Οι αντιδράσεις της ΕΕ δεν είναι ενιαίες, με εξαίρεση ορισμένα αμυντικά μέτρα. Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε, ήδη, στα κράτη-μέλη την αύξηση της επάρκειας των στρατηγικών τους αποθεμάτων από 3 σε 4 μήνες, τη σύσταση δημόσιων οργανισμών για τη διαχείριση των αποθεμάτων και τη χάραξη συγκεκριμένης πολιτικής για την ασφάλεια του εφοδιασμού της ΕΕ.

Η Γερμανία αποκλείει προς το παρόν ακόμα και την οικονομική της συμβολή στη σχεδιαζόμενη επέμβαση των ΗΠΑ. Πρόσφατα, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών προειδοποίησε ότι τυχόν συμμετοχή της χώρας του στην επέμβαση κατά του Ιράκ μπορεί να ακυρώσει την προσπάθεια οικονομικής ανόρθωσης της Γερμανίας. Αντίθετα, την αμερικανική κυβέρνηση στηρίζουν, ουσιαστικά, η Βρετανία, η Ισπανία και η Ιταλία.

Η Γαλλία ετοιμάζει μεν προσχέδιο απόφασης του ΟΗΕ, που διαφοροποιείται, όμως, απ' την αμερικανική θέση και εστιάζει στην επανάληψη των ελέγχων απ' τους επιθεωρητές. Το γαλλικό μονοπώλιο «Total» - «Fina» - «Elf» έχει ήδη υπογράψει συμφωνίες εκμετάλλευσης ιρακινών κοιτασμάτων με τη σημερινή κυβέρνηση της Βαγδάτης.

Εντονότερη ήταν η αντίδραση της Ρωσίας στον ΟΗΕ. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι το πρωτεύον είναι η επιστροφή των επιθεωρητών στο Ιράκ χωρίς άλλα τεχνητά εμπόδια. Εξέφρασε, δηλαδή, την αποστασιοποίησή του απ' την ανάγκη νέου ψηφίσματος κατά του Ιράκ. Τι θα κάνει, όμως, η Ρωσία στην πράξη; Θα συνυπολογίσει, φυσικά, τα οικονομικά και τα γεωπολιτικά της συμφέροντα. Ρωσικές ενεργειακές επιχειρήσεις («Tatneft», «Zarubezhneft», κλπ.) αναπτύσσουν, ήδη, δραστηριότητα στο Β.Ιράκ, ενώ έχουν υπογραφεί νέα συμβόλαια για την εκμετάλλευση ιρακινών κοιτασμάτων. Το Ιράκ χρωστά, ήδη, 8 δισ. δολάρια στη Ρωσία. Πρόσφατα, οι υπουργοί Εξωτερικών, Σάμπρι και Ιβανόφ, ανακοίνωσαν μια νέα «οικονομική συμφωνία του αιώνα», ύψους 40 δισ. δολαρίων! Ταυτόχρονα, όμως, ο δεύτερος γραμματέας της ρωσικής πρεσβείας στην Ουάσιγκτον είχε συνάντηση με εκπρόσωπο της ιρακινής αντιπολίτευσης, η οποία καθοδηγείται απροκάλυπτα απ' την αμερικανική ηγεσία. Η ρωσική κυβέρνηση ενδιαφέρεται για την τύχη της κυβέρνησης της Βαγδάτης, αλλά συνυπολογίζει και τη θέση που θα βρεθεί σε περίπτωση ανατροπής της.

Τα ανταλλάγματα που μπορεί να αποσπάσει η ρωσική ηγεσία για μια αλλαγή της στάσης της στην αμερικανική επίθεση αφορούν στην ευρύτερη περιοχή. Ηδη απ' τα μέσα Αυγούστου έχουν ενταθεί οι σχέσεις της Ρωσίας με τη Γεωργία. Η πρώτη κατηγορεί τη δεύτερη ότι αδιαφορεί για την παρουσία Τσετσένων ανταρτών στο έδαφός της, όμως ένας ακόμα βασικός λόγος αντιπαράθεσης είναι η έναρξη της κατασκευής του αγωγού μεταφοράς κασπιανού πετρελαίου, Μπακού - Τσεϊχάν (Αζερμπαϊτζάν - Γεωργία - Τουρκία), δηλαδή του πρώτου σημαντικού αγωγού στην περιοχή που παρακάμπτει τη Ρωσία. Το ισραηλινό Ινστιτούτο IASPS, ήδη, υπαινίσσεται κάποιες άτυπες διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ με θέμα «Ιράκ αντί Γεωργίας». Ο επικεφαλής της ρωσικής συνοριακής φρουράς Κ.Τότσκι αναφέρθηκε, μάλιστα, στην ανάγκη δημιουργίας ζώνης ασφαλείας 40 χιλιομέτρων στα σύνορα με τη Γεωργία, ύστερα από συνάντηση με τον Πρόεδρο Πούτιν.

