Οι επιστήμες αυτές καταπιάνουνται με τη διερεύνηση για όλα τα φαινόμενα και τα δημιουργήματα της ομαδικής συμβίωσης, δηλαδή με την κατανομή των ανθρώπινων ομάδων απάνω στη γη ανάλογα με το φυσικογεωγραφικό περίγυρο, με τη διαμόρφωση των εθνών και τα χαρακτηριστικά γνωρίσματά τους, με τα λαϊκά πνεματικά δημιουργήματα και την εξέλιξη της ψυχολογίας των λαών, με τις μορφές της οικονομικής ζωής, με τις μορφές της αναπαραγωγικής συμβίωσης, την οικογένεια και τις πλατύτερες αιματοσυγγενικές ομάδες, με τις μορφές της οργανωμένης συνολικής ομαδοποίησης (φυλή, τάξη, κράτος), με τη γλώσσα, τα ήθη και έθιμα και τους κανόνες συμπεριφοράς, με το δίκιο και τους νόμους, με τις μορφές της θρησκευτικής ζωής, με τη γένεση και την ιστορική εξέλιξη της τεχνικής και όλων των καλών τεχνών και των εικαστικών και των κινητικών και της λογοτεχνίας, με τη γένεση και την εξέλιξη της επιστημονικής γνώσης και την ιστορία όλων των επιστημών και τέλος με την ιστορία της φιλοσοφικής σκέψης και των φιλοσοφικών συστημάτων.

Ολα τούτα τα φανερώματα είνε μια αντικειμενοποιημένη πραγματικότητα, που αδιάκοπα ξετυλίγεται και μεταμορφώνεται, όπως αδιάκοπα ξετυλίγεται και μεταμορφώνεται και ο φυσικός κόσμος.

Ωστόσο η σύγχυση, που επικρατεί ακόμη στις επιστήμες που διερευνούν το τεράστιο αυτό έδαφος της κοινωνικής πραγματικότητας, είνε πολύ μεγάλη.

Το κάθε κοινωνικό φαινόμενο πηγάζει από την ομαδική ανθρώπινη βούληση. Μα η βούληση ενεργεί σύμφωνα με σκοπούς. Και οι σκοποί, που πηγάζουν από την ομαδική βούληση και δεσμεύουνε την ατομική, παίρνουνε τη μορφή του «πρέπει», τη μορφή επιταγών, κανόνων διαγωγής, άγραφτων ή γραφτών καταναγκασμών ή νόμων. Το «πρέπει» αυτό παίρνει τις περισσότερες φορές μια καθιέρωση θρησκευτική, πηγάζει από τη «θεία βούληση», που είνε η ενσάρκωση της ομαδικής βούλησης και ασκεί καθολικό πειθαναγκασμό. Οταν όμως ο άνθρωπος αρχίσει να βάζει τα «πρέπει» αυτό κάτω από τον έλεγχο της κριτικής σκέψης και του λογικού του, τότες το «πρέπει» γίνεται αντικείμενο της φιλοσοφικής έρευνας και της «φιλοσοφικής δικαίωσης».

Γι' αυτό η φιλοσοφία περιέχει και διεκδικεί ως σήμερα ακόμα και τον αποκλειστικό χειρισμό της σκέψης, που έχει για θέμα της το «πρέπει». Ετσι η επιστήμη των κανόνων, που ορίζουν τη σωστή σκέψη, η λογική, η επιστήμη των κανόνων, που ορίζουν τη σωστή διαγωγή του ανθρώπου, η ηθική, η επιστήμη των κανόνων για τη σωστή καλλιτεχνική δημιουργία, η αισθητική, η επιστήμη για τις σωστές δικαιονομικές σχέσεις, η φιλοσοφία του δίκιου, η επιστήμη των κανόνων για τη σωστή διαμόρφωση της πολιτείας ή τη σωστή διακυβέρνηση των ανθρώπων, η πολιτική, η επιστήμη των κανόνων για το σωστό προφορικό ή γραφτό λόγο, η γραμματική, η επιστήμη των κανόνων για το σωστό τρόπο του να πείθει κανείς τους άλλους με το λόγο, η ρητορική, θεωρήθηκαν και θεωρούνται και σήμερα ακόμη οι περισσότερες απ' αυτές σαν μέρη της φιλοσοφικής διανόησης. Η περιοχή πολλών απ' αυτές συγχύζεται ακόμη με την περιοχή πολλών από τις αντίστοιχες οντολογικές επιστήμες, λ.χ. της πολιτικής με την πολιτειολογία, της γραμματικής με τη γλωσσολογία, της ηθικής με την ηθολογία, της φιλοσοφίας του δίκιου με τη νομική (την έρευνα του αντικειμενικού ή θετικού δίκιου στην ιστορική διαμόρφωσή του), της αισθητικής με την επιστήμη της τέχνης, της λογικής με την επιστημολογία.

Αύριο: Το Γ' Μέρος