Η Νίκα Μπαλωμένου, αφού σημείωσε πως οι κοινωνικοί επιστήμονες καλούνται να πείσουν «για τη χρησιμότητά τους» τις εταιρείες και τους θετικούς επιστήμονες «στο άνοιγμα στην αγορά», αναφέρθηκε στη σχετική στασιμότητα σε σχέση με το τι θα μπορούσε να παραχθεί ποσοτικά και ποιοτικά από την επιστημονική έρευνα, αν δεν υπήρχε το καπιταλιστικό κέρδος ως βασικό κίνητρο και στην τάση οι κοινωνικές επιστήμες να ωθούνται όλο και πιο ασφυκτικά στην κατεύθυνση της απολογητικής του καπιταλισμού.

Ως προς το πρώτο σκέλος έδωσε το παράδειγμα του «υπερτουρισμού», που ορίζεται ως «το φαινόμενο όπου ντόπιοι κάτοικοι ή επισκέπτες νιώθουν ότι οι επισκέπτες στην περιοχή ή το μνημείο είναι πολλοί και η ποιότητα ζωής στην περιοχή ή η ποιότητα της εμπειρίας του επισκέπτη έχει πέσει κάτω από ανεκτά όρια», υπογραμμίζοντας τον όρο «νιώθουν» ως ένα από τα «κενά» του ορισμού. Σημείωσε τις περιπτώσεις «κινητοποιήσεων κατοίκων στη Βενετία, στο Ντουμπρόβνικ, στη Βαρκελώνη, στην Ισλανδία, ακόμα και στα νησιά Σκάι, που έχουν αυξηθεί κατά κόρον και εικόνες με ντόπιους να διαδηλώνουν για λιγότερους τουρίστες έχουν διαδοθεί ευρέως», ενώ «το 2018, ο "υπερτουρισμός" ήταν μια από τις λέξεις της χρονιάς στο λεξικό της Οξφόρδης».

Σημείωσε τις αρνητικές επιπτώσεις του «υπερτουρισμού», όπως η καταστροφή φυσικών πόρων και μνημείων, η παρεμπόδιση της ομαλής διεξαγωγής καθημερινών δραστηριοτήτων των ντόπιων (το 2016 ο δήμαρχος του Ντουμπρόβνικ ζήτησε από τους κατοίκους να μένουν σπίτι για να αποφευχθεί ο κίνδυνος ατυχημάτων λόγω του τεράστιου αριθμού τουριστών που κατέβαιναν από πολλά κρουαζιερόπλοια ταυτόχρονα), η αύξηση της τιμής των ενοικίων (π.χ. η Βενετία που έχασε το 35% του πληθυσμού της μεταξύ 2001 - 2011).

«Ενα σημαντικότατο πρόβλημα είναι η κυριολεκτική αποψίλωση των ντόπιων κοινοτήτων λόγω των αυξημένων τιμών των ακινήτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ερήμωμα των χωριών στα εθνικά πάρκα της Ουαλίας και της Αγγλίας, που οι χωροταξικοί κανονισμοί είναι τέτοιοι που σχεδόν απαγορεύουν οποιουδήποτε είδους οικοδόμηση. Γύρω στο 60% των σπιτιών δεν κατοικούνται για περισσότερο από ένα μήνα το χρόνο. Υπηρεσίες όπως τράπεζες, γιατροί, ταχυδρομεία λειτουργούν μόνο σεζόν. Οι δουλειές είναι εποχιακές και πολύ χαμηλά αμειβόμενες, οι τιμές των σπιτιών έχουν εκτοξευτεί», υπογράμμισε.

Ασκησε κριτική στις αστικές θεωρίες που προτάσσουν ως αιτίες του φαινομένου τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις (Airbnb), την τάση κυβερνήσεων και των τοπικών αρχών (σπάνια των μεγάλων ταξιδιωτικών πρακτορείων και άλλων «παιχτών») να στοχεύουν σε μεγαλύτερο αριθμό τουριστών «ανεξάρτητα από τον τύπο τουρίστα», τις σχετικά προσιτές τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων, τα καταστροφικά και φτηνά καύσιμα των κρουαζιερόπλοιων και τη γενιά των «μιλένιαλς», που «εκτιμούν τις εμπειρίες περισσότερο από τα υλικά αγαθά»...

