Ενα από τα σημαντικότερα θέματα που αφορούν την προστασία από έναν σεισμό, φαινόμενο συνηθισμένο σε μια χώρα που είναι 6η πιο σεισμογόνα στον κόσμο, είναι αυτό των προσεισμικών ελέγχων. Ενας τομέας που αποτελεί τμήμα αυτού που λέμε αντισεισμική προστασία.

Τη βδομάδα που πέρασε ο «Ριζοσπάστης» έφερε στη δημοσιότητα στοιχεία σχετικά με τον κίνδυνο που υπάρχει σε αρκετά σχολεία περιοχών της Αττικής, μετά το σεισμό της 19ης Ιούλη, λίγο πριν από την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Σε περιοχές όπως το Χαϊδάρι, το Μενίδι, το Νέο Ηράκλειο, το πρόβλημα είναι οξυμένο, ωστόσο, τα συνολικά στοιχεία, σχετικά με το πού βρίσκεται γενικά το θέμα του προσεισμικού ελέγχου, προκαλεί εύλογα πολύ μεγάλη ανησυχία.

Παράδειγμα, λοιπόν, της κατάστασης που επικρατεί στο θέμα του προσεισμικού ελέγχου δημόσιων κτιρίων είναι τα σχολικά συγκροτήματα. Το σχετικό πρόγραμμα που είχε ξεκινήσει το 2004, διακόπηκε το 2011 λόγω της κατάργησης του Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων και των απολύσεων των συμβασιούχων, που αποτελούσαν μνημονιακές δεσμεύσεις.

Την ίδια χρονιά, κόπηκε το 60% του Προγράμματος Δημόσιων Επενδύσεων του ΟΣΚ και δεν εκταμιεύτηκαν 2,5 εκατ. ευρώ για τη δεύτερη φάση των ελέγχων. Ο πρωτοβάθμιος αντισεισμικός έλεγχος που έγινε σε σχολεία, ξεκίνησε, όπως αναφέραμε, το 2004 και είχε χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης των εργασιών μέχρι τον Απρίλη του 2006.

Στη συνέχεια, είχε προγραμματιστεί ο έλεγχος στα κτίσματα μεταξύ 1959 - 1985. Η πρώτη φάση (2004 - 2006) ολοκληρώθηκε το 2009. Η δεύτερη, δηλαδή για τα υπόλοιπα σχολικά κτίρια που λόγω παλαιότητας ενδέχεται να αντιμετωπίζουν σοβαρότερα προβλήματα και που αποτελούν το 55% του συνολικού αριθμού των σχολείων της χώρας, δεν ξεκίνησε ποτέ! Ετσι, από το 2011 έως τις αρχές του 2017 δεν πραγματοποιήθηκαν καθόλου προσεισμικοί έλεγχοι σχολείων στην 6η σε σεισμικότητα χώρα της Γης.

Ομως, ακόμα και σε περιπτώσεις που έγιναν έλεγχοι και εντοπίστηκαν προβλήματα, παρά τις επισημάνσεις, δεν έγιναν όσα έπρεπε. Πιο συγκεκριμένα, οι έλεγχοι που έγιναν πριν από το 2011 ήταν σε 6.583 στατικά ανεξάρτητα κτίρια, στα οποία στεγάζονται 5.114 σχολικές μονάδες. Εντοπίστηκαν 539 μονάδες οι οποίες κρίθηκε πως χρειάζονται άμεσες παρεμβάσεις.

Τότε, ο ΟΣΚ είχε ενημερώσει σχετικά δήμους και νομαρχίες. Ανάμεσα στα σχολεία ήταν και αυτό του χωριού Βρίσα στη Λέσβο, που κατέρρευσε στο σεισμό των 6,3 Ρίχτερ τον Ιούνη του 2017! Οι αρμόδιες αρχές δεν έκαναν τίποτα. Στο ολοήμερο τμήμα του Δημοτικού Σχολείου της Βρίσας, λοιπόν, στις 3.28 μετά το μεσημέρι, ώρα που σημειώθηκε ο καταστροφικός σεισμός, είχαν μείνει δυο παιδιά, αφού τα υπόλοιπα είχαν αποχωρήσει. Τα δίδυμα αγόρια σώθηκαν χάρη στην ψυχραιμία της δασκάλας τους, αλλά και τη γνώση που τα ίδια τα παιδιά είχαν, αφού μόλις πριν από μια βδομάδα είχαν παρακολουθήσει πρόγραμμα προσομοίωσης σεισμών στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, στο Σίγρι.

Για να κατανοήσει κάποιος το μέγεθος του προβλήματος αρκεί η αποκάλυψη του «Ριζοσπάστη» τη βδομάδα που πέρασε και αφορά οδηγία που στάλθηκε από τη δημοτική αρχή Νίκαιας - Ρέντη στα Γυμνάσια και Λύκεια του δήμου. Σε αυτήν αναφέρει: «Λόγω έλλειψης προσωπικού της Τεχνικής Υπηρεσίας του δήμου, παρακαλούμε τους εφημερεύοντες καθηγητές όπως κάνουν ενδελεχή αυτοψία στο σχολικό κτίριο και να ενημερώσουν τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση εάν υπάρχουν πιθανές ζημιές».

