Ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει ευρεία περίληψη άρθρου του δόκτορα Manfred Sohn - Γερμανού μαρξιστή επιστήμονα - που δημοσιεύτηκε στο μηνιαίο πολιτικό - πολιτισμικό περιοδικό «Konkret» (τεύχος 9/2002) του Αμβούργου με τον τίτλο «Ποτέ πια με το βιβλιάριο των τσεκ»:

«...Δεν υπάρχουν μόνο στις ΗΠΑ, αλλά σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό σημαντικές αμφιβολίες για την ωφέλεια ενός πολέμου κατά του Ιράκ. Ας αφήσουμε κατά μέρος τα ανθρώπινα δικαιώματα, που στην πολιτική είναι τόσο φτηνά όσο οι φράουλες το καλοκαίρι. Ας ξεχάσουμε, επίσης, τη φλυαρία για τη μαζική καταστροφή, που καμώνεται ότι τάχα το Ιράκ μπορεί στους επόμενους μήνες να εξαφανίσει τις ΗΠΑ. Για το τι πρόκειται είναι τόσο σαφές, όπως το 1991: Πρόκειται για το πετρέλαιο. Το Ιράκ είναι η χώρα με τις δεύτερες κατά σειράν εφεδρείες πετρελαίου στον κόσμο. Επίσημα παράγει τώρα καθημερινά 1,2 εκατομμύρια βαρέλια, αλλά η ίδια η Βαγδάτη έχει αναγγείλει ότι μετά την άρση των οικονομικών κυρώσεων θα μπορούσε να ανεβάσει την παραγωγή σε 6 εκατομμύρια. Αυτό θα πίεζε σαφώς την τιμή του πετρελαίου - και μ' αυτό θα μείωνε τα έξοδα παραγωγής των φιλάσθενων οικονομιών των ΗΠΑ, της ΕΕ και της Ιαπωνίας. Ομως, θα έκανε το Ιράκ κάτι που ακριβώς το 1991 έπρεπε να αποφευχθεί: Να γίνει μια μεσαία δύναμη, ανεξάρτητη από τις ΗΠΑ, που θα δέσποζε σε μεγάλα τμήματα της Αραβίας. Η μονοσήμαντα ελκυστική εναλλακτική λύση είναι να εκδιωχθεί ο άλλοτε εταίρος (των ΗΠΑ) Χουσεΐν και να ανατεθεί η εξόρυξη αυτών των εφεδρειών απ' ευθείας στα κοντσέρν πετρελαίου των ΗΠΑ. Η αντίσταση όλης της περιοχής εναντίον μιας επίθεσης κατά της Βαγδάτης προέρχεται κατά μεγάλο μέρος από το γεγονός ότι η πτώση στην τιμή του πετρελαίου, που θα ακολουθούσε, θα μείωνε δραματικά, π.χ., τα κρατικά έσοδα της Σαουδικής Αραβίας, που προέρχονται κατά τα δύο τρίτα από τα κέρδη του πετρελαίου. Οι επιφυλάξεις του αραβικού κόσμου, που προκύπτουν απ' αυτήν την εκδοχή, κάνουν δύσκολη μια ασφαλή περικύκλωση του Ιράκ, και αυτό πάλι μειώνει την προοπτική για μια γρήγορη νίκη.

Η κατάσταση είναι δυσδιάκριτη και, όπως είναι γνωστό, οι προβλέψεις για το αποτέλεσμα ενός πολέμου ακόμα πιο αβέβαιες από τις προβλέψεις του καιρού.

Αυτός είναι ο ένας λόγος για το γερμανικό δισταγμό: Οι Γερμανοί αισθάνονται την αβεβαιότητα του ίδιου του Πενταγώνου. Και για την περίπτωση της αποτυχίας των ΗΠΑ, τα ντοκουμέντα της αποστασιοποίησης θα βοηθούσαν πολύ στις κατοπινές οικονομικές συμφωνίες γερμανικών κοντσέρν με το Ιράκ.

Το Ιράκ απέχει πολύ από το να είναι απομονωμένο. Στα τελευταία χρόνια, ο Χουσεΐν πέτυχε να κλείσει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με δέκα αραβικά κράτη, και η επίσης πιστή στις ΗΠΑ Σαουδική Αραβία δεν επιβράδυνε τις διαπραγματεύσεις για την είσοδό της σ' αυτήν τη νέα, γύρω από το Ιράκ, σχηματισμένη ζώνη ελεύθερου εμπορίου, αλλά, προς θλίψη των ΗΠΑ, τις τελευταίες βδομάδες, τις εντατικοποίησε μάλιστα.

Μέσω του προγράμματος του ΟΗΕ «πετρέλαιο για τη διατροφή», το Ιράκ μπόρεσε από το 1997 να εξάγει συνολικά πετρέλαιο για 36 δισεκατομμύρια δολάρια. Καθένας κάπως ενημερωμένος γνωρίζει ότι με αυτά αγοράστηκαν μέσα διατροφής και φάρμακα κατά το πλείστον, όχι προς το σκοπό να μοιραστούν στον πληθυσμό, αλλά ότι αυτά τα εμπορεύματα κατευθύνθηκαν πάλι στην παγκόσμια αγορά, μέσω Ιορδανίας, Ιράν, Συρίας και της Σαουδικής Αραβίας, επίσης για απόκτηση συναλλάγματος. Σ' αυτά προστίθενται, σύμφωνα με προσεκτικές εκτιμήσεις, το λιγότερο, άλλα δύο δισεκατομμύρια σκληρό συνάλλαγμα το χρόνο από πωλήσεις πετρελαίου μέσω λαθρεμπορίου. Το Ιράκ, δηλαδή, δεν είναι μια φτωχή χώρα. Διαθέτει κάθε χρόνο πιθανώς διψήφιο αριθμό δισεκατομμύρια δολάρια για στρατιωτικά προγράμματα. Η διεκπεραίωση όλων αυτών των υποθέσεων διεξάγεται μέσω των γειτονικών αραβικών κρατών. Τι έχει να κάνει αυτό με τη γερμανική πολιτική, εξηγείται τάχιστα...

• Στη Σαουδική Αραβία, η Γερμανία με ποσοστό εισαγωγών 7% κατέχει μόνον την τέταρτη θέση μετά τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και την Αγγλία.
• Στο Ιράν, όμως (που είναι το δεύτερο αχρείο κράτος, που θα είναι στη σειρά, όταν ο Μπους έχει τελειώσει με τον Χουσεΐν), η Γερμανία κατέχει, με ποσοστό 11% όλων των εισαγωγών, την 1η θέση - ενώ οι ΗΠΑ εκεί δεν εμφανίζονται στις 9 πρώτες θέσεις.
• Επίσης την 1η θέση - με ποσοστό 15% όλων των εισαγωγών - κατέχει η Γερμανία στην Τουρκία, τη βόρεια γείτονα του Ιράκ. Οι παρούσες ανακατωσούρες εκεί σχετίζονται και με τις προσπάθειες των ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν αυτή τη χώρα σαν βάση εξόρμησης κατά του Ιράκ, αλλά η κυβέρνηση βελτίωσε τα τελευταία χρόνια τις σχέσεις της με τη Βαγδάτη σημαντικά και με κέρδος.
• Στη Συρία, η Γερμανία, με ποσοστό 7,8% όλων των εισαγωγών, είναι εμπορικός εταίρος υπ' αριθμό 2, μετά τη Γαλλία.
• Κύριος εμπορικός εταίρος της Ιορδανίας, με ποσοστό 15% όλων των εισαγωγών (κατά τα επίσημα στοιχεία, μάλιστα), είναι το Ιράκ, ενώ η Γερμανία είναι ο υπ' αριθμ. 2, με ποσοστό εισαγωγών 11,5%.

Αποτέλεσμα: Το Ιράκ εμπορεύεται (όχι με μειωνόμενη, αλλά αυξανόμενη εντατικότητα) με επιμέλεια με τους περισσότερους γείτονές του, εν μέρει νόμιμα, σε μεγάλο βαθμό πιθανώς αγνοώντας το μποϊκοτάζ του ΟΗΕ. Εκεί γίνεται «πλύσιμο» χρημάτων και εμπορευμάτων. Η χώρα του Πρώτου Κόσμου, της οποίας η βιομηχανία παίρνει τις περισσότερες παραγγελίες απ' αυτά τα κράτη, και έτσι έμμεσα από τις εισπράξεις του Ιράκ από το πετρέλαιο, είναι η Γερμανία. Και η Γερμανία να διακινδυνέψει για έναν πόλεμο, με αβέβαιη έκβαση, αυτές τις εξαιρετικά αναπτυγμένες εμπορικές σχέσεις; Ετσι, οι εμπορικές σκέψεις, δίπλα στην αμφιβολία για γρήγορη νίκη, είναι ο δεύτερος λόγος για τις νέες οδηγίες σκηνοθεσίας πάνω στη σκηνή του εκλογικού αγώνα.

Αν, ωστόσο, χρειαστεί να υπάρξει συμμετοχή στην επίθεση, τότε θα πρέπει να προκύψει και κάποιο όφελος. Αυτό που έγινε το 1991, θα πει κάποιος, στους γερμανικούς ηγετικούς κύκλους, δεν επαναλαμβάνεται. Ο πρώτος πόλεμος του Κόλπου είχε στοιχίσει 61,1 δισεκατομμύρια δολάρια... Απ' αυτά πλήρωσαν οι ΗΠΑ μόνον 7,4 δισ., τα υπόλοιπα τα μοιράστηκαν στο μεγαλύτερο μέρος η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ, η Ιαπωνία και η Γερμανία. Η Γερμανία μετείχε με ένα τσεκ 18 δισ. μάρκων. Μπροστά σ' αυτό το ποσό, η σοδειά υπήρξε μάλλον ισχνή. Ούτε στο Κουβέιτ, ούτε στη Σαουδική Αραβία, η Γερμανία πέτυχε να φθάσει σε μια από τις πρώτες θέσεις στις εισαγωγές. Και στις δύο χώρες, δεσπόζουν μηχανές και χημικά προϊόντα «Made in USA» και «Made in Japan». Η στενή γερμανική σύνδεση με τα δύο αραβικά βρώμικα παιδιά, Ιράν και Ιράκ, προέρχεται λοιπόν κατά ένα μέρος και από το ότι η διπλωματία των τσεκ από εμπορική άποψη ήταν αποτυχία. Οποιος έχει διαβάσει τις μελέτες της Ρόζας Λούξεμπουργκ για το ρόλο της βίας στην ιστορία της ταξικής κοινωνίας, γνωρίζει ότι εκμετάλλευση χωρίς βία δε λειτουργεί. Η εξουσία δεν έρχεται μόνον από τις κάννες των τουφεκιών, αλλά και το βιβλιάριο των τσεκ δεν αξίζει τίποτα χωρίς το τουφέκι. Αυτό το δίδαγμα επαληθεύτηκε πάλι στον πόλεμο του Κόλπου το 1991. Ο σχεδιαζόμενος πόλεμος του 2003 θα είναι, το λιγότερο, τόσο ακριβός, όσο ο τελευταίος. Αυτό θα σήμαινε, με σημερινές τιμές, περί τα 80 δισ. δολάρια. Απ' αυτά, η Γερμανία θα είχε να πληρώσει, σύμφωνα με την παλιά κλίμακα, περί τα 8 δισ. ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, είναι καθαρό: Αν το Βερολίνο ταχθεί τώρα στο πλευρό της Ουάσιγκτον, ο Μπους απαντάει με την απαίτηση οικονομικής συμμετοχής. Αυτή, όμως, σύμφωνα με όλες τις εμπειρίες, δε θα φέρει σοδειά.

Αν, λοιπόν, γίνει πόλεμος - αυτό είναι το δίδαγμα που έβγαλαν ο Σρέντερ και ο Φίσερ από την αποτυχία του 1991 - τότε να γίνει όχι μόνο με χρήματα, αλλά και με άνδρες και υλικό. Λοιπόν, έχουν αποστείλει την Μπούντεσβερ σε όλα τα μέρη του κόσμου. Αυτό τον καιρό υπάρχει γερμανικός στρατός σε δέκα χώρες έξω από τα γερμανικά σύνορα. Ο ίδιος ο Σρέντερ δήλωσε στις αρχές Ιούλη ότι η Γερμανία μετά τις ΗΠΑ έχει στρατοπεδεύσει τους "δεύτερους σε αριθμό" στρατιώτες εκτός του εδάφους της - περισσότερους από τους Βρετανούς και τους Γάλλους. Αλλά τώρα υπάρχει ένα πρόβλημα. Η "Φραγκφούρτερ Ρουντσάου" (12.8.02) έγραψε: "Μπορεί γενικά να στηριχτεί άλλη μια χρησιμοποίηση της Μπούντεσβερ στο εξωτερικό;". Ο υπουργός Αμυνας Πέτερ Στρουκ (απάντησε): "Οχι, ούτε οικονομικά, ούτε από άποψη προσωπικού".

Η Τρίτη σκέψη, που βρίσκεται πίσω από τους ελιγμούς του τωρινού εκλογικού αγώνα σαν ορθολογιστικός πυρήνας του (προσωρινού) δισταγμού έχει περίπου την εξής κατεύθυνση: "Ναι, θέλουμε να συμμετάσχουμε, αλλά θέλουμε να έχουμε και κάποιο όφελος απ' αυτό. Αλλά αυτό μπορούμε να το πάρουμε μόνον αν επιτραπεί να συμπολεμήσουμε μπροστά. Αλλά γι' αυτό πρέπει να γίνουμε πρώτα στρατιωτικά ισχυρότεροι, από όσο είμαστε τώρα. Λοιπόν, αγαπητοί Αμις, έχετε κατανόηση παρακαλούμε, ότι αυτή τη φορά είμαστε ακόμα λιγάκι επιφυλακτικοί. Επειδή έχουμε εκλογικό αγώνα, κάνουμε αυτό προς τα έξω ζήτημα αρχής. Θα έχετε κατανόηση και γι' αυτό". Ετσι εξηγούνται μερικά πράγματα... Αν οι Σρέντερ - Φίσερ σοβαρεύονται με το "Οχι τους στον πόλεμο κατά του Ιράκ", γιατί δεν αποσύρουν τα τανκς από το Κουβέιτ;.. Κάνει εντύπωση... ότι ο Στόιμπερ στο Πρίτσρεν (του Κοσσόβου) δήλωσε ότι το ζήτημα του Ιράκ πρέπει να αποφασιστεί αργότερα, αλλά σε κάθε περίπτωση οι Γερμανοί πρέπει να μείνουν στα Βαλκάνια περισσότερο χρόνο από αυτόν που είχε σχεδιαστεί.

Ο Στόιμπερ και ο Σρέντερ ακολουθούν την ίδια πορεία: Με τις ακόμα μέτριες δυνάμεις να εξασφαλίσουν αυτό που επιτεύχθηκε. Στο Ιράκ θα δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Να μη χάσουμε απερίσκεπτα και να κρατήσουμε ανοιχτές όλες τις επιλογές. Γι' αυτό και ο κύριος Κόλερ της "Φραγκφούρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ" καταλήγει σε ένα σχεδόν συμβιβαστικό συμπέρασμα: "Η Γερμανία πρέπει μόνη της... να καθορίσει και να ακολουθήσει τα συμφέροντά της. Αυτό μπορεί - μερικές φορές πρέπει - να οδηγήσει στο γεγονός ότι το Βερολίνο καταλήγει σε άλλα συμπεράσματα από την Ουάσιγκτον, επίσης και στο ζήτημα, αν είναι πιο επικίνδυνο να παραταχθούμε κατά του Σαντάμ ή να του επιτρέψουμε να συνεχίσει να κυβερνάει. Η έκταση της ζημιάς που μπορούσε να συνεπάγεται μια εσφαλμένη απάντηση, απαγορεύει σκέψη επιθυμιών και απερίσκεπτους καθορισμούς - προς κάθε κατεύθυνση".

Και ο Στρουκ, στη συνέντευξή του στη "Φραγκφούρτερ Ρουντσάου", εκφράστηκε σχεδόν το ίδιο, όταν προσδιόρισε το "γερμανικό δρόμο": "Είναι περιγραφή του γεγονότος ότι εθνικά είμαστε κυρίαρχοι - και ότι επίσης μπορούμε να αποφασίζουμε προς το εθνικό συμφέρον, για το πώς θα φερθούμε σε ορισμένες καταστάσεις. Δεν είμαστε κηδεμονευόμενοι των Ηνωμένων Πολιτειών"».