Αντίστοιχες - είπε - είναι και οι «λύσεις» που προτείνονται (π.χ. υψηλότεροι φόροι στους ιδιοκτήτες εξοχικών, περιορισμοί στην απόκτηση άνω του ενός εξοχικού, ανάληψη προσωπικής ευθύνης για το αποτύπωμα άνθρακα κ.ά.), ενώ «λύσεις στον τουρισμό μπορούν να δοθούν μόνο μέσα από τον κεντρικό σχεδιασμό, το σοσιαλισμό».

«Σπαταλώνται προσπάθειες, φαιά ουσία, εργατοώρες για να λυθούν προβλήματα, που σε αυτό το σύστημα είναι απλά άλυτα», είπε και πρόσθεσε: «Προτεραιότητά μας στο διεπιστημονικό πεδίο του τουριστικού σχεδιασμού - αν σχεδιάζαμε για το συμφέρον της κοινωνίας και εξυπηρετούσαμε την πολύ σημαντική ανάγκη της αναψυχής - θα ήταν η εργατική τάξη να έχει πρόσβαση στη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά. Θα προσπαθούσαμε να λύσουμε ζητήματα, όπως πρόσβαση για απόλαυση της φύσης από τυφλούς, χρήση της τεχνολογίας για ψηφιακή πρόσβαση σε ταξιδιωτικούς προορισμούς, μνημεία και μουσεία στους ανήμπορους. Θα προσπαθούσαμε να βρούμε τρόπους να συμφιλιωθούν οι λαοί και να καταπολεμηθεί ο ρατσισμός.

Η προστασία του περιβάλλοντος θα ήταν ντε φάκτο προτεραιότητα και επίσης η περιβαλλοντική προστασία θα ήταν δυνατή, αφού η κάθε περιοχή θα αναπτυσσόταν ανάλογα με τις δυνατότητές της, την αντοχή του οικοσυστήματος και τη δυνατότητα και ταχύτητα ανάπλασής του». Ακόμη, ανέδειξε την ανάγκη που μπορεί να ικανοποιηθεί στο σοσιαλιστικό τρόπο παραγωγής για λιγότερη δουλειά και περισσότερο ελεύθερο χρόνο, λέγοντας ότι στον καπιταλισμό για τον εργαζόμενο «σε σύνολο 80 χρόνων ζωής, αυτές οι δύο εβδομάδες αναψυχής είναι μόλις τρία χρόνια».

Ως προς την τάση οι κοινωνικές επιστήμες να ωθούνται όλο και πιο ασφυκτικά στην κατεύθυνση της απολογητικής του καπιταλισμού, «στον τομέα του τουριστικού σχεδιασμού, το πιο χτυπητό παράδειγμα είναι αυτό της "βιώσιμης ή αειφόρου ανάπτυξης"», που «λειτουργεί σαν ανάχωμα για να καλύψει τις αδυναμίες του καπιταλιστικού συστήματος».

Τόνισε πως η λεγόμενη «ισορροπία μεταξύ της οικονομικής ευημερίας, της προστασίας του περιβάλλοντος και της κοινωνικής προστασίας» είναι «σχήμα οξύμωρο σε ένα σύστημα με στόχο τη συσσώρευση κεφαλαίου». Το γεγονός ότι «έχουν περάσει πάνω από 30 χρόνια και το φαινόμενο του θερμοκηπίου ακόμα δεν έχει εξαλειφθεί, αποδεικνύει την κενότητα αυτής της πρότασης», πρόσθεσε. Και αφού εδώ και 25 χρόνια «δεν έχει υπάρξει κανένας τουριστικός προορισμός που να μπορεί να χαρακτηριστεί βιώσιμος» η νέα πρόταση των ακαδημαϊκών είναι ο «υπεύθυνος» τουρισμός για κρουαζιερόπλοια και αεροπορικές εταιρείες κ.ά.