Θανάσης ΜΠΑΛΟΔΗΜΑΣ

Αναφορικά με την εξέλιξη της κατ' έτος αριθμητικής μείωσης του προσωπικού, τα στοιχεία του ΟΤΕ αναφέρουν:

Το 1990 έγιναν 78 προσλήψεις και 1.646 αποχωρήσεις. Το 1991, 364 προσλήψεις και 877 αποχωρήσεις. Το 1992, 338 προσλήψεις και 1.215 αποχωρήσεις. Το 1993, 437 προσλήψεις και 804 αποχωρήσεις. Το 1994, 595 προσλήψεις και 804 αποχωρήσεις. Το 1995, 396 προσλήψεις και 1.955 αποχωρήσεις. Το 1996, 85 προσλήψεις και 858 αποχωρήσεις. Το 1997, 254 προσλήψεις και 1.321 αποχωρήσεις. Το 1998, 294 προσλήψεις και 1.110 αποχωρήσεις. Το 1999, 200 προσλήψεις και 537 αποχωρήσεις.

Το 2000 έγιναν 267 προσλήψεις και σημειώθηκε το νούμερο - ρεκόρ στις αποχωρήσεις, ήτοι 2.251 εργαζόμενοι. Συνολικά στην περίοδο 1990 - 2000, το προσωπικό μειώθηκε κατά 9.996 άτομα. Σημειώστε ότι τα στοιχεία αυτά αφορούν το μόνιμο προσωπικό.

Μόνιμο και έκτακτο προσωπικό με σύμβαση προσωπικού, αριθμούσαν το Δεκέμβρη του 1986, 29.444 άτομα. Το Δεκέμβρη του 2000, 20.156. Δηλαδή μειώθηκε κατά 9.288 άτομα ή περίπου 30%.

Εξετάζοντας τη δύναμη του προσωπικού κατά κλάδους τα τελευταία δύο χρόνια παρατηρούμε τα εξής: Το 1999, το διοικητικό προσωπικό και το προσωπικό εκμετάλλευσης αριθμούσε 5.358 άτομα και το 2000, 4.965, δηλαδή μειώθηκε κατά περίπου 8%. Το οικονομικό, το 1999 αριθμούσε 1.054 άτομα και το 2000, 984, δηλαδή μειώθηκε κατά περίπου 7%. Το προσωπικό υποστήριξης το 1999 αριθμούσε 1.720 άτομα και το 2000, 1.518, μειώθηκε δηλαδή κατά περίπου 12%.

Το τεχνικό προσωπικό - το οποίο κατά πολλούς αποτελεί και τον πυρήνα των εργαζομένων του ΟΤΕ - το 1999 αριθμούσε 13.137 άτομα και το 2000, 11.708, δηλαδή μειώθηκε κατά περίπου 11%.

Μείωση σημειώθηκε και στο έκτακτο προσωπικό (από 60, σε 56), αν και σε αυτό τα επίσημα στοιχεία δε συνυπολογίζουν τους πρόσκαιρα απασχολούμενους ημερομίσθιους εργάτες από τις υπηρεσιακές λειτουργίες και τους μειωμένου ωραρίου με σύμβαση προσωπικού.

Συνδικαλιστές του ΟΤΕ τονίζουν ότι σε όλες τις επιχειρήσεις του Ομίλου ΟΤΕ υπολογίζεται ότι απασχολούνται περί 3.000 άτομα, με το χαρακτηρισμό των εκτάκτων, επί σειρά ετών. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του προσωπικού τηλεφωνικής ανταπόκρισης στις υπηρεσίες 131 (πληροφορίες τηλεφωνικού καταλόγου), 161 (αναγγελία συνδιαλέξεων), 155 (τηλεγραφήματα μέσω ΟΤΕ Εσωτερικού), 1502 (τηλεφωνική υποβολή αιτήσεων), 151 (αναγγελία συνδιαλέξεων εσωτερικού), 134 (κέντρο εξυπηρέτησης ΟΤΕ για ιδιώτες).

Καταγγέλλεται ότι εκεί, ενώ καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες, ενώ απασχολούνται μόνιμα, διαρκώς και ασταμάτητα, ο ΟΤΕ τις απολύει το καλοκαίρι χωρίς αποζημίωση και τις επαναπροσλαμβάνει το Σεπτέμβρη.

Οπως αναφέρουν συνδικαλιστές του ΟΤΕ, στις συγκεκριμένες υπηρεσίες απασχολείται αριθμός εργαζομένων με προσχηματικές συμβάσεις ορισμένου χρόνου, σε ποσοστό που ξεπερνά κατά πολύ αυτό των μονίμων. Τονίζουν ότι μόνο στο 131, το ποσοστό τους φθάνει το 70% των εργαζομένων (825 συμβασιούχοι προς 70 μόνιμοι). Σημειώνουν ότι οι περισσότερες από τις τηλεφωνήτριες απασχολούνται επί πολλά έτη, ορισμένες και επί δέκα με ανανεούμενες συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Επιπλέον, δεν έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους μόνιμους. Τούς στερούν ακόμη και το διάλειμμα όπως μας καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι. Δεν τους παρέχονται βασικά συνδικαλιστικά δικαιώματα όπως το να ανήκουν στο σωματείο των μονίμων και να προασπίζονται μαζικά και αποτελεσματικότερα τα δικαιώματά τους.

Τα τελευταία δύο χρόνια μείωση σημειώθηκε μόνο στο λεγόμενο εξειδικευμένο προσωπικό - από 373 το 1999, σε 254 το 2000.

Βέβαια, αντίθετα με το προσωπικό η δουλιά δε μειώνεται: Από τις 120 κύριες τηλεφωνικές συνδέσεις που αντιστοιχούσαν ανά υπάλληλο ΟΤΕ το Δεκέμβρη 1987, φτάσαμε στις 210 το 1995 και στις 260 το 1999. Ο μεγαλύτερος φόρτος εργασίας φαίνεται και από τα μεγαλύτερα κέρδη ανά υπάλληλο, τα οποία εξασφαλίζει η επιχείρηση. Το 1995 ο ΟΤΕ παρουσίαζε κύκλο εργασιών ανά υπάλληλο 23,4 δισ. δρχ. Το ποσό αυτό εκτινάχτηκε στα 47,4 δισ. δρχ. το 1999!

Σχετικά με την κατανομή του προσωπικού κατά φύλο και κλάδους: Το 2000, οι άντρες ήταν 3.034 στο διοικητικό, 574 στο οικονομικό, 11.318 στο τεχνικό, 318 στο εξειδικευμένο, 867 στις υπηρεσίες υποστήριξης και 31 έκτακτοι. Οι γυναίκες ήταν 1.931 στο διοικητικό, 410 στο οικονομικό, 375 στο τεχνικό, 55 στο εξειδικευμένο, 651 στις υπηρεσίες υποστήριξης και 25 έκτακτες. Επαναλαμβάνουμε ότι δεν υπολογίστηκαν οι πρόσκαιρα απασχολούμενοι ημερομίσθιοι εργάτες στις υπηρεσιακές λειτουργίες και οι του μειωμένου ωραρίου με σύμβαση προσωπικού.

Η μείωση του προσωπικού δείχνει να πλήττει κύρια τους άντρες. Από τους 17.953 εργαζόμενους το 1999, στους 16.142 το 2000, αντιστοιχεί ποσοστιαία μείωση 10,1%. Από τις 3.632 εργαζόμενες το 1999, στις 3.447 το 2000, αντιστοιχεί ποσοστιαία μείωση περίπου 6%.

Τέλος, σχετικά με την κατανομή του μόνιμου προσωπικού κατά βαθμίδες εκπαίδευσης και κλάδο, στις 31-12-2000 είχαμε: Στο εξειδικευμένο προσωπικό, το σύνολο των εργαζομένων (373) ήταν απόφοιτοι ανώτατης εκπαίδευσης. Στο διοικητικό/εκμετάλλευσης, οι 896 ήταν ανώτατης, 270 ανώτερης και 3.799 μέσης εκπαίδευσης. Στο οικονομικό, οι 444 ήταν ανώτατης, 51 ανώτερης και 489 μέσης. Στο τεχνικό, 733 ήταν ανώτατης, 3.071 ανώτερης, 6.225 μέσης και 1.664 στοιχειώδους εκπαίδευσης. Στο προσωπικό υποστήριξης, 5 ήταν ανώτατης, δέκα ανώτερης, 300 μέσης και 1.193 στοιχειώδους εκπαίδευσης.

Οι διοικήσεις του Οργανισμού, ακολουθώντας τα πρότυπα του εξωτερικού, εφαρμόζουν προγράμματα «εθελούσιας εξόδου» (ή πρόωρης συνταξιοδότησης), με τα οποία ο ΟΤΕ απογυμνώνεται από έμπειρο προσωπικό, ικανό να αντιμετωπίσει τα όποια προβλήματα, εφόσον τα κενά δεν αναπληρώνονται με προσλήψεις μονίμων και καταρτισμένων εργαζομένων.

Δήθεν καλύπτονται με προσλήψεις εκτάκτων, ωρομισθίων, ημιαπασχολούμενων. Δηλαδή, με φθηνό μισθολογικά και άπειρο προσωπικό, που μέχρι να μάθει τη δουλιά από τους «παλιούς», λήγει η ολιγόμηνη σύμβασή του και συνήθως φεύγει, καθώς δεν ανανεώνεται. Η επακόλουθη εντατικοποίηση της εργασίας επιβαρύνει τους διαρκώς μειούμενους μονίμους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Στελέχη της «Ενιαίας Συνδικαλιστικής Κίνησης - ΟΤΕ» υπογραμμίζουν ότι οι περισσότεροι έκτακτοι καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες. Οι θέσεις τους δεν πρόκειται ποτέ να μειωθούν, αντίθετα πάντα θα υφίστανται ανάγκες σε προσωπικό για να καλυφθούν. Κωδικοποιούν ότι οι ανάγκες απασχόλησης μόνιμου προσωπικού στον ΟΤΕ συνεχώς αυξάνονται, λόγω: Της εθελούσιας εξόδου εργαζομένων. Της επέκτασης διεθνών δικτύων επικοινωνίας. Των νέων οικονομικών και τεχνολογικών προοπτικών του Οργανισμού.

Σε αυτό το πλαίσιο, παραπέμπουν σε συχνές εισηγήσεις και αιτήματα, ακόμα και προϊσταμένων του ΟΤΕ για την κάλυψη θέσεων εργασίας. Αλλωστε και ανώτερα στελέχη του ΟΤΕ αναφέρουν ότι μόνο με μονιμοποίηση προσωπικού, μπορούν να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα ιδιαιτέρως των θέσεων, που απαιτούν εξειδίκευση και εμπειρία.

Στον αφορισμό περί τεχνολογικής προόδου που «σώνει και ντε» καταργεί θέσεις εργασίας, στελέχη της ΕΣΚ απαντούν: «Οσο και να εξελίσσεται η τεχνολογία, οι ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό θα εξακολουθούν να υπάρχουν, δεδομένου ότι οι ανάγκες της κοινωνίας για πληροφόρηση και εξυπηρέτηση με ανθρώπινη, διά ζώσης επικοινωνία, θα αυξάνονται και θα είναι πολύ απαραίτητες».

Παράλληλα, οι αποχωρήσεις μονίμων και οι προσλήψεις ημιαπασχολούμενων εκτάκτων οδηγούν σε χρεοκοπία το Ταμείο Ασφάλισης Προσωπικού - ΟΤΕ. Το ΤΑΠ - ΟΤΕ όρισε τις εισφορές των εργαζομένων σε σχέση με τον αριθμό τους και τις συντάξεις που χορηγεί. Μειώνοντας συνεχώς το προσωπικό, μειώνονται και οι εισφορές, ενώ αυξάνονται οι συντάξεις. Ετσι, το Ταμείο από την παλαιότερη σχέση τρεις εργαζόμενοι προς ένα συνταξιούχο, έφτασε σήμερα στη σχέση 0,9 προς 1. Είναι περισσότεροι οι συνταξιούχοι, από τους εργαζόμενους. To ΤΑΠ - ΟΤΕ έχει πλέον ετήσιο έλλειμμα 40 δισ. δρχ. και το 2008 αναμένεται να φτάσει στα 200 δισ.

Με τις συνεχείς αποχωρήσεις υπαλλήλων, πέφτει όλο και περισσότερη δουλιά στους ώμους όλο και λιγότερων εργαζομένων

Ετσι, δείχνουν την έξοδο σε έμπειρο και καταρτισμένο προσωπικό, αποδίδοντας στη μισθοδοσία το «κόστος λειτουργίας», αν και η πραγματικότητα είναι διαφορετική, αφού από τη δουλιά των εργαζομένων αποκομίζουν τα κέρδη. Δεν προσλαμβάνουν νέους μονίμους. Ψευτοκαλύπτουν ορισμένα κενά με εκτάκτους, που «σκοτώνονται» στη δουλιά, δεν παράγουν έργο γιατί είναι άπειροι και ημικαταρτισμένοι, δεν απολαμβάνουν θεμελιώδη εργασιακά δικαιώματα και ζουν με το δικό τους άγχος, αυτό της μη ανανέωσης της ολιγόμηνης σύμβασης. Νομοτελειακά, η δουλιά πέφτει στους ώμους όλο και λιγότερων μονίμων, αυξάνοντας την εντατικοποίηση γιατί έτσι θα βγουν περισσότερα κέρδη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται τόσο για τους εργαζόμενους, όσο και για την ποιότητα των προσφερόμενων στον καταναλωτή υπηρεσιών.

Το θέμα δεν αφορά μόνο στον ΟΤΕ, αλλά σε κάθε πρώην ΔΕΚΟ που ακολουθεί το δρόμο του Οργανισμού. Που μετατρέπεται σε ΑΕ και λειτουργεί με τα ίδια, προαναφερόμενα κριτήρια. Που από εδώ και στο εξής θα διώχνει εργαζομένους, θα έχει όλο και περισσότερες απαιτήσεις από όσους μένουν πίσω και θα ρίχνει την ποιότητα του έργου της.

Ας εξετάσουμε αναλυτικότερα την περίπτωση του Οργανισμού, καθώς προκύπτουν χρήσιμα συμπεράσματα για την τύχη όλων των εργαζομένων σε ελεγχόμενες από το κράτος επιχειρήσεις.

Σε υπηρεσίες, όπως αυτές που απασχολούν τηλεφωνήτριες και ενώ οι ανάγκες είναι πάγιες, απασχολείται κυρίως έκτακτο προσωπικό

Το Φλεβάρη του 1998, η διοίκηση του ΟΤΕ εκπόνησε το «επιχειρησιακό σχέδιο 1998-2002», όπου αναθεωρούσε κατά τι τους στόχους. Στις 31.12.2000 να είναι 21.541. Στα τέλη 2001, 19.841 και του 2002, 18.391.

Στον ΟΤΕ, οι διοικούντες μπορούν να καυχώνται ότι ξεπέρασαν εαυτούς. Το 1999 το μόνιμο προσωπικό αριθμούσε 21.525 άτομα και το 2000 19.523. Και η μείωση συνεχίζεται. Πώς τα κατάφεραν;

Το 2000 έληξε το τετραετές πρόγραμμα «εθελούσιας εξόδου», που καταρτίστηκε το 1996, με το οποίο αποχώρησαν περίπου 3.800 εργαζόμενοι. Στις 24 του Νοέμβρη 2000 η διοίκηση του Οργανισμού υπέγραψε με την ηγεσία της Ομοσπονδίας Εργαζομένων ΟΤΕ τη συνέχιση ουσιαστικά αυτού του προγράμματος και για το 2001. Υπολογίζεται ότι τον επόμενο χρόνο θα αποχωρήσουν πρόωρα άλλοι 850-1.000 εργαζόμενοι.

Η περίπτωση του ΟΤΕ είναι ενδεικτική του τι θα γίνει και στις υπόλοιπες ελεγχόμενες από το δημόσιο επιχειρήσεις, που παραδίδονται στα χέρια ιδιωτών

«Σκέφτομαι ότι μπορεί να ξαναμείνω άνεργος και λέω θ' ανοίξω το φρεάτιο να μπω μέσα να πνιγώ», λέει ο Δ. Καρανάσιος

Ο 58χρονος Δημήτρης Καρανάσιος είναι ο άνθρωπος που δεν άνοιξε στο «Ρ» μόνο την πόρτα του σπιτιού του, άνοιξε κυρίως την ψυχή του, γύρισε χρόνια πίσω τη μνήμη του και τα όσα κατέθεσε αποτελούν απλώς μία απ' τις πολλές «θλιμμένες» ιστορίες, που μπορεί ν' ακούσει κανείς στο Μαρκόνι.

Πριν 35 χρόνια περίπου, έφτασε στην περιοχή, τότε που «οι λάσπες μας έπνιγαν, τότε που δρόμοι δεν υπήρχαν, τότε που το νερό έφτανε στη γειτονιά με το βυτιοφόρο και οι όποιες ανάγκες του σπιτιού καλύπτονταν απ' το βαρέλι που ήταν στην αυλή». Με 25.000 δραχμές τότε και με πολλή προσωπική εργασία, πήρε τη μεγάλη απόφαση να φτιάξει ένα σπίτι να στεγάσει την οικογένειά του. Αυτό το σπίτι, που δεν έχει θεμέλια και είναι φτιαγμένο με τσιμεντόλιθους, συνεχίζει να σκεπάζει τα όνειρα και τις ανησυχίες της οικογένειας αυτής.

