Στιγμιότυπο από πρόσφατη ενημέρωση της Ομοσπονδίας Γάλακτος - Τροφίμων - Ποτών για την απεργία στις 9 Νοέμβρη

Πρόκειται για ένα «πάρτι κερδοφορίας» στο οποίο προφανώς και δεν είναι ...καλεσμένοι οι εργαζόμενοι του κλάδου. Αντίθετα, με καθηλωμένους μισθούς εδώ και πάνω από μία δεκαετία και με σκληρές συνθήκες εργασίας, απολαμβάνουν «τα ψίχουλα που πέφτουν από το τραπέζι», κι ας είναι αυτοί οι παραγωγοί ενός απίστευτου πλούτου.

Ο «Ριζοσπάστης» συζήτησε με συνδικαλιστές και εργαζόμενους της «Avramar» στη Σαγιάδα Θεσπρωτίας για τις συνθήκες εργασίας και τις διεκδικήσεις τους. Η απεργία στις 9 Νοέμβρη γι' αυτούς αποτελεί σταθμό στον αγώνα που δίνουν τα τελευταία χρόνια να βάλουν φραγμό στην ασυδοσία της εργοδοσίας, που πατάει στην εφαρμογή των αντεργατικών νόμων όλων των κυβερνήσεων, και να αποσπάσουν κατακτήσεις.

«Δύσκολη δουλειά, μέσα στη θάλασσα, με ορθοστασία, εκτεθειμένοι και απροστάτευτοι στα καιρικά φαινόμενα, όπως κρύο τον χειμώνα, ζέστη και ήλιος το καλοκαίρι», διαπιστώνει η Μελίνα Γεωργίου, εργάτρια σε μονάδα πάχυνσης και γραμματέας του κλαδικού Σωματείου Ιχθυοκαλλιεργειών και Τροφίμων του νομού. Οι εργαζόμενοι υποστηρίζουν ότι λόγω της φύσης των εργασιών μπορεί ανά πάσα στιγμή να συμβούν «ατυχήματα», ενώ μόνο το 2022 ο κλάδος μετρά 4 νεκρούς εργάτες.

«Για παράδειγμα, σε ενδεχόμενο καταιγίδας δεν υπάρχουν οδηγίες πότε πρέπει να σταματήσουν οι εργασίες. Η εταιρεία επικαλείται την απόφαση του Λιμεναρχείου Ηγουμενίτσας για την έκδοση απαγορευτικού για τα μεγάλα σκάφη που κάνουν το δρομολόγιο Ηγουμενίτσα - Κέρκυρα και σταματάνε στα 5 μποφόρ», τονίζει ο Θοδωρής Παπαγιάννης, πρόεδρος του κλαδικού Σωματείου και μηχανικός στη μονάδα, προσθέτοντας ότι «για εμάς που μετακινούμαστε με μικρά σκάφη, και τα 2-3 μποφόρ είναι επικίνδυνα. Μετά τον πνιγμό εργάτη στον Αστακό, έφεραν χαρτιά σε όσους χειρίζονται πλωτά μέσα, όπου δηλώνουν ότι είναι δική τους ευθύνη αν θα αποπλεύσουν ή όχι. Ταυτόχρονα, βέβαια, υπάρχουν πιέσεις να συνεχίζονται οι εργασίες».

Η έλλειψη μέτρων υγείας και ασφάλειας στον χώρο εργασίας δεν αφορά μόνο την πρόληψη των εργατικών «ατυχημάτων». Εργάτες σε ιχθυογεννητικούς σταθμούς και μονάδες πάχυνσης αναπνέουν φορμόλη και άλλες χημικές ουσίες, με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος να αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα υγείας.

Παράλληλα, η εντατικοποίηση χτυπάει «κόκκινο». Ενώ η παραγωγή ψαριών από τη δεκαετία του 2000 έχει διπλασιαστεί, ο αριθμός των εργαζομένων παραμένει στάσιμος. Ετσι, ενώ π.χ. απαγορεύεται η ανύψωση οποιουδήποτε βάρους πάνω από 25 κιλά κάθε φορά, στους ταϊστές δεν υπάρχει οδηγία πόσα 25κιλα σακιά τροφής πρέπει να σηκώσουν, με αποτέλεσμα να φτάνουν στη βάρδια μέχρι και τους 8 τόνους με τα χέρια τους (!), ξεπερνώντας κάθε όριο σωματικής αντοχής. Την ώρα λοιπόν που η εργοδοσία πανηγυρίζει στον κλάδο για «αύξηση της παραγωγικότητας, με 36 τόνους ψαριών ανά εργαζόμενο», οι εργάτες σακατεύονται από επαγγελματικές ασθένειες και εργατικά «ατυχήματα», σε περιβάλλον εντατικοποίησης και τρομοκρατίας.

Η απουσία Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας στον κλάδο δημιουργεί ένα μεγάλο κενό, τονίζουν οι συνδικαλιστές. Η Συλλογική Σύμβαση είναι που πέρα από τον μισθό και το ημερομίσθιο καθορίζει τις συνθήκες υγείας και ασφάλειας, τα Μέσα Ατομικής Προστασίας που πρέπει να παρέχονται από την εργοδοσία, την ελάχιστη σύνθεση προσωπικού για την εργασία σε κάθε πόστο. Μόνο έτσι θα αντιμετωπιστεί το φαινόμενο να προσπαθούν οι εργαζόμενοι στο ωράριό τους να ανταποκριθούν σε δύο και τρεις θέσεις εργασίας, για να γλιτώσει ο εργοδότης έναν ακόμα μισθό.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι εργοδότες του κλάδου για να διώξουν από πάνω τους την αστική και ποινική ευθύνη της ασφάλειας του προσωπικού αναθέτουν μια σειρά δύσκολες εργασίες σε εξωτερικά συνεργεία, όπως το κομμάτι των καταδύσεων. Στην «Avramar», με την ανοχή του Λιμενικού και των υπηρεσιών του ΕΦΚΑ, αξιοποιούν επαγγελματίες δύτες με μπλοκάκι παροχής υπηρεσιών, παρόλο που στην πράξη έχουν μόνιμη και εξαρτημένη σχέση εργασίας. Αντίστοιχα, εργαζόμενοι στα συσκευαστήρια, στην επισκευή μηχανών και σε άλλες εργασίες απολύονται και αντικαθίστανται είτε με φτηνούς, χωρίς εργασιακά δικαιώματα εργολαβικούς εργάτες, είτε με «εξωτερικούς συνεργάτες».

Η δημιουργία της «Avramar», από τη συγχώνευση του ομίλου «Andromeda» και των εταιρειών «Νηρέας», «Σελόντα» και «Περσεύς», με τις ευλογίες και την έγκριση κυβέρνησης, ΕΕ και τραπεζών, δημιούργησε παγκόσμια το μεγαλύτερο μονοπώλιο στη μεσογειακή ιχθυοκαλλιέργεια.

Για τους εργαζόμενους, όμως, σήμανε νέα επίθεση στα δικαιώματά τους. Δεκάδες απολύσεις, συμβάσεις ορισμένου χρόνου και καθηλωμένοι μισθοί στα 680 με 700 ευρώ: Αυτό είναι το δικό τους «μέρισμα» από τη γιγάντωση των κερδών, αποδεικνύοντας ότι οι εργάτες δεν μπορούν να μοιράζονται τους ίδιους στόχους με τα αφεντικά.

«Από κει και πέρα, η εταιρεία με προσοντολόγιο ή με παροχές σε καύσιμα, που δεν είναι κατοχυρωμένες συλλογικά και αξιοποιούνται για προσωπικούς εκβιασμούς, διαμορφώνει το ύψος των μισθών ανάλογα με τις επιδιώξεις της», αναφέρει παλιός εργαζόμενος, προσθέτοντας ότι η εργοδοσία το κάνει είτε για να διασπάσει τους εργάτες είτε για να αμβλύνει τις αντιδράσεις τους. Καταγγέλλει επίσης ότι με εξαίρεση τους οδηγούς και τους χειριστές μηχανημάτων όλο το υπόλοιπο προσωπικό, πάνω από 60 στον αριθμό, δηλώνονται ως «ιχθυεργάτες - ανειδίκευτοι εργάτες» και ασφαλίζονται στον ΕΦΚΑ, στον κλάδο του πρώην ΟΓΑ. Ετσι, από τη μία δικαιολογούν τον βασικό μισθό «ενώ στην πραγματικότητα είναι ειδικευμένο προσωπικό. Για παράδειγμα, στα εμβόλια οι εργαζόμενοι κάνουν αναισθησία στα ψάρια, δεν είναι μία απλή εργασία», τονίζει η Μ. Γεωργίου. Από την άλλη αρνούνται την ένταξη στα ΒΑΕ, θεσμό που συνδέεται με τα μειωμένα χρόνια εργασίας και το ύψος της σύνταξης.

Απέναντι στην ασυδοσία της εργοδοσίας οι εργαζόμενοι πήραν την υπόθεση στα χέρια τους. Το 2016 φτιάχτηκε επιχειρησιακό σωματείο, ενώ το 2018 συγκροτήθηκε το κλαδικό.

