Δεν σας κρύβω ότι, όταν μου ζητήθηκε αυτός ο χαιρετισμός, προβληματίστηκα πολύ για το περιεχόμενό του, για τους εξής λόγους, εκτός από το αντικειμενικά δύσκολο του εγχειρήματος αυτού:

Τα Συνέδρια αυτά έχουν γίνει πλέον θεσμός. Με τα προηγούμενα, για τον Ρίτσο, τον Βάρναλη, τον Μπρεχτ, τον Χικμέτ, βάλαμε πραγματικά τον πήχη πολύ ψηλά. Αρα, υπάρχει αντικειμενικά η απαιτητικότητα από τους εαυτούς μας ότι πρέπει να τον κρατήσουμε ψηλά και να τον ανεβάσουμε πιο ψηλά ακόμα.

Επίσης, το Συνέδριο αυτό ουσιαστικά έρχεται να «κλείσει» ένα πεντάχρονο μεγάλων και σημαντικών δραστηριοτήτων, που ξεκίνησε με τη Διακήρυξη της Κεντρικής Επιτροπής το φθινόπωρο του 2013 για τον γιορτασμό των 100 χρόνων του Κόμματος, με κλιμάκωση όλη αυτή την πενταετία και με αποκορύφωμα τις φετινές εκδηλώσεις που ήταν σπουδαίες και μεστές μεγάλων πολιτικών μηνυμάτων, αλλά κυρίως πολιτισμού, καταπληκτικών και πολύμορφων πολιτιστικών εκδηλώσεων και έρευνας πάνω σε ζητήματα πολιτισμού και αισθητικής.

Ταυτόχρονα, όμως, το σημερινό Συνέδριο έρχεται ουσιαστικά να εγκαινιάσει τον βηματισμό μας στον νέο αιώνα ηρωικής ζωής και δράσης, μιας μεγαλειώδους εκατοντάχρονης διαδρομής του Κόμματος και του επαναστατικού κινήματος στη χώρα μας, μπαίνοντας στον δεύτερο αιώνα της δράσης του.

Εκτός απ' όλα αυτά, επιπλέον, είναι ένα αρκετά δύσκολο θέμα, με το οποίο δεν είχαμε καταπιαστεί εμπεριστατωμένα και έτσι όπως έπρεπε μέχρι σήμερα. Σήμερα απλώς ανοίγουμε τη συζήτηση και τον προβληματισμό, χρειάζεται παραπέρα έρευνα.

Εχει αντικειμενικές δυσκολίες το εγχείρημα. Αρκετές φορές, μελετώντας, είναι δύσκολο πολύ να ξεχωρίσεις και να προσδιορίσεις συγκεκριμένα τη σχέση της ταξικότητας και της κομμουνιστικής ιδεολογίας στη Λογοτεχνία, ειδικά για αυτήν την περίοδο που καταπιανόμαστε. Κι αυτό γιατί η ταξικότητα αντικειμενικά διαπερνά τη Λογοτεχνία κι αυτό συμβαίνει άσχετα αν το συνειδητοποιεί απόλυτα ο ίδιος ο δημιουργός της, ο λογοτέχνης, ενώ η κομμουνιστική ιδεολογία όχι ακόμα στην πλειοψηφία των περιπτώσεων.

Συναντάμε συχνά και την περίοδο που εξετάζουμε σήμερα, βασικά στον μεσοπόλεμο, και μη κομμουνιστές λογοτέχνες να συγκινούνται από τα δεινά της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων, να συγκλονίζονται από μεγάλα κοινωνικά προβλήματα, όπως ο πόλεμος, να εμπνέονται από αυτά, αποτυπώνοντας τους προβληματισμούς τους στο λογοτεχνικό τους έργο.

Φυσικά, υπάρχει επιπλέον και η δυσκολία ότι κάποια συμπεράσματα αναγκαστικά θα ολοκληρωθούν αφού προχωρήσουμε σε επόμενα Συνέδρια, για την περίοδο μετά το 1940 μέχρι και σήμερα, οπότε και εκφράζεται με πιο δυναμικό τρόπο και ισχυροποιείται η επίδραση των επαναστατικών ιδεών, της κομμουνιστικής ιδεολογίας στην Τέχνη, στη Λογοτεχνία.

Σημαντικός βοηθός στην ωρίμανση της συλλογικής σκέψης και ανάλυσης του Κόμματος ήταν αναμφίβολα η ολοκλήρωση του Δοκιμίου Ιστορίας του Κόμματος, που ανατρέχει και στην περίοδο μετά την αστική εθνικοαπελευθερωτική Επανάσταση του 1821, τη συγκρότηση του ελληνικού έθνους - κράτους και την ανάπτυξη του καπιταλισμού, τη γέννηση της εργατικής τάξης, του κινήματός της, τη δημιουργία των πρώτων σοσιαλιστικών ομίλων, την επίδραση που άσκησε η Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση στη Ρωσία, το 1917.

Βέβαια, αφορά και στην ίδρυση του ΣΕΚΕ το 1918, που μετονομάστηκε σε ΚΚΕ, τη σύνδεση του Κόμματος με την Κομμουνιστική Διεθνή, την ηρωική πάλη που ξετυλίχτηκε σε συνέχεια όλη την περίοδο του μεσοπολέμου μέχρι τον Β' Παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό Πόλεμο, που είναι και η περίοδος που εξετάζει το σημερινό Συνέδριό μας για τη Λογοτεχνία.

Επειδή ακολουθούν όλο το διήμερο αναλυτικές και σπουδαίες εισηγήσεις και παρεμβάσεις, που φωτίζουν πολλές πλευρές του θέματος που συζητάμε, εγώ σε αυτήν τη σύντομη παρέμβασή μου θα αρκεστώ σε ορισμένα γενικά ζητήματα, περισσότερο σαν εισαγωγή στην κεντρική εισήγηση και στη συζήτηση που θα εξελιχθεί.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Λογοτεχνία είναι μια από τις κύριες μορφές της Τέχνης. Με τη Λογοτεχνία δημιουργούνται έργα έντεχνου γραπτού λόγου, που αποβλέπουν κυρίως στην πρόκληση αισθητικής συγκίνησης. Σε αντιδιαστολή με τα έργα έντεχνου γραπτού λόγου που έχουν ειδικά εκπαιδευτικό, ενημερωτικό ή διαφωτιστικό χαρακτήρα. Η Λογοτεχνία δεν είναι επιστημονική μελέτη, ούτε άρθρο, ούτε προκήρυξη προπαγανδιστική.

Σύμφωνα με τη μαρξιστική - λενινιστική προσέγγιση, η Λογοτεχνία, όπως και τα άλλα είδη Τέχνης, είναι ένας ιδιαίτερος καλλιτεχνικός τρόπος έκφρασης της αντικειμενικής πραγματικότητας, με τη χρησιμοποίηση μυθοπλασίας, εικόνων, ένα είδος πρακτικής - πνευματικής αντίληψης του κόσμου.

Αντίθετα με τα άλλα είδη τέχνης, ζωγραφική, γλυπτική, μουσική, χορό, που απευθύνονται άμεσα στις αισθήσεις, χρησιμοποιώντας κάποιο υλικό αντικείμενο, π.χ. χρώμα, πέτρα ή κάποια ενέργεια, όπως η κίνηση του σώματος, ο ήχος μιας χορδής ή ενός πλήκτρου, η Λογοτεχνία μορφοποιείται με λέξεις, με τη γλώσσα και επομένως απευθύνεται πιο άμεσα στη νόηση.

Σε αυτό συνίστανται και οι μεγαλύτερες δυνατότητες της Λογοτεχνίας, σε σύγκριση με τα άλλα είδη Τέχνης, να επιδράσει στην κοινωνικοποίηση, στην ταξική και πολιτική συνείδηση.

Και μέσω της Λογοτεχνίας διαμορφώθηκαν οι γλώσσες, διασώθηκαν πληροφορίες ιστορικού περιεχομένου, επικοινώνησαν διαφορετικοί λαοί, αντάλλαξαν γνώσεις, συνήθειες, πολιτισμό.

Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες στη Λογοτεχνία: Η ποίηση και η πεζογραφία.

Για την ποίηση έγραφε ο Βησσαρίων Γκριγκόριεβιτς Μπελίνσκι:

«Η ποίηση είναι η ανώτερη μορφή τέχνης... Εκφράζεται με τον ελεύθερο ανθρώπινο λόγο που είναι ήχος, εικόνα και με σαφήνεια διατυπωμένη ιδέα. Γι' αυτό και περιέχει όλα τα στοιχεία των άλλων τεχνών και χρησιμοποιεί ταυτόχρονα όλα τα μέσα που προσιδιάζουν σε κάθε μια από τις άλλες τέχνες ξεχωριστά»...

Οπωσδήποτε, δεν μπορεί σήμερα να αφαιρεθούμε από το γεγονός ότι ο Μπελίνσκι ήταν δημοκράτης επαναστάτης του 19ου αιώνα.

Στη σύγχρονη ποίηση μπορεί να μην είναι πάντα με σαφήνεια διατυπωμένες οι ιδέες, όμως επιτρέπουν πολλά επίπεδα σκέψεων, ενώ άλλες φορές ο ποιητής επιδιώκει να προκαλέσει αίσθημα ή μια αίσθηση, χωρίς να χρειάζεται να ψάξει κανείς το ακριβές νόημα ή την ιδέα που διατυπώνεται.

Ο Αριστοτέλης, επίσης, πίστευε ότι η πλοκή των ποιητικών έργων έχει σχέση με την προσωπικότητα, τις σκέψεις και τις πράξεις των ανθρώπων.

Κάθε έργο τέχνης αποτελεί πράξη πνευματικής και ψυχικής επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων.

Οι λειτουργίες της επικοινωνίας, της δημιουργίας, της γνώσης υπάρχουν σε όλες τις μορφές καλλιτεχνικής δημιουργίας, αλλά σε κάθε διαφορετική μορφή Τέχνης κυριαρχούν και διαφορετικές λειτουργίες.

Ο Μαξίμ Γκόρκι χαρακτήρισε τη Λογοτεχνία «καλλιτεχνική έρευνα» ή «μελέτη του ανθρώπου», επειδή προβληματίζεται, αναλύει και αποκαλύπτει τον άνθρωπο, όπως διαμορφώνεται μέσα από τις κοινωνικές σχέσεις.

Επειδή στη Λογοτεχνία ο καλλιτεχνικά αναπλασμένος κόσμος παρουσιάζεται πιο βαθιά φωτισμένος, σε πλευρές που είναι διαφορετικές απ' αυτό που δείχνουν επιφανειακά, βοηθά να τον κατανοήσουμε καλύτερα.

Και γι' αυτό η Λογοτεχνία είναι περισσότερο κατάλληλη από όλες τις τέχνες για τη διάδοση ιδεών, είναι περισσότερο με μια έννοια ιδεολογική.

Η Λογοτεχνία απευθύνεται περισσότερο στην αισθητική φαντασία, στις δημιουργικές προσπάθειες του αναγνώστη, επειδή το λογοτεχνικό έργο μπορεί να «αποκαλυφτεί», μόνο εάν ο ίδιος ο αναγνώστης αρχίσει να αναπλάθει, να αναδημιουργεί την πραγματικότητα, μέσω του μύθου αλλά και της αλληλουχίας των εικόνων που δημιουργεί ο λόγος.

Το λογοτεχνικό έργο είναι ένα πλέγμα πολυσύνθετων φραστικών εικόνων. Η κάθε τέτοια εικόνα δημιουργεί στη φαντασία του αναγνώστη μια συγκεκριμένη ενέργεια και όλες μαζί οι ενέργειες αυτές αντιπροσωπεύουν την αφετηρία, την εξέλιξη και τις προθέσεις μιας ζωντανής πραγματικότητας.

Ανάλογα με το περιεχόμενο και τη μορφή τους, τα πεζογραφικά λογοτεχνικά έργα ανήκουν σε διαφορετικά είδη: Επος, μυθιστόρημα, νουβέλα, διήγημα, μύθος.

Σε κάθε εποχή αναπτύχθηκαν ποικίλα είδη, κυριαρχούν όμως εκείνα που ανταποκρίνονται περισσότερο στον γενικό χαρακτήρα μιας εποχής. Οπως για παράδειγμα η δεσπόζουσα θέση του μυθιστορήματος στη σύγχρονη λογοτεχνία.

Η φιλολογική κληρονομιά των αρχαιότερων πολιτισμών, όπως της Ελλάδας, της Αιγύπτου, της Κίνας, της Ιουδαίας, της Ινδίας, της Ρώμης, αποτελεί το θεμέλιο της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Με την Αναγέννηση στη Δυτική Ευρώπη άρχισε και η επόμενη μεγάλη κοσμοϊστορική φάση στην εξέλιξη της Λογοτεχνίας. Ο Δάντης, ο Βοκάκιος, ο Ραμπελέ, ο Σαίξπηρ, ο Θερβάντες υπήρξαν οι θεμελιωτές της σύγχρονης ευρωπαϊκής λογοτεχνίας.

Από την Αναγέννηση και μετά, η Λογοτεχνία αναπτύσσεται στα πλαίσια καθορισμένων σχολών, οι κυριότερες από τις οποίες ήταν κατά σειρά από τον 16ο έως τον 20ό αιώνα: Του μπαρόκ, του κλασικισμού, του Διαφωτισμού, του ρομαντισμού, του ρεαλισμού, του νατουραλισμού, του συμβολισμού, του μοντερνισμού.

Η νέα ελληνική λογοτεχνία διαμορφώθηκε τους πρώτους αιώνες μετά την πτώση του Βυζαντίου, κάτω από την επίδραση των παραδόσεων του αρχαίου και του βυζαντινού πολιτισμού, των ιδεών της εποχής της Αναγέννησης και πάνω απ' όλα της προφορικής ποιητικής δημιουργίας του ελληνικού λαού, όπως τα ιστορικά ακριτικά τραγούδια, τα τραγούδια για τους κλέφτες, το έπος «Διγενής Ακρίτας».

Η «λόγια» φιλολογία της μεταβυζαντινής περιόδου, τον 15ο - 16ο αιώνα, δεν άφησε αξιόλογα πρωτότυπα έργα. Οι τυπικές μορφές της ποιητικής δημιουργίας δεν είναι παρά διασκευές άλλων δυτικοευρωπαϊκών έργων, ιστορικές αφηγήσεις και χρονικά.

Τα πιο ενδιαφέροντα έργα δημιουργήθηκαν τον 16ο - 17οαιώνα, σε συγκεκριμένες περιοχές, ιδιαίτερα στην Κρήτη και την Κύπρο, όπου η ανάπτυξη της λυρικής ερωτικής ποίησης συντελείται κάτω από την επίδραση των ποιητών της ιταλικής Αναγέννησης.

Τον 18οκαι 19ο αιώνα, η ανάπτυξη της αστικής τάξης, η εμφάνιση σταδιακά της εργατικής τάξης, οι εντεινόμενες αντιφεουδαρχικές διαθέσεις των αγροτών, άλλων λαϊκών στρωμάτων, η διάδοση των ιδεών του Διαφωτισμού, όπως η δραστηριότητα του Αδαμάντιου Κοραή αλλά και πολλών άλλων εκπροσώπων της προοδευτικής αστικής διανόησης, συνενώνονταν όλο και περισσότερο με τις εθνικοαπελευθερωτικές διαθέσεις και το κίνημα για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού, έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Η πορεία για το ξέσπασμα και την τελική νίκη της αστικής εθνικοαπελευθερωτικής Επανάστασης του 1821 καθρεφτίστηκαν αρχικά από το έργο του Ρήγα Βελεστινλή (1757- 1798), του Ανδρέα Κάλβου (1792-1869), του Αλέξανδρου Σούτσου (1803-1863), του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη (1824-1879) και άλλων.

Την περίοδο αυτή γίνεται οξύτατη ιδεολογική διαπάλη γύρω από το ζήτημα των δρόμων της ιστορικής ανάπτυξης του ελληνικού έθνους, το γλωσσικό, ο τρόπος προσέγγισης και αντιμετώπισης της αρχαίας κληρονομιάς και των νεοελληνικών λαϊκών παραδόσεων.