Θυμάται ο Δ. Καρανάσιος: «Εχω τραβήξει πολλά για να φτιάξω αυτό το σπίτι. Απ' τα χέρια μου έτρεχε αίμα τότε, κυριολεκτικά. Οι δύο κόρες μου ήταν μωρά κι, όμως, όταν το ξεκαλουπώσαμε, μπήκαμε αμέσως μέσα. Εσταζαν ακόμη οι τοίχοι του, το ένα παιδί μου μάλιστα είχε πάθει πνευμονία απ' την υγρασία που είχε ακόμη το τσιμέντο».

Γεμάτους λάσπες θυμάται τους δρόμους στο Μαρκόνι, πριν από 35 χρόνια, ο Δ. Καρανάσιος. Γεμάτοι λάσπες και βρωμιά εξακολουθούν να είναι μέχρι σήμερα...

Τον ρωτούμε για τις γιορτές του Πάσχα. Πού θα τις περάσει, πώς θα τις περάσει. «Φτωχικά και στο σπίτι μου. Θα θέλαμε με τη γυναίκα μου να πάμε στην Κέρκυρα - είναι εκεί η πεθερά μου - αλλά πώς να πάμε; Θέλουμε 100.000 δραχμές μόνο για τα εισιτήρια. Μπορώ να δώσω τόσα λεφτά, όταν 100.000 δεν είναι ούτε το 15ήμερό μου;», λέει χωρίς περιστροφές. Στην Κέρκυρα βρίσκεται εδώ και λίγες μέρες και η 29χρονη κόρη του, επίσης θύμα της ανεργίας, που μαστίζει κι αυτή την περιοχή. «Αναζήτησε παντού δουλιά, δεν μπόρεσε να βρει τίποτα. Αναγκάστηκε έτσι με τα πολλά να πάει στο νησί, όπου βρέθηκε μια δουλιά σε σούπερ - μάρκετ. Τι να κάνει; Ηταν δύσκολο γι' αυτή σ' αυτή την ηλικία να ζει με το ελάχιστο χαρτζιλίκι που μπορούσα να της δίνω».

Του ζητάμε να θυμηθεί τις πιο δύσκολες γιορτές που έχει περάσει στη ζωή του. «Ούτε μια φορά, ούτε δυο, ούτε τρεις. Οι περισσότερες γιορτές για μας, δύσκολες είναι. Θυμάμαι, όμως, κάτι Χριστούγεννα, πριν αρκετά χρόνια, που δεν υπήρχε τίποτα στο ψυγείο για να περάσουμε. Πήγε, λοιπόν, ο γαμπρός μου που έμενε στην Ελευσίνα και ψάρεψε. Μας έδωσε δύο κέφαλους. Μ' αυτά τα ψάρια, κάναμε γιορτές και είπαμε και ...δόξα τω Θεώ», είναι η απάντηση που δίνει. Και οι επόμενες κουβέντες του, επίσης συγκλονιστικές: «Σινεμά έχω να πάω από τότε που ήμουν ελεύθερος. Σχεδόν 40 χρόνια, δηλαδή. Τη λέξη ταβέρνα δεν την ξέρουμε ούτε εγώ, ούτε η γυναίκα μου. Τόσα χρόνια αγώνας και δεν μπορέσαμε να προσφέρουμε τίποτα παραπάνω στους εαυτούς μας, εκτός απ' αυτό το σπίτι κι αυτήν την αυλή που βλέπετε».

Στην τελευταία ερώτησή μας, αν δηλαδή θα έφευγε απ' το Μαρκόνι σε περίπτωση που δημιουργούνταν οι ανάλογες συνθήκες, η απάντησή του απόλυτη και αβίαστη: «Εδώ είναι όλη η ζωή μου. Καλή, κακή δεν έχει σημασία. Δεν μπορώ, όμως, να ζήσω σε μια πολυκατοικία της Αθήνας. Εδώ έχω την αυλή μου, τα λουλούδια μου, ανθρώπους να μοιραστώ τη χαρά και τη λύπη μου. Πονάω αυτό το μέρος, πονάω αυτό το σπίτι. Οχι δε θα 'φευγα με τίποτα, κι ας έχουμε πνιγεί στη βρωμιά, στο κουνούπι και τους αρουραίους. Κι ας είμαστε τόσα χρόνια ξεχασμένοι απ' όλους»...

Στο καφενείο της γειτονιάς. Εκεί όπου όλοι ξέρουν, όλοι μιλούν, αλλά ουδέποτε δεν έφτασε κανείς απ' τους υπεύθυνους για ν' ακούσει

Τα πράγματα για τους κατοίκους του Βοτανικού έγιναν ακόμη χειρότερα τα τελευταία χρόνια, με την «κάθοδο» δεκάδων νυχτερινών κέντρων στην περιοχή. Οι κάτοικοι θεωρούν δεδομένο το γεγονός πως σε λίγα χρόνια ο Βοτανικός και το Γκάζι θα γίνουν ακριβώς όπως είναι σήμερα η κατάσταση στου Ψυρρή. «Εκμεταλλεύτηκαν τη χρόνια υποβάθμιση της περιοχής. Πήραν για ένα κομμάτι ψωμί τεράστιους χώρους κι έστησαν μαγαζιά πολυτελείας. Πολλά δε απ' αυτά δεν τηρούν καν τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις. Να φανταστείτε πως υπάρχουν νυχτερινά κέντρα χωρίς ηχομόνωση, χωρίς χώρους στάθμευσης. Κάθε βράδυ γίνεται εδώ το αδιαχώρητο», είναι οι χαρακτηριστικές τους κουβέντες.

Χώρος που ονομάζεται«παιδική χαρά», αν και θα 'πρεπε να ονομάζεται«παιδική θλίψη»

Στην καρδιά αυτής της γειτονιάς τα ονόματα των δρόμων σα να θέλουν να γεμίσουν τις άδειες καρδιές, τα αδειανά μάτια. Οδός Ανοίξεως, οδός Χαράς... Κι ας λείπει η άνοιξη και η χαρά χρόνια τώρα απ' τη ζωή τους. Στη διασταύρωση αυτών των δύο οδών, το καφενείο της γειτονιάς. Εκεί όπου οι άνδρες μαζεύονται καθημερινά για να πουν όσα κανείς απ' τους υπευθύνους δεν έφτασε εκεί για να ακούσει. Ο Κώστας Μικρόπουλος, 36 χρόνια κάτοικος της περιοχής, προσπαθεί να ιεραρχήσει τα προβλήματα κι άκρη δε βγάζει. «Ουσιαστικά είμαστε μια βιομηχανική ζώνη με πάρα πολλά προβλήματα. Ζούμε μες στη βρωμιά και τα ποντίκια. Τόσα χρόνια φωνάζουμε για αποχέτευση κι αποχέτευση δε βλέπουμε. Να φανταστείτε πως πρώτη φορά νερό στα σπίτια μας είδαμε το 1982! Τότε που ο Μπέης μας έβαλε ένα ρολόι κι αυτό για όλα τα σπίτια της γειτονιάς»...

Οδός Ανοίξεως. Σα να θέλουν από πείσμα οι κάτοικοι να φέρουν την άνοιξη στη γειτονιά τους, που η αδιαφορία των αρμοδίων την έχει γεμίσει... φθινόπωρα και χειμώνες!

Ο ιδιοκτήτης του καφενείου Βαγγέλης Δαλιδάς, ένα νέο παιδί, γέννημα - θρέμμα στο Μαρκόνι, θα αναφερθεί στο τρομερό πρόβλημα της ανεργίας που υπάρχει και σ' αυτή τη συγκεκριμένη γειτονιά. «Ερχεται Πάσχα και πολλές οικογένειες δεν ξέρουν πώς θα περάσουν. Οι περισσότεροι εδώ είναι υποαπασχολούμενοι, πολλές οικογένειες φτάνουν στο σημείο να μην έχουν ούτε να φάνε. Κι είναι πραγματικά τραγική ειρωνεία το γεγονός, αν σκεφτεί κανείς πως η γειτονιά είναι γεμάτη από εργοστάσια, βιοτεχνίες, σιδηρουργεία και μηχανουργεία», λέει. Γιατί συμβαίνει ωστόσο αυτό; «Προτιμούν τους Πακιστανούς απ' ό,τι τους Ελληνες. Γιατί δουλεύουν για ένα κομμάτι ψωμί και ανασφάλιστοι», θα πει.

Στις ίδιες ακριβώς κατευθύνσεις κινούνται και οι κουβέντες του Μπάμπη Κοτοπούλη, γραμματέα του Συλλόγου «Μαρκόνι - Αγιος Σάββας». «Μια οικιστική περιοχή την έχουν μετατρέψει σε περιοχή βαριάς όχλησης. Τα πάντα εδώ πέρα επιτρέπονται. Υπάρχουν δεκάδες βιοτεχνίες, δεκάδες εργοστάσια που λειτουργούν παράνομα, χωρίς να έχουν καμία απολύτως άδεια, χωρίς να έχουν καμία προδιαγραφή και χωρίς να τηρούν κανέναν κανόνα ασφαλείας», είπε στο «Ρ». Κατήγγειλε μάλιστα το υπουργείο Ανάπτυξης ότι είτε δίνει ανεξέλεγκτα άδειες, είτε δίνει παράταση έως και 15 χρόνια σε ήδη υπάρχουσες. «Σε θέματα πολεοδομικής υποδομής, που έχει άμεση σχέση ο δήμος, δεν έχει κάνει καμία απολύτως παρέμβαση. Αλλά αυτό δε συμβαίνει μόνο στο Μαρκόνι. Διότι δεν υπάρχει καθόλου κρατική και δημοτική μέριμνα για τις φτωχογειτονιές της Αθήνας, οι οποίες συνεχίζουν να ζουν χωρίς κανένα έργο κοινωνικής υποδομής», ανέφερε ο Μπ. Κοτοπούλης.

Προχωρώντας στους δρόμους αυτής της γειτονιάς, καταλαβαίνει κανείς τη βαρύτητα των παραπάνω λόγων. Μια πλατεία όλη κι όλη, είναι ο μόνος χώρος που μπορεί κανείς να κάτσει σ' ένα παγκάκι και να καπνίσει ένα τσιγάρο. Τη συγκεκριμένη πλατεία, μάλιστα, διαμόρφωσαν τα παιδιά της θεραπευτικής κοινότητας «Παρέμβαση» μαζί με τους κατοίκους της γειτονιάς. Πάλι δηλαδή απόντες οι αρμόδιοι. Ενα στενό πιο κάτω η μοναδική παιδική χαρά. `Η μάλλον για να ακριβολογούμε ένα οικόπεδο, κακόγουστα περιφραγμένο, που έχει μέσα του δύο μπασκέτες, λίγες κούνιες και δύο τραμπάλες. Πνιγμένος μες στα χόρτα ο μοναδικός χώρος για τα παιδιά και ο φόβος των ενηλίκων δικαιολογημένος: «Θα τα φάνε τα φίδια το καλοκαίρι»! Ακόμα και η μοναδική τους εκκλησία, ο Αγιος Σάββας, περιμένει απ' το Σεπτέμβρη του 1999 - όταν ο σεισμός άφησε σοβαρότατα σημάδια πάνω της - την επισκευή της. Δύο χρόνια σχεδόν μετά και η λειτουργία σ' αυτή τη γειτονιά γίνεται... υπαίθρια. «Αν βρέχει το Πάσχα, θα κάνουμε Ανάσταση με τις ομπρέλες», λένε στο καφενείο και ήδη μιλούν για το νάιλον και την τέντα που θα στήσουν στην αυλή της...

Κι όμως παρ' όλα αυτά κανείς απ' τους κατοίκους στο Μαρκόνι δε θα άλλαζε τη γειτονιά του. «Είμαστε σαν ένα χωριό, ένα χωριό στην καρδιά της Αθήνας. Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι πιο σφιχτές, γνωρίζουμε ο ένας τα προβλήματα του άλλου, βοηθιόμαστε, έχουμε ανθρώπους να μας ακούσουν. Είμαστε δεμένοι μεταξύ μας και πονάμε τη γειτονιά και τους ανθρώπους της. Δύσκολα για έναν Μαρκονιώτη να ζήσει σε πολυκατοικία της Αθήνας», είναι οι τελευταίες κουβέντες - γεμάτες ευαισθησία - του Κ. Μικρόπουλου.

Ο κόσμος, οι θεατές, οι «πιστοί» στήνονται απέναντι από την τηλεόραση και δέχονται την επίθεση της εικόνας. Δεκάδες Χριστοί, Παναγίες, Βαραββάδες, περνάνε μπροστά από τα μάτια του, μεταφέροντας τόνους συγκίνησης. Πάσχει με τις περιπέτειες του Χριστού, ακούει τις ομιλίες του, επισκέπτεται τους χώρους που επισκέφθηκε (μυθολογικά) εκείνος. Τα σπίτια μας γεμίζουν κυνηγημένους Εβραίους και Ρωμαίους στρατιώτες να τους κυνηγάνε.

Συνεπικουρούν την τηλεόραση τα ραδιόφωνα, τα γραπτά, οι εκκλησίες... Ακόμα και οι εκφωνητές δείχνουν λυπημένοι και μιλάνε μελοδραματικά για το «θείο δράμα», με τους ίδιους δραματικούς τόνους που μεταδίδουν τα γνωστά εγκλήματα, τους σεισμούς, τις ερωτικές δίκες, τα παιδάκια που πεθαίνουν από λευχαιμία, τις κυρίες που κάνουν αγαθοεργίες. Η Μεγάλη Βδομάδα, γενικά - και ειδικά - προσφέρεται για... κλάματα!

Ετσι, η θρησκευτική - και πολιτική, βέβαια - σκοπιμότητα, κυριαρχεί και επιβάλλεται συναισθηματικά - και βίαια - πάνω στις συνειδήσεις των ανθρώπων και στην αλήθεια, φυσικά! Κανένας, τελικά, δε θα μάθει ποιες αιτίες ξεσήκωσαν τους Εβραίους ενάντια στους Ρωμαίους. Το πρώτο επίπεδο της ιστορίας, οι περιπέτειες του Χριστού, αιχμαλωτίζει το ενδιαφέρον. Κανένας δε θα μάθει την αρχή του τέλους μιας αυτοκρατορίας. Τους πραγματικούς λόγους που γέννησαν αυτόν το μύθο και τι ανάγκες εξέφραζε. Το βάθος, δηλαδή, και την ουσία της υπόθεσης.

Και όλο αυτό το σκηνικό ντύνεται, για περισσότερη συγκίνηση, βέβαια, με κλασική μουσική. Θαυμάσια κομμάτια, τα περισσότερα από τα οποία γράφτηκαν για άλλους λόγους, γίνονται η ηχητική επένδυση αυτής της πραγματικά ενδιαφέρουσας ιστορίας. Μιας ιστορίας που υπακούει στους νόμους του Αριστοτέλη. Μιας ιστορίας που έχει αρχή, μέση και τέλος, για να συγκινεί και να συναρπάζει... Ακόμα και προοδευτικοί, άθεοι οι πιο πολλοί, ποιητές, συγγραφείς, ζωγράφοι, που στα έργα τους χρησιμοποίησαν μεταφορικά, φυσικά, πρόσωπα της γνωστής ιστορίας, για να μεταδώσουν στον κόσμο τους συλλογισμούς τους, μπαίνουν και αυτοί στην κουστωδία των μαθητών, των ευαγγελιστών, των ιερέων! Ονομάζονται και αυτοί - αυθαίρετα, βέβαια, και χωρίς την άδειά τους - προπαγανδιστές της «θείας υπόθεσης»!

Και αυτό το γαϊτανάκι ξεδιπλώνεται - και μεταφέρεται - από γενιά σε γενιά. Κάθε τόσο, βέβαια, για να τονώνεται το ενδιαφέρον, προστίθενται νέα «στοιχεία». Πότε ανακαλύπτεται το σεντόνι που τύλιξε το ματωμένο κορμί του Χριστού, πότε βρίσκεται ο τάφος του, πότε κομμάτια του σταυρού. Τώρα τελευταία, μάλιστα, «σοβαροί» επιστήμονες, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, αποφάνθηκαν και για τα πραγματικά χαρακτηριστικά του. Ο Χριστός δεν ήταν ξανθός, ήταν μελαχρινός, κοντός και άσχημος. Τέτοια ανατροπή! Νέος καυγάς, νέα επεισόδια στο σίριαλ! Και δεκάδες εικόνες της Παναγίας να κλαίνε σε όλη την επικράτεια!

Ολος αυτός ο κουρνιαχτός, όλος αυτός ο θόρυβος, όλο αυτό το εντυπωσιακό «θέαμα και ακρόαμα», που παρακολουθούμε καθημερινά και κορυφώνεται, βέβαια, ετούτες τις μέρες, είναι ένα γερό εργαλείο για να μείνουν τα πράγματα ακίνητα. Είναι ό,τι πρέπει για να κρατιέται ο κόσμος σε σκοτεινά μονοπάτια. Να εναποθέτει τις ελπίδες του σε υπερφυσικά όντα.

Καλή Ανάσταση, λοιπόν!..

Στο Καλμάρ της Σουηδίας πραγματοποιήθηκε στις 24 και 25 Μάρτη το 15ο Συνέδριο της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συλλόγων και Κοινοτήτων Σουηδίας (ΟΕΣΚΣ) που σημείωσε επιτυχία. Οι εργασίες του ολοκληρώθηκαν με την εκλογή του νέου ΔΣ της Ομοσπονδίας, όπου η ΑΣΕΜ (παράταξη που στηρίζει το ΚΚΕ) πήρε 4 έδρες, η ΠΑΚΜΕ (παράταξη του ΠΑΣΟΚ) 4 έδρες, η ΔΑΚΕΣ (της ΝΔ) 2 έδρες, η ΕΑΣ (του ΣΥΝ) 2 έδρες και μια έδρα πήρε ένα ανεξάρτητο ψηφοδέλτιο.

Κατά τη διαδικασία της συζήτησης θίχτηκαν τα σοβαρά προβλήματα που απασχολούν τους Ελληνες μετανάστες, τα οποία δεν είναι διαφορετικά από αυτά που αντιμετωπίζουν οι υπόλοιποι αλλοδαποί, αλλά και οι Σουηδοί εργάτες και οξύνονται λόγω της ενσωμάτωσης της Σουηδίας στην ΟΝΕ και την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ).

Το πρώτο ζήτημα που αναφέρθηκε είναι ότι από την περίοδο που μπήκε η Σουηδία στην ΕΕ, οι Ελληνες και άλλοι αλλοδαποί εργάτες, δίπλα στα λαϊκά στρώματα της Σουηδίας, άρχισαν να γεύονται τις φοβερές συνέπειες της ΕΕ. Συγκεκριμένα, υπάρχει μεγάλη τάση ιδιωτικοποιήσεων, με αποτέλεσμα τις απολύσεις μεγάλου αριθμού εργαζομένων και ιδιαιτέρα αλλοδαπών. Για παράδειγμα, στις 26 Μάρτη η «Ερικσον», από δυο εργοστάσιά της στη Στοκχόλμη που αριθμούσαν 4.900 εργάτες, απέλυσε τους 2.600.

Επίσης, σοβαρά είναι τα προβλήματα με την ανάπτυξη του ρατσισμού στη Σουηδία (αποτελεί από τις πρώτες χώρες ανάπτυξης του ρατσισμού στην Ευρώπη). Κατ' αυτή την έννοια, οι Ελληνες εργαζόμενοι και ιδιαίτερα η ΑΣΕΜ (παράταξη που στηρίζει το ΚΚΕ), στο πλαίσιο της Ομοσπονδίας, θεωρεί πρώτιστο καθήκον την ενεργοποίηση των εργαζόμενων στη Σουηδία ενάντια σ' αυτές τις συνέπειες από την ΕΕ, μέσα από τα συνδικάτα και το μαζικό κίνημα που έχει απενεργοποιήσει η σοσιαλδημοκρατία. Επίσης, στις 24-25 Μάρτη, διάστημα κατά το οποίο πραγματοποιήθηκε η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ, ο σουηδικός λαός και ιδιαίτερα ο λαός της Στοκχόλμης γνώρισε για πρώτη φορά στην ιστορία των τελευταίων 100 χρόνων του την αντίδραση των κατασταλτικών μηχανισμών που επιβλήθηκαν από την ΕΕ.

Τις εργασίες του συνεδρίου χαιρέτισαν ο πρέσβης της Κύπρου, ο δήμαρχος της πόλης, διαβάστηκε χαιρετιστήριο του προέδρου της Σουηδικής Βουλής, ενώ έγιναν και χαιρετισμοί από εκπροσώπους κομμάτων από την Ελλάδα, του ΚΚΕ, του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΣΥΝ.

Εκ μέρους του ΚΚΕ χαιρέτισε τις εργασίες του Συνεδρίου της ΟΕΣΚΣ ο Κ. Βουλγαρόπουλος, μέλος της ΚΕ του Κόμματος. «Οι παρεμβάσεις των εκπροσώπων των άλλων κομμάτων μάς θύμισαν τις δεκαετίες του '50 και του '60, που περιδιάβαιναν τους μετανάστες και τους υπόσχονταν ψεύτικες υποσχέσεις. Οι εκπρόσωποι της άρχουσας τάξης ονόμαζαν "ευλογία θεού" τη μετανάστευση, στέλνοντας εκατοντάδες χιλιάδες νέους ικανούς Ελληνες και Ελληνίδες βορά στην εκμετάλλευση του μεγάλου κεφαλαίου» είπε ανοίγοντας την ομιλία του ο Κ. Βουλγαρόπουλος και συνέχισε: «Σήμερα καμαρώνουν που γέμισε και η Ελλάδα με πάνω από 800.000 αλλοδαπούς εργάτες, οι οποίοι δοκιμάζουν μια ανελέητη εκμετάλλευση, κάτω από τις πιο απάνθρωπες συνθήκες και διωγμούς. Την ίδια στιγμή προπαγανδίζουν την επιτυχία των "εθνικών τους στόχων" στην ΟΝΕ και την πλήρη ενσωμάτωση της χώρας στην ΕΕ».

Ο εκπρόσωπος του ΚΚΕ τόνισε ότι σήμερα η ελληνική κυβέρνηση, με την υπόδειξη της ΕΕ και τη βοήθεια των κομμάτων που συμφωνούν μαζί της, προχωράει στην αφαίρεση των βασικών κατακτήσεων της εργατικής τάξης, «αυξάνοντας την ανεργία, την υποαπασχόληση, τη φτώχεια και την εξαθλίωση, σπέρνοντας την αβεβαιότητα και την απόγνωση στο λαό και ιδιαίτερα στους νέους και τις γυναίκες», ενώ ταυτόχρονα καταστρέφει τη μικρή και μεσαία αγροτιά, τα μεσαία στρώματα της πόλης και του χωριού. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στα σχέδια της κυβέρνησης για τον «τρομονόμο», την απαγόρευση των διαδηλώσεων και την ενίσχυση των κατασταλτικών μηχανισμών για το χτύπημα του μαζικού λαϊκού κινήματος.

Στη συνέχεια, ο Κ. Βουλγαρόπουλος αναφέρθηκε στο βρώμικο πόλεμο του ΝΑΤΟ εναντίον του γιουγκοσλαβικού λαού και γενικότερα την εγκληματική δράση του ιμπεριαλισμού στα Βαλκάνια, καταλογίζοντας και στην ελληνική κυβέρνηση τις σοβαρές ευθύνες της. Κλείνοντας τόνισε πως ο ελληνικός λαός και η νεολαία της πατρίδας μας, με τους αγώνες τους, θα χαλάσουν αυτά τα σχέδια των ιμπεριαλιστών και σ' αυτή την κατεύθυνση κάλεσε να αγωνιστούν και οι Ελληνες της Σουηδίας μέσα από την Ομοσπονδία και τα Συνδικάτα. Τους κάλεσε να αγωνιστούν μαζί με τους Σουηδούς και τους εργάτες των άλλων χωρών - μελών της ΕΕ, ενάντια στην πολιτική των μονοπωλίων, για να φύγει το ΝΑΤΟ από τα Βαλκάνια, για να μην περάσει το ξερίζωμα των κατακτήσεων των εργαζομένων, για μια καλύτερη και αξιοπρεπή κοινωνικο-οικονομική ζωή, ειρήνη, δημοκρατία και προκοπή.

Σε ό,τι αφορά τους στόχους που θέτει η ΑΣΕΜ και μετά το 15ο Συνέδριο της Ομοσπονδίας, επιγραμματικά αναφέρουμε:

• Ανάπτυξη της συνεργασίας και της στενής επαφής και ενίσχυσης των κοινοτήτων από την Ομοσπονδία Ελληνικών Συλλόγων και Κοινοτήτων Σουηδίας.
• Στροφή προς την ελληνική νεολαία και την ολόπλευρη βοήθειά της για την ανάπτυξή της, τοπικά και πανσουηδικά, στη βάση των δικών της ενδιαφερόντων.
• Προσπάθεια για αρμονική ενσωμάτωση στη σουηδική κοινωνία, με τη διατήρηση της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού μας.
• Ανοιχτό μέτωπο ενάντια στο ρατσισμό και τις διακρίσεις.
• Πληροφόρηση για τις επιπτώσεις από το νέο σύστημα συνταξιοδότησης και τις ιδιωτικοποιήσεις των κρατικών επιχειρήσεων.
• Ενίσχυση των γυναικείων επιτροπών στις κοινότητες, των συλλόγων γονέων και κηδεμόνων, των εθνικοτοπικών συλλόγων, πολιτιστικών και αθλητικών συλλόγων και των ΚΑΠΗ.
• Διεκδίκηση του δικαιώματος να μπορεί ο ελληνισμός να έχει τη δυνατότητα αυτοοργάνωσης.
• Απαιτεί από την ελληνική κυβέρνηση την άμεση λύση στο θέμα της άσκησης του εκλογικού δικαιώματος στη χώρα παραμονής.
• Απορρίπτει τη δραστηριότητα του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού (ΣΑΕ) και απαιτεί ένα ΣΑΕ που θα εκπροσωπεί τις υπαρκτές οργανώσεις των αποδήμων και θα ασχολείται με τα πραγματικά τους προβλήματα (το σημερινό ΣΑΕ έχει μετεξελιχθεί σε όργανο της κυβέρνησης και του μεγάλου μονοπωλιακού κεφαλαίου).

Η παράταξη ΑΣΕΜ μέσα από την Ομοσπονδία απαιτεί την ανάληψη πρωτοβουλιών για την ανασυγκρότηση του Συντονιστικού Οργάνου Ελληνικών Ομοσπονδιών Ευρώπης (ΣΟΕΟΚ) και την ενίσχυσή του από την ελληνική πολιτεία. Επίσης απαιτεί από την ελληνική κυβέρνηση μια ισότιμη και πιο δίκαιη φορολογία των Ελλήνων απόδημων στην πατρίδα. Τέλος, απαιτεί τη λύση χρόνιων προβλημάτων, κληρονομικών και άλλων.

Επίσης η ΑΣΕΜ και οι Ελληνες της Σουηδίας ανησυχούν βαθύτατα και καταδικάζουν την ιμπεριαλιστική πολιτική του ΝΑΤΟ, της ΕΕ και των Ηνωμένων Πολιτειών στα Βαλκάνια και αγωνίζονται δίπλα στο σουηδικό φιλειρηνικό κίνημα για την ειρήνη στην περιοχή και στον κόσμο. Σημειώνουμε ότι η ΑΣΕΜ κατέθεσε στο Συνέδριο ένα ψήφισμα που καταδίκαζε τον πόλεμο του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία, που συνέχιζε με άλλες μορφές στην ΠΓΔΜ, για το οποίο η ΠΑΚΜΕ (παράταξη του ΠΑΣΟΚ) έκανε ό,τι μπορούσε και τελικά δεν πέρασε το ψήφισμα αυτό.

• Η επέκταση της Εθνικής Οδού ως τη λεωφόρο Ποσειδώνος (παραλία) και η σύνδεσή της με τον κόμβο έως το Τροκαντερό που θα κατασκευαστεί χωρίς σηματοδότες. Αυτός ο άξονας θα συνδέει το Ολυμπιακό Χωριό με την παραλιακή ζώνη.
• Η λεωφόρος Σταυρού - Ελευσίνας. Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς υπολογίζεται ότι θα απορροφήσει όλη την πλεονάζουσα ζήτηση της κυκλοφορίας (π.χ. Μεσογείων, Κηφισίας κ.ά.).
• Η σύνδεση του Ολυμπιακού Χωριού με το ΟΑΚΑ. Θα κατασκευαστεί λεωφόρος μήκους 12 χιλιομέτρων (Κύμης - Πεύκη - Μεταμόρφωση - υπόγεια χωρίς φανάρια - Εθνική Οδός). Σε αυτό τον οδικό άξονα (2+2 λωρίδες κυκλοφορίας χωρίς φανάρια) το Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών προβλέπει ότι δεν πρέπει να υπάρχουν μεγάλες ταχύτητες, αλλά ομαλή κίνηση.
• Η λεωφόρος Βάρης - Κορωπίου μήκους 15 χιλιομέτρων. Η λεωφόρος θεωρείται ως ένα από τα πιο δύσκολα και με μεγάλο κόστος έργα (απαλλοτριώσεις, αποχετευτικά δίκτυα, έργα υποδομής). Ο οδικός άξονας θα συνδέει την παραλία με το αεροδρόμιο μέσω της Αττικής Οδού.
• Η αναβάθμιση της παραλιακής ζώνης. Σε εξέλιξη βρίσκεται μελέτη οδοποιίας και το επόμενο διάστημα αναμένεται να δημοπρατηθεί το έργο. Προβλέπεται η κατασκευή τριών ανισόπεδων κόμβων (Αλίμου - Αγίου Δημητρίου - Αμφιθέας) και μείωση των φωτεινών σηματοδοτών, ώστε να βοηθήσει τη ροή των οχημάτων.
• Διαπλάτυνση και κατασκευή ανισόπεδων κόμβων στη λεωφόρο Κηφισίας. Σύμφωνα με το Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών, υπάρχει μεγάλο πρόβλημα στην Κηφισίας, που είναι ο βασικός οδικός άξονας προς το ΟΑΚΑ.
• Η κατασκευή και διαμόρφωση της λεωφόρου Τροχιοδρόμων. Στο λιμάνι του Πειραιά και στο Φάληρο υπάρχει σημαντική συγκέντρωση αθλητικής δραστηριότητας και φιλοξενίας (κρουαζιερόπλοια). Το έργο θα βοηθήσει ώστε να μην υπερφορτίζεται η κυκλοφορία προς την Εθνική Οδό, αλλά να διοχετεύεται η κίνηση μέσω της Αττικής Οδού.

Ως «υπερκρίσιμο εργαλείο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004» χαρακτηρίζει το τραμ ο Παναγιώτης Πρωτοψάλτης, γενικός διευθυντής Μεταφορών και Διακίνησης της «Αθήνα 2004», μιλώντας στο «Ρ».

«Οι αθλητικές εγκαταστάσεις έχουν φορτωθεί στη μία άκρη της παραλίας, στο Ελληνικό. Στην ουσία μιλάμε για ένα δεύτερο ΟΑΚΑ στο σύνολο της παραλιακής ζώνης. Το τραμ θα βοηθήσει σημαντικά στην ομαλή μεταφορά και διακίνηση προς την παραλία. Υπολογίζεται ότι 550.000 θεατές, εθελοντές και εργαζόμενοι θα διακινούνται ανά ημέρα τις ώρες αιχμής».

«Υπάρχει ο απόλυτος περιορισμός», λέει ο Π. Πρωτοψάλτης. «Εχουμε μόνο την παραλιακή λεωφόρο και μετά το τραμ. Χωρίς το τραμ, που θα μπορεί να μεταφέρει 8.500 ανθρώπους ανά ώρα και ανά κατεύθυνση, θα έχουμε πολύ μεγάλο πρόβλημα».

Οσον αφορά τον προαστιακό σιδηρόδρομο, ο Π. Πρωτοψάλτης λέει: «Θα βοηθήσει σημαντικά στην εξυπηρέτηση του ΟΑΚΑ. Αν πάρουμε για παράδειγμα το βράδυ της 22ας Αυγούστου 2004, έχουμε υπολογίσει ότι από το ΟΑΚΑ θα αποχωρήσουν 120.000 θεατές κατά τη βραδινή περίοδο. Υπολογίζεται ότι η αποχώρησή τους θα γίνει μέσα σε 2,5 με 3 ώρες. Μεταξύ των ωρών 9-12 το βράδυ θα διακινηθούν 120.000 θεατές. Μεταξύ 10 και 11 το βράδυ, υπολογίζουμε ότι θα αποχωρήσουν περίπου 64.000 θεατές». «Πώς θα διοχετευτεί αυτός ο αριθμός;», συνεχίζει ο γεν. διευθυντής Μεταφορών: «Ο ΗΣΑΠ θα μεταφέρει 32.000 θεατές και στις δύο κατευθύνσεις σε αυτή τη μία ώρα. Οι υπόλοιποι 5.000 θα χρησιμοποιήσουν τον προαστιακό, ορισμένοι θα φύγουν με τα πόδια και οι υπόλοιποι 30.000 με λεωφορεία. Από αυτό προκύπτει πόσο σημαντικός είναι ο προαστιακός γιατί θα μπορέσει να αποφορτίσει σημαντικά τη λεωφόρο Κηφισίας. Με τον προαστιακό θα μπορέσουμε να αποφύγουμε την υπερβολική φόρτωση της Κηφισίας και τα τυχόν προβλήματα», καταλήγει.

Οσον αφορά τον ΗΣΑΠ, θα είναι σε θέση να μεταφέρει περισσότερους επιβάτες ανά ώρα και ανά κατεύθυνση, λόγω της αύξησης κατά 30% της μεταφορικής ικανότητας. Η αύξηση των βαγονιών από 5 σε 6, το νέο σύστημα σηματοδότησης και η αναβάθμιση των σταθμών είναι ορισμένα από τα μέτρα.

- Η φιλοσοφία τους είναι, αφ' ενός, να συνεχίσουν την πολιτική πριμοδότησης του ΙΧ, κατασκευάζοντας ένα πλήθος οδικών έργων και, τελικά, βλέποντας ότι «δεν τους παίρνει» πια, αναγγέλλουν ξανά την κατασκευή του προαστιακού - κυρίως για τη σύνδεση των Σπάτων - και το τραμ, το οποίο σε πρώτη φάση θα αποτελεί ένα μικρό κομμάτι του όλου δικτύου. Αυτό είναι το ελάχιστο που μπορούν να φτιάξουν για να μην γίνουν εντελώς ρεζίλι.

Από την άλλη μεριά, όπως είπαμε, τα οδικά έργα είναι στο απόγειό τους, το σκέπασμα του Κηφισού, ανισόπεδοι κόμβοι που γεμίζουν το Λεκανοπέδιο, ένας από αυτούς «συμπτωματικά» καταστρέφει και το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, στραγγαλίζοντάς το ανάμεσα σε οδικά έργα και πάρκινγκ. Το τελευταίο είναι ότι τελικά θα διαπλατύνουν και τη λεωφόρο Κηφισίας, διαλύοντας τους παράπλευρους δρόμους και κόβοντας εκατοντάδες δέντρα των δεντροστοιχιών τους.

- Τα συγκεκριμένα έργα εξυπηρετούν τις ανάγκες των κατοίκων του Λεκανοπεδίου;

- Οι ίδιοι οι συγκοινωνιολόγοι μελετητές τους έχουν αναγκαστεί να ομολογήσουν δημόσια ότι τα οδικά έργα «έχουν ημερομηνία λήξης». Χρειάζεται επεξήγηση; Απλά, ομολογούν ότι κατασκευάζουν για το κέρδος των εργολάβων και των εμπόρων αυτοκινήτων και βενζίνης.

Τρία στοιχεία που ανακοινώθηκαν τελευταία αποκαλύπτουν πάρα πολλά. Πρώτον: Ο πρόεδρος των εμπόρων αυτοκινήτων δήλωσε ότι πρέπει στην Ελλάδα να πωλούνται κάθε χρόνο 200 - 300.000 νέα ΙΧ, για να αποσβένονται οι επενδύσεις των εμπόρων σε στοκ, ανταλλακτικά, συνεργεία, διαφήμιση κλπ. Δεύτερον: Η Ελλάδα είναι η τρίτη χώρα στην Ευρώπη σε πωλήσεις ΙΧ και, τρίτον: Η Ελλάδα είναι στη χαμηλότερη βαθμίδα συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης. Ο συνδυασμός των τριών αυτών δεδομένων λέει πάρα πολλά...

- Θεωρείτε ότι η Αθήνα έχει ανάγκη τέτοια έργα και παρεμβάσεις;

- Ενα καλό οδικό δίκτυο δεν είναι κακό, αλλά με δυο προϋποθέσεις: Η μία ότι έχουν πρώτα εξοπλίσει την πόλη με δημόσια Μέσα Μαζικών Μεταφορών ανάλογης δυναμικότητας με τις μεταφορικές ανάγκες. Και τέτοια μέσα για μεγάλες πόλεις είναι μόνον τα μέσα σταθερής τροχιάς. Η άλλη είναι ότι δε γίνεται κατάχρηση των έργων που διατίθενται για την οδική κυκλοφορία. Στη Βιέννη, για παράδειγμα, υπάρχει πλήρες, πυκνό και άνετο οδικό δίκτυο, αλλά, παράλληλα, κατασκευάστηκε ένα εξίσου πλήρες δίκτυο μετρό, τραμ και προαστιακού, έτσι που το ΙΧ χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ανάγκη ή, εν πάση περιπτώσει, από πολύ μικρά στρώματα του πληθυσμού.

Εμείς, όμως, εδώ κάνουμε ακριβώς το αντίθετο και, σε μια τέτοια περίπτωση, η κατασκευή νέου οδικού δικτύου, όχι μόνο δε λύνει το πρόβλημα, αλλά φορτίζει την πόλη και με ακόμη περισσότερα ΙΧ, άρα κακό, παρά καλό αποτέλεσμα έχουν.

- Κατά καιρούς κυκλοφορεί το σενάριο της απαγόρευσης των διαδηλώσεων, με πρόσχημα την ομαλή μετακίνηση τις ημέρες των αγώνων.

- Το θέμα το φέρνουν και το ξαναφέρνουν, αλλά δεν τολμούν να το εφαρμόσουν. Αυτό το μέτρο είναι απλό πρόσχημα και μάλιστα, όταν δεν το έχουν, το δημιουργούν μόνοι τους, για να μπορούν να λένε ότι «οι διαδηλώσεις εμποδίζουν την κοινωνική και οικονομική ζωή της πόλης», και είναι πολύ συνηθισμένο το παράδειγμα, που, για μια μικρή διαδήλωση ή πορεία, η ίδια η αστυνομία, εντελώς προβοκατόρικα, κλείνει όλο το κέντρο, για να αγανακτήσουν «οι απλοί πολίτες» και να αποδεχτούν το μέτρο με «ανακούφιση». Εως τώρα όμως, δεν τους έχει περάσει.

- Το τραμ και ο προαστιακός σιδηρόδρομος γιατί καθυστερούν, ενώ την ίδια στιγμή θεωρούνται αναγκαία έργα;

- Καθυστερούν, διότι η κατασκευή Μέσων Μαζικών Μεταφορών, και μάλιστα υψηλής δυναμικότητας όπως τα σταθερής τροχιάς, θα επιλύσει το κυκλοφοριακό και θα καταστήσει άχρηστη - εκτός ορισμένων περιπτώσεων - τη χρήση του ΙΧ και αυτό, φυσικά, είναι αντίθετο με τα συμφέροντα των auto makers lobby, όπως είναι γνωστή αυτή η μαφία των αυτοκινητοβιομηχανιών, των εταιριών πετρελαιοειδών και ελαστικών.

Το μετρό καθυστέρησε και στην κατασκευή λόγω της ανάληψής της από ιδιωτικό φορέα, «ο οποίος άρμεξε» το δημόσιο με διάφορα προσχήματα και «καθυστερήσεις». Οσο για τον προαστιακό, τον μπλόκαρε η Κοινοπραξία που κατασκευάζει την Αττική Οδό, παίρνοντας τα μέτρα της με το γνωστό άρθρο της Σύμβασης, ώστε να μη χάσει διόδια, το άρθρο, καθόριζε αποζημίωση για διαφυγόντα κέρδη από την ύπαρξη του προαστιακού.

- Φαίνεται, όμως, ότι τώρα υπάρχει ανάγκη σύνδεσης με το νέο αεροδρόμιο.

- Ναι, υπάρχει αυτή η πίεση. Είναι, άλλωστε, πρωτοφανές φαινόμενο, διεθνές αεροδρόμιο να μην συνδέεται με την πόλη με μέσα σταθερής τροχιάς. Υπάρχει, όμως, και κάτι άλλο. Η Κοινοπραξία της Αττικής Οδού είχε υπερεκτιμήσει τα έσοδα από τα διόδια. Και έτσι τώρα προσδοκά περισσότερα οφέλη από την αποζημίωση λόγω ύπαρξης προαστιακού, παρά από τα διόδια.

Κάτι ανάλογο είχε συμβεί και στο Ρίο - Αντίρριο, όπου με επιμονή των υποψηφίων κατασκευαστικών εταιριών που θα αναλάμβαναν το έργο με τη δήθεν «αυτοχρηματοδότηση», το έργο κατασκευάζεται χωρίς σιδηροδρομική γραμμή, αποκλείοντας εγκληματικά τη σιδηροδρομική σύνδεση με τη Δυτική Ελλάδα. Αυτά όμως παθαίνει κανείς, όταν επαφίεται στο ιδιωτικό κεφάλαιο, ή όταν ακολουθεί «Εθνάρχες» - όργανα των μονοπωλίων...

- Η Αττική Οδός και το Μετρό βοηθούν στη λύση του προβλήματος;

- Για το Μετρό, μπορούμε να πούμε ότι προφανώς αποφορτίζει σημαντικά το κυκλοφοριακό. Ομως, θα πρέπει να προσέξουμε τα ακόλουθα: Το κόστος του μετρό ανά χιλιόμετρο, εκτιμάται διεθνώς στα 10 - 12 δισ. ανά χιλιόμετρο, ενώ του τραμ σε 3 δισ. περίπου. Αυτό, σε συνδυασμό με τη δυναμικότητα του τραμ (1/3 του μετρό), μας δίνει τη δυνατότητα, αντί να βάλουμε μία γραμμή μετρό στη Συγγρού, να έχουμε τραμ στη Θησέως, στη Συγγρού και τη Βενιζέλου. Το κόστος είναι 3 Χ 3 = 9 δισ. ανά χιλιόμετρο και η δυναμικότητα 3 Χ 12.000 = 36.000 μετακινούμενοι ανά ώρα και κατεύθυνση. Η δε διάρκεια κατασκευής, ενάμιση με δύο χρόνια έναντι ...απροσδιόριστης στο μετρό (σήραγγες, αφανείς εργασίες, σταθμοί κλπ).

- Τι παρεμβάσεις χρειάζεται η Αθήνα για την επίλυση του προβλήματος;

- Η πρώτη παρέμβαση είναι η πολιτική, όσο και αν αυτό ακούγεται σαν «ξύλινη γλώσσα» σε ένα πολεοδομικό πρόβλημα. Αν δεν έρθει στην εξουσία μια κυβέρνηση πραγματικά αδέσμευτη από το μονοπωλιακό κεφάλαιο, μην περιμένουμε σημαντικές βελτιώσεις. Αν συμβεί αυτό, τότε απλά θα εφαρμοστούν πρακτικές, που είναι γνωστές και δοκιμασμένες, όπως: Η πριμοδότηση των μέσων σταθερής τροχιάς απέναντι στα ΙΧ και τα λεωφορεία και τρόλεϊ. Βέβαια, όλα χρειάζονται, αλλά καθένα στο ποσοστό του και στον τομέα του. Πολύ απλά, ανάλογα με τις απαιτήσεις σε φόρτους, θα εγκαταστήσουμε μετρό (με φειδώ, λόγω κόστους), προαστιακό, τραμ, λεωφορεία ή τρόλεϊ, ταξί, μίνι μπας (σ.σ. μικρά λεωφορεία) και ΙΧ. Ο βασικός σκελετός, όμως, θα πρέπει να είναι, για τους τεχνικοοικονομικούς, πολεοδομικούς, αλλά και περιβαλλοντικούς λόγους που αναλύθηκαν, το δίκτυο τραμ.

Σε όσους καλόπιστους αμφισβητούν τη δυναμικότητα και αναγκαιότητα του τραμ, ας φροντίσουν να μελετήσουν τα νέα δεδομένα μετά το 1950, και ας δουν πώς λειτουργούν τα τραμ στην Ελβετία, στην Αυστρία, στη Σουηδία, σε χώρες καπιταλιστικές και με περίσσεια ΙΧ. Γιατί και ο καπιταλισμός για τον εαυτό του κρατάει κάποια πρότυπα, αν και όταν τον βολεύουν...

Φυσικά, δε μιλάμε για το πώς είχαν επιλύσει το κυκλοφοριακό, στο σοσιαλιστικό κόσμο. Θα ήθελα να σημειώνω εδώ ότι όρος της Διεθνούς Τραπέζης στο πολωνικό κράτος, το 1995 περίπου, ήταν ότι, για να πάρει δάνειο, έπρεπε πρώτα να ξηλώσει 2.000 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών και να τις αντικαταστήσει με οδικές αρτηρίες.

Το ενδεχόμενο αυτό, που προβλέπεται μάλιστα και σε μελέτες που έχουν εκπονήσει εμπειρογνώμονες, δεν αποκλείεται να υλοποιηθεί αναγκαστικά σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει άλλος τρόπος πρόσβασης προς τις αθλητικές εγκαταστάσεις εκτός από τα λεωφορεία και τα ΙΧ, όπως για παράδειγμα στο Μαρκόπουλο (Ιππικό Κέντρο) και στο Σχοινιά (Κωπηλατοδρόμιο).

Στην περίπτωση μάλιστα που δεν κατασκευαστεί ο προαστιακός σιδηρόδρομος για τη σύνδεση του Ολυμπιακού Χωριού με το αεροδρόμιο των Σπάτων και η μία γραμμή του τραμ από και προς την παραλία μέχρι το καλοκαίρι του 2004, τότε, είναι πιθανό να υπάρξει γενική απαγόρευση κυκλοφορίας οχημάτων σχεδόν σε όλο το Λεκανοπέδιο!

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Ρ», οι μελέτες έχουν δείξει ότι:

• Σε περίπτωση που δεν κατασκευαστεί και το τραμ και ο προαστιακός σιδηρόδρομος, τότε η απαγόρευση της κυκλοφορίας είναι επιβεβλημένη.
• Αν δεν κατασκευαστεί ο προαστιακός σιδηρόδρομος θα χρειαστεί να υπάρξει απαγόρευση της κυκλοφορίας των ΙΧ από και προς τις ολυμπιακές εγκαταστάσεις των Ανω Λιοσίων (θα διεξαχθεί το άθλημα της πάλης), του Σχοινιά και του Μαρκόπουλου.
• Αν δεν κατασκευαστεί το τραμ, θα επιβληθεί απαγόρευση της κυκλοφορίας των οχημάτων από και προς το Ελληνικό και τον Αγιο Κοσμά, όπου θα διεξαχθούν τα αθλήματα της ιστιοπλοΐας, του μπάσκετ, του χάντμπολ, του βόλεϊ, του σόφτμπολ, του χόκεϊ και της ξιφομαχίας.

Τα δύο αυτά έργα (τραμ και προαστιακός) είναι αναγκαία για την ομαλή διακίνηση χιλιάδων θεατών, αθλητών, επισήμων κ.ά. Είναι όμως προφανές ότι η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή δεν ενδιαφέρεται για την επίλυση του κυκλοφοριακού προβλήματος της Αθήνας. Απλά επιβάλλεται να εξασφαλίσει την άνετη διακίνηση των μελών της ...«ιερής» (Ολυμπιακής) οικογένειας (επίσημοι προσκεκλημένοι, μέλη της ΔΟΕ, εκπρόσωποι εταιριών - χορηγών κ.ά.) προκειμένου να διαφυλάξει το ...«προϊόν» της από τυχόν αρνητικές εντυπώσεις.

• Σημεία που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής είναι η εξυπηρέτηση του Μαρκόπουλου και του θύλακα Σχοινιά - Ριζάρι, που εξυπηρετούνται αποκλειστικά με λεωφορεία. Οι ωριαίες αιχμές της τάξης των 21.000-24.000 επιβατών που αναμένονται, θα εξυπηρετηθούν μόνο αν υπάρξει απόλυτη προτεραιότητα στην κυκλοφορία των λεωφορείων στο συνολικό μήκος των Ολυμπιακών Διαδρομών που οδηγούν στους δύο αυτούς θύλακες, συνδυασμένη πιθανά και με απαγόρευση κυκλοφορίας στους κλάδους που συνδέουν κάθε θύλακα με την Αττική Οδό.
• Στην περίπτωση που δεν υλοποιηθεί το τραμ, θα υπάρξει σοβαρό πρόβλημα στο θύλακα του Ελληνικού - Αγίου Κοσμά, επειδή ο θύλακας εξυπηρετείται μόνο έμμεσα (με τροφοδοτικά λεωφορεία). Ετσι, αν δεν υπάρξει τραμ, η μόνη εναλλακτική λύση είναι τα λεωφορεία. Η περίπτωση αυτή είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστεί, επειδή τα λεωφορεία θα κληθούν να εξυπηρετήσουν αιχμές της τάξης των 31.000 επιβατών την ώρα. Προϋποθέσεις για να αντιμετωπιστεί το ενδεχόμενο αυτό είναι να δοθεί απόλυτη προτεραιότητα στην κυκλοφορία των λεωφορείων, συνδυασμένη με απαγόρευση της κυκλοφορίας.
• Στην περίπτωση που δεν υλοποιηθούν ούτε το τραμ ούτε ο προαστιακός, θα υπάρξει δραματική αύξηση του πλήθους των λεωφορείων που θα απαιτηθούν για τη μεταφορά των θεατών. Θα προβληθεί ως απαραίτητο συνοδευτικό μέτρο η απαγόρευση της κυκλοφορίας των ΙΧ σε μεγάλο πλήθος Ολυμπιακών Διαδρομών, με σημαντικά δυσμενείς επιπτώσεις για την καθημερινή ζωή των κατοίκων.