Προσφορά στην περιγραφή των αγώνων 1940-1950 | ΡΕΠΟΡΤΑΖ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

«ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΕΝΟΠΛΩΝ ΑΓΩΝΩΝ»

Προσφορά στην περιγραφή των αγώνων 1940-1950

Ενα ζωντανό βιβλίο για τις πιο λαμπρές μέρες του λαϊκοεπαναστατικού μας κινήματος

Διάβασα με αμείωτο ενδιαφέρον - ως την 476η σελίδα (τέλος) το νέο βιβλίο για τον πόλεμο του 1940, την Εθνική Αντίσταση και το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, με τίτλο ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΕΝΟΠΛΩΝ ΑΓΩΝΩΝ που έγραψε ο σ. ΑΛΕΚΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ, συνταγματάρχης ε.α. με χρυσό αριστείο ανδρείας στο Αλβανικό Μέτωπο.

Ο σ. Αλέκος έζησε με το νου, την ψυχή και το σώμα του αυτήν τη συγκλονιστική δεκαετία (1940-1950) και είχε το κουράγιο να περιγράψει τις προσωπικές εμπειρίες του σ' αυτούς τους αγώνες, κατά κανόνα, απ' την πρώτη γραμμή της μάχης. Η δράση του στις σχολές εκπαίδευσης και ανάδειξης στρατιωτικών στελεχών του λαού μας, στον ΕΛΑΣ και το ΔΣΕ, ήταν, απ' την αρχή ως το τέλος, συνυφασμένη με τις μάχες στην πρώτη γραμμή. Επρεπε λοιπόν να μιλήσει γι' αυτές τις εμπειρίες, να δώσει τα δικά του συμπεράσματα και κρίσεις. Η ανάγνωση του βιβλίου πείθει ότι ακριβώς αυτό γίνεται στις - κοντά 500 - σελίδες του βιβλίου του, με χαρακτηριστική αντικειμενικότητα και σταθερή πίστη στο ΚΚΕ και στο λαό μας και μια εκπληκτική λαϊκότητα που σε κάνει να νομίζεις, όχι ότι διαβάζεις κείμενό του, αλλ' ότι κουβεντιάζεις μαζί του. Ενώ, με καθαρές κουβέντες, δε διστάζει να περιγράψει σωστές αποφάσεις και νίκες. Είναι το ίδιο πειστικός όταν αναφέρεται σε λαθεμένους χειρισμούς και επιλογές τόσο στις πολιτικές αποφάσεις και στόχους του ΚΚΕ όσο και στην καθημερινή σκληρή πάλη με τον αντίπαλο. Σωστά διαπιστώνει ο σ. Χ. Φλωράκης, συμπολεμιστής με τον συγγραφέα στο ΔΣΕ, στο σύντομο πρόλογό του στο βιβλίο, ότι «ο σ. Αλέκος» στο βιβλίο του βρίσκεται «μακριά βέβαια απ' τη μανία της λαθολογίας».

Ο σ. Αλέκος με τις περιγραφές του μας φέρνει - νοερά - στις πιο χαρακτηριστικές εμπειρίες και φάσεις του αγώνα ιδιαίτερα στο ΔΣΕ. Συγκλονιστική είναι η περιγραφή της δουλιάς στο στρατό μετά την απελευθέρωση και σύλληψή του στην Αθήνα, τα βασανιστήρια σε βάρος των αγωνιστών, η συνάντησή του με τον βραβευμένο πράκτορα των Αγγλων* στις γραμμές του ΕΛΑΣ στη διάρκεια της κατοχής, με τον οποίο - επί χρόνια - συνυπηρέτησε στη σχολή αξιωματικών Ρεντίνας όπου - και οι δυο - είχαν στελεχιακές θέσεις. Τώρα, ο πράκτορας, είναι διοικητής της ΕΣΑ και η «προσφορά» του, στον άλλοτε συναγωνιστή του, είναι ότι «αν δε μιλήσει θα ξεράσει της μάνας του το γάλα». Είναι - φανταστική - παραπέρα η απόδραση του Αλέκου μέσ' απ' το Γουδί (10/8/47) και οι περιπέτειές του να βρεθεί το ταχύτερο στις γραμμές του ΔΣΕ (Οκτ. '47). Η ενημέρωση του αναγνώστη για την προετοιμασία και την υλοποίηση μιας μάχης είναι υποδειγματική.