Βέβαια, το ποιοτικό σχετικά άλμα γίνεται μέσα στην Επανάσταση το 1821 - 1829. Είναι σημαντικά τα απομνημονεύματα του Γ. Μακρυγιάννη και του Θ. Κολοκοτρώνη. Ιδιαίτερα, άξιας προσοχής είναι τα θέματα του λαϊκού Θεάτρου Σκιών Καραγκιόζη.

Το πνεύμα του επαναστατικού ρομαντισμού διακρίνει το έργο του Δ. Σολωμού (1798-1857), ο οποίος αποτέλεσε και τον θεμελιωτή της νεοελληνικής λογοτεχνίας, επικεφαλής της Επτανησιακής Σχολής, που έμεινε πιστή στις λαϊκές γλωσσικές παραδόσεις.

Το έργο του πλούτισε τη νεοελληνική λογοτεχνία, αφού έθεσε επίκαιρα φιλοσοφικά και ηθικά προβλήματα, χρησιμοποίησε δημιουργικά τον λαογραφικό πλούτο, αξιοποίησε τολμηρά τη γλώσσα του λαού, τη νέα στιχουργική τεχνική και την παγκόσμια λογοτεχνική κληρονομιά.

Αργότερα, με τον Κωστή Παλαμά (1859-1943) η ελληνική λογοτεχνία, στο μεταίχμιο των δύο αιώνων, μπαίνει σε νέο στάδιο, όπου οι πρωτοπόροι διανοούμενοι αρχίζουν να συνειδητοποιούν ολοένα και περισσότερο ότι ο δρόμος για την αναγέννηση της νεοελληνικής λογοτεχνίας δεν βρίσκεται στη μίμηση παλιών, αρχαίων προτύπων, αλλά στην απεικόνιση της σύγχρονης πραγματικότητας, στη χρησιμοποίηση της γλώσσας του λαού και των λαϊκών καλλιτεχνικών παραδόσεων.

Ο Νικόλαος Πολίτης, ο Λορέντζος Μαβίλης, ο Γεώργιος Δροσίνης, ο Ιωάννης Πολέμης, ο Αργύρης Εφταλιώτης κ.ά. τίθενται επικεφαλής της κίνησης για την επικράτηση της δημοτικής στη Λογοτεχνία. Η πάλη κατά του αρχαϊσμού και της καθυστέρησης αφύπνισε τις δημιουργικές πολιτιστικές δυνάμεις και πλούτισε τον πολιτισμό, αν και στη Λογοτεχνία εκείνης της περιόδου ο δημοτικισμός εκδηλώθηκε αρκετά μονόπλευρα, γιατί θεώρησε τη χρησιμοποίηση της γλώσσας του λαού ως το μοναδικό ή κύριο μέσο για τη λαϊκή αναγέννηση.

Το βασικότερο πρόβλημα είναι ότι αυτήν τη λαϊκή αναγέννηση την έβλεπαν τυπικά, σχηματικά. Δεν ήταν η λαϊκή αφύπνιση που επιδίωκαν στην ουσία, αλλά ένα καλύτερο μορφωτικό επίπεδο στο λαό για να μπορεί να ανταποκριθεί αποτελεσματικότερα, πιο συνειδητά, στους στόχους της αστικής τάξης εκείνα τα χρόνια, στον αγώνα της για εδαφική επέκταση και καπιταλιστική ανάπτυξη.

Στη δραματουργία και την πεζογραφία ο ρεαλισμός με στοιχεία ηθογραφίας αντιπροσωπεύεται από τους Γρηγόρη Ξενόπουλο, Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, Ανδρέα Καρκαβίτσα.

Οι προοδευτικές λογοτεχνικές δυνάμεις συσπειρώθηκαν γύρω από το περιοδικό «Νουμάς» (1903).

Οι ιδέες της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης άσκησαν μεγάλη επίδραση και στην ελληνική λογοτεχνία.

Με το πνεύμα της μαρξιστικής, της διαλεκτικής υλιστικής προσέγγισης των κοινωνικών ζητημάτων, γράφτηκαν τα έργα του Κώστα Βάρναλη (1884-1974), ο οποίος πήρε και το Βραβείο Λένιν, τα έργα του παιδαγωγού Δημήτρη Γληνού (1882-1943), τα ποιήματα του Γ. Ρίτσου (1909-1991), επίσης τιμημένος με Βραβείο Λένιν κ.ά.

Οι πεζογράφοι Δημοσθένης Βουτυράς, Πέτρος Πικρός, Γαλάτεια Καζαντζάκη, Ελλη Αλεξίου, Λιλίκα Νάκου, Νίκος Κατηφόρης, Θέμος Κορνάρος, Μενέλαος Λουντέμης, Νικηφόρος Βρεττάκος ασχολούνται με τη ζωή του λαού μας, των απλών ανθρώπων που είναι θύματα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και αδικίας.

Ανάμεσα στα αντιπολεμικά έργα της περιόδου του μεσοπολέμου 1920-1940 ξεχωρίζει το μυθιστόρημα του Στρατή Μυριβήλη (1892-1969) «Η ζωή εν τάφω» (1924) και «Ο κόκκινος τράγος» (1924) του Κώστα Παρορίτη (1878-1931).

Τα κοινωνικά θέματα καθρεπτίζονται και στα έργα των αστών εκπροσώπων του κριτικού ρεαλισμού Γιώργου Θεοτοκά, Αγγελου Τερζάκη, Μ. Καραγάτση κ.ά.

Η απογοήτευση από την αστική πραγματικότητα και την καπιταλιστική βαρβαρότητα εκφράζεται στο έργο του Κώστα Καρυωτάκη, στα ποιήματα του οποίου εναλλάσσονται οι τραγικοί στοχασμοί με τη δηκτική ειρωνεία και τον σαρκασμό για τις αξίες της αστικής τάξης, όπως και σε όλους σχεδόν τους ποιητές της γενιάς του, τη δεκαετία του '20.

Οι διάφορες δοκιμασίες των ανθρώπων στην ατμόσφαιρα αποσύνθεσης τόσο από την ολέθρια επίδραση της φθοράς του χρόνου, ενταγμένες όμως στο πλαίσιο του αστικού περιβάλλοντος σήψης της εποχής, εκφράζονται κυρίως στο έργο του Κώστα Καβάφη.

Συχνά, η γλωσσική πλαστικότητα, η πρωτοτυπία στο μύθο και στην ανάπτυξή του, καθώς και μια σειρά άλλα στοιχεία οδηγούν στη δημιουργία υψηλής λογοτεχνικής αξίας έργων, που μπορεί, όμως, να μην εκφράζουν εξίσου πρωτοποριακές, επαναστατικές ιδέες και πράξεις.

Τέτοιες περιπτώσεις είναι π.χ. ο Αγγελος Σικελιανός, που στο έργο του, εξυμνώντας τις πνευματικές αξίες, την ομορφιά του ελληνικού λαού και της ελληνικής γης, ταλαντεύεται ανάμεσα στην εξωραϊσμένη καπιταλιστική ανάπτυξη και στο δίκιο των απλών λαϊκών δυνάμεων.

Είναι ο Γιώργος Σεφέρης (Βραβείο Νόμπελ) που ασχολείται με τραγικές στιγμές της Ιστορίας του ελληνικού λαού, ιδωμένες όμως μέσα από τα μάτια και τη σκοπιά βασικά της κυρίαρχης αστικής τάξης, του αστικού πολιτισμού.

Ολοι τους, βέβαια, ο καθένας με τον δικό του τρόπο, άνοιξαν τον δρόμο, για να δημιουργηθούν ορισμένα από τα σπουδαιότερα έργα της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Εμπνευσμένα από την ηρωική πάλη και τη νίκη του λαού, κατά τη διάρκεια της μεγάλης αντίστασης απέναντι στον Β' Παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό Πόλεμο, κάτω από την επίδραση της ηρωικής πάλης και νίκης των αντιστασιακών οργανώσεων, της Αντιφασιστικής Νίκης του Κόκκινου Στρατού, και μετά την Απελευθέρωση, με τον κορυφαίο ταξικό αγώνα τον Δεκέμβρη του 1944 και την εποποιία του ΔΣΕ 1946-1949.

Στη συνέχεια, οι κατατρεγμοί και οι εκτελέσεις, οι εξορίες και οι φυλακίσεις, οι δημοκρατικοί λαϊκοί αγώνες, η αντιδικτατορική πάλη, η φιλειρηνική, αντιπολεμική πάλη κ.λπ. άφησαν ανεξίτηλο στίγμα στη Λογοτεχνία από σημαντικούς δημιουργούς, που στρατεύτηκαν σε αυτόν τον αγώνα μαζί με την εργατική τάξη και την πρωτοπορία της, το Κομμουνιστικό Κόμμα, και έδωσαν πραγματικά διαμάντια στην ελληνική λογοτεχνία, που επηρεάζουν και σήμερα, αλλά και θα επηρεάζουν τις μελλούμενες γενιές.

Μόνο που αυτό το θέμα δεν μπορούμε να το εξετάσουμε αυτό το διήμερο, αφού ξεφεύγει από τα όρια του σημερινού Συνεδρίου, στο οποίο μιλάμε για την πρώτη ουσιαστικά περίοδο, μέχρι το 1940, για την επίδραση που άσκησε το νεαρό εργατικό επαναστατικό, κομμουνιστικό κίνημα στην Τέχνη, ειδικά στη Λογοτεχνία.

Η ΚΕ του Κόμματος στις Θέσεις της προς το 20ό Συνέδριο τον Μάρτη του 2017 επεσήμανε:

Η τέχνη αποτελεί σημαντικό παράγοντα καλλιέργειας του ανθρώπινου συναισθήματος, της φαντασίας, της ευαισθησίας, της έξαρσης, αλλά και της θέλησης να πραγματοποιηθεί η κοινωνική αλλαγή.

Πρόκειται για χαρακτηριστικά αναγκαία στη διαμόρφωση της επαναστατικής πολιτικής πρωτοπορίας, της ικανότητάς της να συνεγείρει και να εμπνέει στον αγώνα για την κατάργηση της εκμεταλλευτικής κοινωνίας.

Δεν είναι τυχαίο ότι σε όλη την Ιστορία του (φυλακές, εξορίες, παρανομία, αλλά και σε στιγμές κορύφωσης της ταξικής πάλης, Εθνική Αντίσταση, Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, περίοδος δημοκρατικών αγώνων, Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη κ.λπ.), το ΚΚΕ έδωσε μεγάλο βάρος στην τέχνη, ως μέσο ψυχικής ανάτασης, οργάνωσης και έκφρασης του κοινωνικού συναισθήματος και ως μέσο πολιτικής και ηθικής διαπαιδαγώγησης.

Η ηρωική πάλη του ΚΚΕ ενέπνευσε μια πληθώρα λογοτεχνών και καλλιτεχνών, δημιούργησε μια πολύτιμη παρακαταθήκη που στον ένα ή τον άλλο βαθμό βρήκε τη συνέχειά της στις μετέπειτα συνθήκες.

Στις σημερινές συνθήκες, μετά τις ανατροπές της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, γίνεται πιο επιτακτική η ανάγκη το Κόμμα να εμπνεύσει διανοούμενους και καλλιτέχνες, να αναπτύξει αγωνιστικούς δεσμούς μαζί τους, να συνεγείρει όλους εκείνους που νοιάζονται για τις λαϊκές ανάγκες, αντιστέκονται στον ατομισμό, στη σήψη του καπιταλισμού, πιστεύοντας στη δυνατότητα ενός ανθρώπινου, ανώτερου τύπου οργάνωσης της κοινωνικής παραγωγής και γενικότερα της κοινωνικής ζωής.

Σήμερα, με αφορμή και του Συνεδρίου μας για τη Λογοτεχνία, απευθύνουμε ξανά κάλεσμα σε επιστήμονες, διανοούμενους, καλλιτέχνες.

Με μπροστάρηδες όσους και όσες πιστεύουν σε αυτά τα πανανθρώπινα ιδανικά για τα οποία αγωνίζεται το ΚΚΕ, ώστε να θέσουν τη δημιουργική εργασία τους στην υπηρεσία της εργατικής τάξης και των υψηλών επιδιώξεων του επαναστατικού μετασχηματισμού της κοινωνίας.

Καλή επιτυχία στο Συνέδριό μας!

Καλή δύναμη σε όλους και όλες!