Δηλαδή, ένα μήνα μετά το σεισμό της 19ης Ιούλη, οι καθηγητές καλούνται να λειτουργήσουν σαν ...μηχανικοί και μάλιστα να κάνουν «αυτοψία» στα πιο ευαίσθητα δημόσια κτίρια, που στεγάζουν εκατοντάδες μαθητές.

Χαρακτηριστικό της σοβαρότητας του προσεισμικού ελέγχου των σχολείων είναι πως από τα 24.000 σχολικά κτίρια πανελλαδικά που στεγάζονται σε 14.000 σχολικές μονάδες (Σ.Μ.), τα 6.000 (4.500 Σ.Μ.), δηλαδή το 25%, είναι κτισμένα πριν από το 1959, 7.000 (4.000 Σ.Μ.), δηλαδή το 29,1%, είναι πριν από το 1985 και 11.000 (5.500 Σ.Μ.), δηλαδή το 45,9%, είναι μετά το 1985.

Με δυο λόγια, περισσότερα από τα μισά σχολικά κτίρια της χώρας είναι 25ετίας και πάνω και χρειάζονται σημαντικές ενισχύσεις και σταδιακά μεταστέγαση σε νέα σχολικά κτίρια. Παρ' όλα αυτά, οι κυβερνήσεις και τα συναρμόδια υπουργεία όχι μόνο δεν προχώρησαν σε ολοκλήρωση των ελέγχων και στις απαραίτητες παρεμβάσεις, όχι μόνο δεν επιτάχυναν το πρόγραμμα κατασκευής νέων σχολείων, αλλά, επιπλέον, με την ψήφιση του «Καλλικράτη» και τη μεταφορά της αρμοδιότητας στους δήμους, αλλά και τη δραστική περικοπή των κονδυλίων από τον προϋπολογισμό, οδήγησαν και οδηγούν σε οριστική απαξίωση τη δημόσια σχολική στέγη.

Εξάλλου, το θέμα της αντισεισμικής προστασίας και όσον αφορά τα σχολικά κτίρια απαιτεί πολιτικές που θα βάζουν στο επίκεντρο την ασφάλεια και τις σύγχρονες ανάγκες της λαϊκής οικογένειας και όχι τα μεγάλα συμφέροντα.

Ακόμα και τα σχολικά κτίρια που χτίζονται σήμερα, ιδιαίτερα στο Λεκανοπέδιο, δεν τηρούν ορισμένες βασικές προδιαγραφές και κανόνες που αφορούν και την αντισεισμική προστασία. Τα περισσότερα από αυτά έχουν μικρούς έως ανύπαρκτους αύλειους χώρους, ενώ σε πολλά από αυτά πριν καλά καλά λειτουργήσουν, γίνονται παρεμβάσεις που επιδεινώνουν παραπέρα την κατάσταση (προσθήκες αιθουσών στον αύλειο χώρο, χωρισμοί αιθουσών με γυψοσανίδες, κάγκελα παντού κ.λπ.).

Τη βδομάδα που πέρασε και με αφορμή τις αποκαλύψεις του «Ριζοσπάστη», το ΚΚΕ κατέθεσε Ερώτηση στη Βουλή. Συγκεκριμένα, το ΚΚΕ ζητά «να αποκατασταθούν άμεσα και έγκαιρα, οπωσδήποτε πριν από την έναρξη της σχολικής χρονιάς, όλες οι φθορές που προκλήθηκαν σε σχολικά κτίρια της Αττικής από το σεισμό της 19ης Ιούλη. Να ελεγχθούν άμεσα όλα τα σχολικά κτίρια της Αττικής. Να εξασφαλισθούν χρηματοδότηση και επιστημονικό εξειδικευμένο προσωπικό ώστε να ενισχυθεί αποφασιστικά ο προσεισμικός έλεγχος στα σχολεία της Αττικής σε μόνιμη και σταθερή βάση».

Πρέπει να αναφέρουμε ότι αυτή η απαράδεκτη κατάσταση έχει επιδεινωθεί και από τις γενικευμένες συγχωνεύσεις σχολείων, που στοχεύουν στην παραπέρα υποβάθμιση και εμπορευματοποίηση της Παιδείας γενικότερα και οδηγούν στο στοίβαγμα διπλάσιου πολλές φορές αριθμού μαθητών σε σχολικά κτίρια που δεν πληρούν στοιχειώδεις προδιαγραφές, τόσο σε σχολικές αίθουσες όσο και σε κοινόχρηστους χώρους (αυλή, διάδρομοι κ.λπ.).

Ολα τα παραπάνω συνιστούν ένα πρόβλημα διαχρονικό που αναδεικνύει με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο την πολιτική που θυσιάζει την ανθρώπινη ζωή και τις λαϊκές ανάγκες στη λογική του «κόστους - οφέλους» για το κεφάλαιο...

Είναι ακριβώς αυτό που καταδικάζει χιλιάδες λαϊκές οικογένειες να φοβούνται μήπως συμβεί το μοιραίο και τύχει να είναι στο σχολείο που πηγαίνει το δικό τους παιδί, επειδή η «δημοσιονομική κανονικότητα» έχει αποψιλώσει υπηρεσίες, έχει στείλει στην ανεργία εξειδικευμένο προσωπικό που θα μπορούσε να κάνει προσεισμικούς ελέγχους, έχει περικόψει κονδύλια από την αντισεισμική θωράκιση, την ίδια στιγμή που χαρίζει δισ. στους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους.