Για το κράτος κρίνεται ως πιο ...«συμφέρουσα» η πιθανότητα μιας ψευτο-αποζημίωσης παρά η επαρκής χρηματοδότηση για μέτρα αντισεισμικής θωράκισης

Πρόσφατα, με αφορμή τον μεγάλο σεισμό στην Τουρκία, η ανησυχία και στη χώρα μας δικαιολογημένα εντάθηκε. Τι θα γίνει σε έναν μεγάλο σεισμό; Εναν μεγάλο σεισμό που οι επιστήμονες λένε πως είναι φυσιολογικό να γίνει, αν όχι αναμενόμενο, δεδομένου ότι η Ελλάδα είναι η 1η σεισμογόνος χώρα στην Ευρώπη και 6η στον κόσμο.

-- Τα κτίρια, σε ένα ποσοστό της τάξης του 60%, είναι κατασκευασμένα χωρίς καθόλου αντισεισμικούς κανονισμούς ή με τον αντισεισμικό κανονισμό του 1959. Το 1984 και το 1985 στον κανονισμό αυτό έγιναν τροποποιήσεις και συμπληρώσεις με ορισμένες πρόσθετες διατάξεις εξαιτίας των μεγάλων σεισμών στη Θεσσαλονίκη (1978) και στις Αλκυονίδες (1981).

-- Η εφαρμογή του Νέου Ελληνικού Αντισεισμικού Κανονισμού (ΝΕΑΚ) καθυστέρησε ακόμη μία δεκαετία. Το 2000 και το 2003 με τον ΕΑΚ θεσπίστηκαν αλλαγές με αυστηρότερες διατάξεις και έγινε τροποποίηση του χάρτη με τις ζώνες σεισμικής επικινδυνότητας.

-- Ακόμα και ο πρωτοβάθμιος προσεισμικός έλεγχος των δημόσιων κτιρίων που θεσπίστηκε το 2001 έχει υλοποιηθεί μέχρι σήμερα μόνο σε ένα ποσοστό περίπου 25%. Τα αποτελέσματα του ελέγχου όπου έχει γίνει δεν έχουν δημοσιοποιηθεί. Και μάλιστα, αυτός ο πρωτοβάθμιος προσεισμικός έλεγχος δεν μπορεί να καλύψει την ανάγκη ουσιαστικού ελέγχου με μετρήσεις της ποιότητας και της ποσότητας των υλικών με σύγχρονα μέσα, με υπολογισμούς για την αντισεισμική ικανότητα της κατασκευής που θα λαμβάνουν υπόψη τα σύγχρονα σεισμολογικά δεδομένα για τον ελλαδικό χώρο και θα οδηγούν σε ενίσχυση και θωράκιση των κατασκευών.

-- Υπάρχουν σοβαρές, χρόνιες ελλείψεις σε επιστημονικό προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή στη Διεύθυνση Αποκατάστασης Επιπτώσεων από Φυσικές Καταστροφές (ΔΑΕΦΚ). Οι μηχανικοί της είναι οι αρμόδιοι να κρίνουν και την καταλληλότητα των κτιρίων. Οι μηχανικοί αυτοί αποστέλλονται από το ένα σοβαρό περιστατικό στο επόμενο χωρίς να ολοκληρώνεται η αποστολή τους στο προηγούμενο, για να φαίνεται ότι το κράτος αντιμετωπίζει τα προβλήματα από πυρκαγιές, πλημμύρες και σεισμούς. Με αποτέλεσμα να καθυστερούν οι ελλιπείς εγκρίσεις για τις αποκαταστάσεις των πληγέντων με τα προβλεπόμενα στην υπάρχουσα νομοθεσία.

-- Οι ελλείψεις που υπάρχουν σε υλικοτεχνική υποδομή και σε στελέχωση των άλλων αρμόδιων υπηρεσιών και φορέων, όπως είναι η Πολιτική Προστασία, η Πυροσβεστική, η ΕΜΑΚ, το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, οι Κτιριακές Υποδομές κ.λπ., κεντρικά, στους δήμους και τις Περιφέρειες, είναι τεράστιες και καθιστούν τα όποια σχέδια αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών χαρτιά χωρίς ουσία.

-- Μεγάλες είναι οι ελλείψεις σε μηχανικούς, εργατοτεχνικό προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή στους δήμους και την Περιφέρεια για τις άμεσες επισκευές σχολείων, παιδικών σταθμών, κ.λπ.

Ολα τα παραπάνω είναι γνωστά σε όλες τις κυβερνήσεις διαχρονικά. Και η ανάγκη για άμεσο έλεγχο με κρατική ευθύνη των δημόσιων και κοινωφελούς χρήσης κτιρίων και υποδομών απλά δεν ικανοποιείται... Είναι χαρακτηριστικό ότι με το περιβόητο πρόγραμμα «ΗΛΕΚΤΡΑ», με το οποίο χρηματοδοτείται η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων του Δημοσίου (π.χ. σχολεία κ.λπ.), αυτό που απαιτείται είναι να υπάρχει συμπληρωμένος μόνο ο πρωτοβάθμιος ταχύς προσεισμικός έλεγχος. Με αποτέλεσμα στα παλαιά δημόσια κτίρια να καλυφθεί το κέλυφος με υλικά ενεργειακής αναβάθμισης και να είναι αδύνατος ο εντοπισμός ακόμη και ενδείξεων στατικής ανεπάρκειας στα φέροντα στοιχεία τους μετά από ισχυρές σεισμικές δονήσεις.

Την ίδια στιγμή λοιπόν που ξέρουν τα πάντα εδώ και χρόνια, διαχρονικά οι κυβερνήσεις δεν κάνουν τίποτα. Γιατί; Γιατί πολύ απλά ο σχεδιασμός τους γίνεται με γνώμονα τη διασφάλιση της κερδοφορίας των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων.

Γι' αυτό άλλωστε χρηματοδοτείται η «πράσινη μετάβαση», δίνονται κίνητρα και γίνονται επενδύσεις για ενεργειακές αναβαθμίσεις των κτιρίων (δημόσιων και ιδιωτικών), αλλά ο προσεισμικός έλεγχος και η αντισεισμική θωράκιση κτιρίων και υποδομών δεν είναι προτεραιότητα γιατί δεν εξασφαλίζουν για το κεφάλαιο ικανοποιητικό ποσοστό κέρδους. Δηλαδή, αναβαθμίζονται ενεργειακά κτίρια για τα οποία δεν είναι διασφαλισμένη η στατική τους επάρκεια...

Από αυτήν την άποψη αποτελούν εμπαιγμό και τα όποια μέτρα στεγαστικής συνδρομής του κράτους, για τα κτίρια που μετά από έναν ισχυρό σεισμό έχουν υποστεί βλάβες και χρήζουν επισκευής ή τα κτίρια που έχουν κριθεί «κόκκινα» και πρέπει να ανακατασκευαστούν. Τα τιμολόγια με τα οποία καλύπτουν ως δωρεά - κρατική αρωγή το 80% του κόστους επισκευής ή ανακατασκευής, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Ουσιαστικά καλύπτουν πολύ μικρότερο ποσοστό, ενώ υπάρχει περιορισμός για τα τετραγωνικά μέτρα που χορηγείται η αρωγή. Επίσης, οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες και οι εγκρίσεις καθυστερούν με αποτέλεσμα και 5 χρόνια μετά από μία φυσική καταστροφή να μην έχουν υλοποιηθεί οι περισσότερες επισκευές και ανακατασκευές.

Οι κυβερνήσεις διαχρονικά μετά από έναν ισχυρό σεισμό παίρνουν μέτρα αποσπασματικά, που δεν ικανοποιούν ούτε στοιχειώδεις ανάγκες των λαϊκών οικογενειών και έχει διαπιστωθεί ότι η υλοποίησή τους γίνεται με μεγάλη χρονική καθυστέρηση (όταν δεν παραπέμπονται στις ελληνικές καλένδες). Και όπως ισχύει και σε άλλες καταστροφές, οι αποζημιώσεις είτε για σεισμούς είτε για πυρκαγιές είτε για πλημμύρες είτε σε δυστυχήματα, είναι περισσότερο συμφέρουσες οικονομικά από το να υπάρξει ολοκληρωμένος σχεδιασμός για προληπτικές παρεμβάσεις... Και αυτή η λογική, η λογική κόστους - οφέλους, όπως έχει καταγραφεί σε εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ως κατεύθυνση, είναι που απειλεί τη ζωή του λαού και τον αφήνει εκτεθειμένο σε κάθε κακό...