις παράνομες συγκεντρώσεις των εργατών στο δάσος, στο βάλτο, στο συνοικισμό τις νύχτες, με την αστυνομοκρατία να βρίσκεται δίπλα στην ανάσα τους, τους χαφιέδες να δέρνουν εν ψυχρώ εργάτες, να συλλαμβάνουν πότε τον έναν και πότε τον άλλο.

(...) Στην παράνομη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση ο Πάβελ συλλαμβάνεται. Εχει αποφασίσει να κρατήσει τη σημαία, τραβώντας μπροστά μαζί με τους άλλους κομμουνιστές, κι ας ήξεραν πως πιθανά θα συλληφθούνε. Πράγματι, έτσι κι έγινε. Η Μάνα μαζεύει την πεσμένη κόκκινη σημαία του, που δεν είναι ένα απλό κομμάτι πανί, αλλά σύμβολο της ταυτότητάς του, ως Κόμμα της εργατικής τάξης, καθοδηγήτρια δύναμη στον αγώνα για την κοινωνική απελευθέρωση, ως εκφραστής όλων των εκμεταλλευμένων. (...)

Φυσική συνέχεια αποτελεί η θέση της "Βάλτε με σε όποια δουλειά θέλετε, σας παρακαλώ. Θα πάω όπου με στείλετε"... Αλλάζει τόπο, μετακομίζει στην πόλη, πότε ντυμένη καλόγρια, πότε ψιλικατζού, προσκυνήτρια, πλούσια γυναίκα της πόλης, στα βαγόνια και στα χάνια, στα ξενοδοχεία και στα ποταμόπλοια, αναλαμβάνει δύσκολες αποστολές, μεταξύ αυτών τη μεταφορά παράνομων βιβλίων και την έκδοση παράνομου Τύπου. Σε προτεραιότητα βρίσκεται διαχρονικά η ανάγκη ένα επαναστατικό κόμμα να έχει την εφημερίδα, γενικότερα το θέμα του κομματικού Τύπου. (...)

Αυτό που την ενδιαφέρει, όπως και τις Κομματικές Οργανώσεις τους, είναι τα λόγια του γιου να φτάσουνε πλατιά στους εργάτες: "Ανθρωπος του Κόμματος εγώ, αναγνωρίζω μόνο το δικαστήριο του Κόμματός μου... είμαστε σοσιαλιστές που σημαίνει ότι είμαστε εχθροί της ατομικής ιδιοκτησίας... δε μπορείτε πια να δημιουργήσετε τίποτε νέο στο χώρο των ιδεών... οι δικές μας ιδέες φουντώνουν, αγκαλιάζουν τις λαϊκές μάζες". (...) Η Βλάσοβα, οι κομμουνιστές, δεν είναι υπεράνθρωποι, αντίθετα συνηθισμένοι, που μετατρέπονται σε ασυνήθιστους κάτω από τη δύναμη των επαναστατικών ιδεών, της ταξικής πάλης», κατέληξε η ομιλήτρια.