Συμπερασματικά, προς το παρόν, διαφαίνεται περισσότερο μια προσπάθεια της Ρωσίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας να προασπίσουν τα ζωτικά τους συμφέροντα με έμμεσους και διπλωματικούς χειρισμούς, παρά μια διάθεση μετωπικής αντιπαράθεσης με την αμερικανική στρατηγική. Υπάρχουν, όμως, 4 τουλάχιστον παράγοντες, που μπορούν να μεταβάλουν αυτήν την κατάσταση και να οδηγήσουν σε ευρύτερη πολεμική εμπλοκή:

• Η επέκταση της επέμβασης και προς το Ιράν.
• Η δημιουργία αυτόνομου Κουρδιστάν στο Βόρειο Ιράκ, που ήδη προβληματίζει την τουρκική κυβέρνηση.
• Η προσπάθεια αναβάθμισης της αμερικανικής παρουσίας στην Κασπία.
• Η πιθανότητα αλλαγής στάσης της Σαουδικής Αραβίας έναντι των ΗΠΑ, μπροστά στον κίνδυνο οικονομικής και πολιτικής αποδυνάμωσής της.

Η ανάλυση αυτών των παραγόντων ξεφεύγει, φυσικά, απ' τα περιορισμένα όρια του συνοπτικού αυτού άρθρου. Σημειώνουμε, όμως, ενδεικτικά τη δήλωση συμμετοχής 45 σαουδαραβικών ομίλων στη διεθνή Εμπορική Εκθεση της Βαγδάτης (1-11/11/02) για πρώτη φορά μετά τον πόλεμο του Κόλπου, καθώς και την ακύρωση προγραμμάτων συνεκμετάλλευσης φυσικού αερίου της Σαουδικής Αραβίας με την αμερικανική «Exxon» και τη βρετανική «Shell» (συμφωνία ύψους 25 δισ. δολαρίων).

Το σύνολο αυτών των αντιθέσεων οδηγεί αρκετούς έμπειρους συμβούλους της αμερικανικής ηγεσίας (Χ. Κίσιγκερ, Λ. Ιγκλμπέργκερ, Μπ. Σκόουκροφτ, κ.α.) και τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Κ. Πάουελ, να συνιστούν στον Αμερικανό Πρόεδρο την αποφυγή μιας «προκλητικής» στάσης (περιφρόνηση διαδικασιών ΟΗΕ, ΝΑΤΟ κλπ.), που μπορεί να επιταχύνει τη συγκρότηση ενός αντιαμερικανικού μετώπου.

Η ελληνική άρχουσα τάξη έχει σοβαρούς λόγους να μην οξύνει τις σχέσεις με το Ιράκ. Η διατήρηση των καλών της σχέσεων με τις αραβικές χώρες και η επίδραση που έχουν οι εισαγωγές καυσίμων στην ελληνική οικονομία, τη φέρνουν αντικειμενικά πιο κοντά στη γερμανική γραμμή πλεύσης. Ανησυχεί, επίσης, για τη γεωπολιτική αναβάθμιση της Τουρκίας και τα πιθανά ανταλλάγματα, που μπορεί να διεκδικήσει η Αγκυρα για να στηρίξει ουσιαστικά την αμερικανική επέμβαση. Σε περίπτωση, μάλιστα, που δρομολογηθεί η αυτονομία των κουρδικών περιοχών του Β. Ιράκ, οι απαιτήσεις της κυβέρνησης της Αγκυρας για ανταλλάγματα θα μεγαλώσουν και τα προβλήματα στο Αιγαίο και στην Κύπρο αναμένεται να ενταθούν.

Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να αγνοήσει την αμερικανική πολιτική βούληση. Περιορίζεται, λοιπόν, στο προσχηματικό αίτημα της ανάγκης νομιμοποίησης της επέμβασης απ' τον ΟΗΕ. Παράλληλα, προβληματίζεται και για τις άμεσες συνέπειες απ' τη σημερινή αύξηση της τιμής των καύσιμων στο εμπορικό ισοζύγιο και στον πληθωρισμό. Επιχειρεί να προετοιμάσει τους εργαζόμενους να δεχτούν νέες θυσίες, ενόψει του φετινού προϋπολογισμού.

Ο δικός μας προβληματισμός είναι, φυσικά, ριζικά διαφορετικός. Η νέα ιμπεριαλιστική επέμβαση απειλεί, ήδη, το σύνολο των δικαιωμάτων των λαών της περιοχής. Οι υπαρκτές ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, όχι μόνο δεν οδηγούν στη ματαίωση της αμερικανικής επέμβασης, αλλά, αντίθετα, αυξάνουν τον κίνδυνο μιας ευρύτερης πολεμικής ανάφλεξης στη συνέχεια.

Η αναγκαιότητα να κατακτηθεί ο αντιιμπεριαλιστικός προσανατολισμός και ο συντονισμός ενός ρωμαλέου αντιπολεμικού κινήματος στην ευρύτερη περιοχή, προβάλλει άμεση και επιτακτική. Πρέπει οι λαοί να πάρουν τις τύχες τους στα χέρια τους. Σ' αυτήν την κατεύθυνση συνεχίζουμε.