«Οσα έχει καταφέρει το Σωματείο μέχρι τώρα είναι πολύ σημαντικά», τονίζει ο Θ. Παπαγιάννης και απαριθμεί:

«Καταρχάς επιβάλαμε ειδικότητες, ξέρει ο καθένας πού δουλεύει. Δεν πέρασε το σύμφωνο εμπιστευτικότητας. Με την συγχώνευση δεν πέρασε το σχέδιο να υπογράψουν παραίτηση οι εργαζόμενοι, αποτράπηκε με απεργία η απόλυση συνδικαλιστή, έχει παγώσει το σχέδιο απολύσεων των εργαζομένων στη φύλαξη και αντικατάστασής τους με security».

Αλλωστε, «μετά την ίδρυση του κλαδικού Σωματείου πετύχαμε να δηλώνονται τα εργατικά "ατυχήματα", με πίεσή μας έχουν δαπανηθεί χρήματα για να φτιαχτούν σιδηροκατασκευές και τέντες, ώστε να προστατεύονται οι εργαζόμενοι από τον ήλιο. Πρώτα ήταν μόνο μία ομπρέλα», συμπληρώνει η Μ. Γεωργίου και καταλήγει ότι πλέον, με τη στήριξη του Σωματείου, οι εργαζόμενοι έχουν το «ανάστημα» να αρνούνται να βγαίνουν στη θάλασσα με άσχημες καιρικές συνθήκες.

Η ίδια η πείρα των εργατών δείχνει ότι η βελτίωση των συνθηκών εργασίας πάει χέρι χέρι με την ισχυροποίηση του Συνδικάτου μέσα στον χώρο δουλειάς. «Ολα αυτά πλέον γίνονται γιατί σήμερα υπάρχει Σωματείο», υπογραμμίζει ένας εργαζόμενος, μεταφέροντας την προσωπική του πείρα: «Εγώ που δουλεύω 30 χρόνια μόνο εδώ τα βλέπω αυτά τα πράγματα. Τα πρώτα χρόνια πηγαίναμε για δουλειά και ήμασταν "στον αέρα". Σήμερα ξέρει ο κόσμος ότι έχει κάπου να στηριχθεί, ότι μπορεί να απευθυνθεί για κάτι που τον απασχολεί, για ένα πρόβλημα που χρονίζει. Παλιότερα έπρεπε να κάνεις τον ρουφιάνο ή να σκύψεις το κεφάλι».

Ο Θεοδόσης Κωλέτσης, πρόεδρος του επιχειρησιακού Σωματείου, τονίζει την ανάγκη να δυναμώσει ο αγώνας για υπογραφή κλαδικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, σε συντονισμό με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργατοτεχνιτών Γάλακτος - Τροφίμων - Ποτών και τα άλλα εργατικά σωματεία του ομίλου και του κλάδου σε όλη την Ελλάδα. Αποκαλύπτει μάλιστα ότι η νέα διοίκηση της «Avramar» «δεν δέχεται να πραγματοποιήσει συνάντηση μαζί μας - τους προηγούμενους μήνες επικαλέστηκε τον κορονοϊό, ενώ δεν δέχεται να γίνει με όλα τα σωματεία, επικαλούμενη ότι η κάθε μονάδα έχει διαφορετικά προβλήματα. Δεν θέλει ενιαίο μέτωπο και κοινά ζητήματα».

Αυτές τις μέρες οι συνδικαλιστές καλούν τους εργαζόμενους να εμπιστευτούν το Σωματείο τους για ακόμα μια φορά, να συμμετάσχουν μαζικά στην απεργία στις 9 Νοέμβρη. Να δώσουν συνέχεια στην επιτυχημένη κλαδική απεργία του καλοκαιριού, προκειμένου να δυναμώσει η πίεση για υπογραφή κλαδικής Σύμβασης με αυξήσεις στους μισθούς, πρόσληψη προσωπικού και μονιμοποίηση των συμβασιούχων, ένταξη του κλάδου στα ΒΑΕ, κατοχύρωση ειδικοτήτων, καλύτερες συνθήκες εργασίας, μέτρα υγείας και ασφάλειας. Είναι απαράδεκτο - τονίζουν - τον 21ο αιώνα οι εργαζόμενοι του κλάδου, που παράγουν όλο τον πλούτο, να δουλεύουν ως σύγχρονοι σκλάβοι. Και απευθύνουν ιδιαίτερο κάλεσμα στους συναδέλφους εργάτες της πρώην «Σελόντα» να γραφτούν στο Σωματείο. «Ο φόβος ξεπερνιέται μέσα στον κοινό μας αγώνα. Εκεί βρίσκεται η δύναμή μας, ενώ όπλο μας είναι η αλληλεγγύη των υπόλοιπων εργατών του νομού», υπογραμμίζουν.