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες οι πληροφορίες του για μια σειρά πολιτικά και στρατιωτικά στελέχη του αγώνα. Ακόμα πιο ενδιαφέρουσα η πληροφόρησή του για την κατάσταση στο στρατό μετά την απελευθέρωση (και ως τη σύλληψή του) και οι συγκεκριμένες απόψεις του για το πότε έπρεπε ν' αρχίσει η ένοπλη αντίσταση του λαού, αλλά και «από πού», για να μπει τέλος στον μονόπλευρο Εμφύλιο πόλεμο του μοναρχοφασισμού κατά των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και των κομμουνιστών, με νικηφόρα προοπτική.

Ενδιαφέρουσες οι απόψεις του για - δήθεν - συμφωνημένες «σφαίρες επιρροής», αλλά και για πραγματικά λάθη και υποχωρήσεις της ηγεσίας του αγώνα που - και από τη μεριά τους - οδήγησαν τον αγώνα στη δεύτερη κατοχή της χώρας. Ακόμα και οι αναγνώστες πολλών άλλων βιβλίων που αναφέρονται στην Εθνική Αντίσταση και στο ΔΣΕ, θα βρουν στις «ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ» του σ. Αλέκου πρόσθετη πληροφόρηση για μια σειρά δυσκολίες της ένοπλης πάλης, όπως π.χ. οι συνέπειες της αλλαγής του αγγλικού με αμερικάνικο οπλισμό στο μοναρχοφασιστικό στρατό που στέρεψε τις δυνατότητες εφοδιασμού του ΔΣΕ από τη βασική πηγή τους. Το ίδιο συγκλονιστική η περιγραφή της πορείας προς το Γράμμο, καταχείμωνο, το Γενάρη 1948, 1.000 άοπλων, που κράτησε σαράντα δύο (42) μερόνυχτα, με τεράστιες απώλειες. Πολύ ενδιαφέρουσα η παράθεση συμπερασμάτων για πολλές μάχες, ταυτόχρονα του ΔΣΕ και αντιπάλων υπηρεσιών και παραγόντων. Το ίδιο η περιγραφή της κατάληψης του Καρπενησιού (20 μέρες), το Φλεβάρη 1949.

Μέσ' απ' τις γραμμές του βιβλίου του σ. Α.Π. αναδείχνεται στα μεσούρανα ο ρόλος της Ελληνίδας, ιδιαίτερα της μαχήτριας του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ.

Σε λίγες σελίδες του βιβλίου (14 περίπου) ο σ. Α.Π. παραθέτει διάφορα στοιχεία εκτός του ειδικού περιεχομένου του βιβλίου του, «κατ' οικονομίαν» και «επ' ευκαιρία». Δε βλάπτει. Το βιβλίο του θ' αποτελέσει ουσιαστική προσφορά στην ιστοριογραφία της πιο σημαντικής 10ετίας της χώρας μας στον περασμένο αιώνα, το νέο 1821, με τους διευρυμένους στόχους αυτής της πάλης.

Την περιγραφή των μαχών μπορούμε να παρακολουθήσουμε επίσης από 18 έγχρωμα καλοσχεδιασμένα σχεδιαγράμματα που - ακούραστα - προσφέρει ο συγγραφέας.

Οι «εμπειρίες» του σ. Αλέκου Παπαγεωργίου έρχονται αμέσως μετά την έκδοση του βιβλίου του σ. Αρίστου Καμαρινού για τον ΔΣΕ Πελοποννήσου και αποτελούν ένα χρυσό δίδυμο για τις βιβλιοθήκες μας, αφού - φυσικά - διαβαστούν.

Αθήνα 11/10/01

* Ταγματάρχης Νικ. Μανωλέσος, εκπαιδευτής Σχολής Ευελπίδων. Διοικητής του Τάγματος Μαθητών στη σχολή Ρεντίνας με καπετάνιο τον Αλ. Παπαγεωργίου.

Κώστας ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗΣ