ΜΟΣΧΑ (ανταπόκριση Ν. ΓΚΑΡΙΦΟΥΛΙΝΑ, ΒΛ. ΜΑΣΙΝ).--

Τα βλέμματα και η αγωνία της ρωσικής κοινής και παγκόσμιας γνώμης για δεύτερη μέρα στρέφονται στα δραματικά γεγονότα στη Μόσχα, όπου οι Τσετσένοι τρομοκράτες κρατούν από τις 23 Οκτώβρη περίπου 800 ομήρους σε θέατρο της πρωτεύουσας. Σύμφωνα με τις ρωσικές αρχές, οι τρομοκράτες απειλούν με εκτελέσεις ομήρων σήμερα τα ξημερώματα.

Σε όλη τη Ρωσία έχουν ληφθεί αυστηρά μέτρα ασφάλειας για την αποτροπή ενδεχόμενων τρομοκρατικών πράξεων. Την Πέμπτη το βράδυ οι ένοπλοι απελευθέρωσαν 5 ομήρους, μεταξύ τους και η παιδίατρος καρδιολόγος Μαρία Σκόλνικοβα, η οποία μπροστά στις κάμερες διάβασε έκκληση των ομήρων προς την ηγεσία της χώρας, στην οποία αναφερόταν: «Εμείς, οι γυναίκες, άνδρες, νέοι, κοπέλες και παιδιά, σας παρακαλούμε να πάρετε μια συνετή απόφαση, να σταματήσετε τις πολεμικές επιχειρήσεις στην Τσετσενία. Φτάνει ο πόλεμος! θέλουμε ειρήνη. Εσείς που είστε πάνω, αποφασίζετε αυτά τα ζητήματα, κι εμείς απλώς βλέπουμε. Σήμερα βρεθήκαμε σε μια κατάσταση ζωής ή θανάτου. Εχουμε γονείς, αδέρφια και παιδιά. Στη συνείδησή σας βρίσκονται οι ζωές μας. Σας παρακαλούμε να λύσετε το ζήτημα με ειρηνικό τρόπο, διαφορετικά θα χυθεί πολύ αίμα». Οι Τσετσένοι άφησαν χτες το πρωί ελεύθερους 7 Ρώσους ομήρους και προς το μεσημέρι 8 παιδιά ηλικίας από 6 έως 12 ετών. Πρόκειται για 7 από τη Ρωσία και μία Ελβετίδα 10 ετών. Προς το βράδυ έγινε γνωστό ότι οι τρομοκράτες δέχτηκαν να δοθούν στους ομήρους τρόφιμα και πόσιμο νερό.

Η ένταση στον τόπο των γεγονότων είναι μεγάλη. Χτες το πρωί έγινε γνωστό ότι ένας όμηρος που είχε απελευθερωθεί πέθανε από περιτονίτιδα. Δυο κοπέλες κατόρθωσαν να διαφύγουν, πηδώντας από το δεύτερο όροφο, η μια έσπασε το πόδι της, αλλά είναι εκτός κινδύνου.

Στο μεταξύ, ο διευθυντής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας, Νικολάι Πατρούσεφ, δήλωσε ότι «διεξάγουμε διαπραγματεύσεις και θα διεξάγουμε διαπραγματεύσεις, ελπίζοντας ότι θα φέρουν θετικά αποτελέσματα για την απελευθέρωση των ομήρων» και πρόσθεσε πως 60 εκπρόσωποι ξένων ειδικών υπηρεσιών και νομοτελεστικών οργάνων βρίσκονται ήδη στη Μόσχα. Μεταξύ τους μια ολιγάριθμη δύναμη ανδρών ειδικευμένων στον αντιτρομοκρατικό αγώνα από τη Βρετανία.

Από τη μεριά του, ο υφυπουργός Εσωτερικών, Βλαντίμιρ Βασίλιεφ, επισήμανε ότι υπάρχουν αδιάψευστες αποδείξεις πως η τρομοκρατική ενέργεια σχεδιάστηκε με τη συμμετοχή του ηγέτη των Τσετσένων αυτονομιστών, Ασλάν Μασχάντοφ, και αποκάλυψε ότι το Επιτελείο για την απελευθέρωση των ομήρων έκανε στις 25 Οκτώβρη μια σειρά ανεπιτυχείς απόπειρες να επικοινωνήσει μαζί του ή με κάποιον από τους εκπροσώπους του. Αντίθετα, όπως δήλωσε ο στενός συνεργάτης του Μασχάντοφ, Αχμέντ Ζακάγεφ, ο Τσετσένος ηγέτης δε γνώριζε ότι προετοιμαζόταν τέτοια επιχείρηση ομηρίας στη Μόσχα. Την ίδια ώρα, πάντως, βρίσκονταν σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των περίπου 75 αλλοδαπών ομήρων. Μεταξύ τους είναι 4 Αμερικανοί, 2 Γερμανοί, 2 Ολλανδοί, 2 Αυστραλοί, 23 Ουκρανοί, 3 Τούρκοι, 1 Καναδός, 3 Βρετανοί, 3 Γεωργιανοί και 1 Μολδαβός. Ο πρώην πρωθυπουργός Γιεβγκένι Πριμακόφ χτες το βράδυ προσπάθησε να διαβουλευτεί με τους Τσετσένους στο κτιριακό συγκρότημα του θεάτρου. Δεν έκανε καμία δήλωση.

Από την άλλη μεριά, υπάρχει κίνδυνος να ξεσπάσουν διεθνικές συγκρούσεις. Ο υπουργός Εσωτερικών Μπορίς Γκριζλόφ ενημέρωσε τον πρόεδρο Πούτιν για την αύξηση των απειλών κατά των Τσετσένων. «Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να επιτρέψουμε μια τέτοια αρνητική εξέλιξη των γεγονότων. Δεν πρέπει να ενδώσουμε στις προβοκάτσιες, στις οποίες μας σπρώχνουν, δεν έχουμε το δικαίωμα να επιτρέψουμε παράνομες ενέργειες», δήλωσε ο Πούτιν.

Στο μεταξύ, χτες, με την άδεια των Τσετσένων ενόπλων, τηλεοπτικό συνεργείο του δικτύου ΝΤΒ εισήλθε στο θέατρο. Στις εικόνες εμφανίζονται μασκοφόροι άνδρες και γυναίκες με καλυμμένο το πρόσωπο. Ολοι είναι ντυμένοι στα μαύρα, είναι ζωσμένοι με εκρηκτικά και κρατούν αυτόματα όπλα, πιστόλια και χειροβομβίδες. Οι Ρώσοι δημοσιογράφοι συνομίλησαν με τον αρχηγό των ενόπλων Μοβσάρ Μπαράγεφ, που ήταν και ο μοναδικός που τους έδειξε το πρόσωπό του. Μαζί με το συνεργείο επιτράπηκε η είσοδος στο γιατρό Λεονίντ Ροσάλ, ο οποίος ανέφερε ότι οι όμηροι είναι σε γενικές γραμμές καλά στην υγεία τους, αν και ορισμένοι υποφέρουν από γρίπη και κάποιοι άλλοι έχουν υψηλή πίεση. «Περίπου άλλα 15 έως 20 παιδιά κάτω των 14 ετών» βρίσκονται ανάμεσα στους 700 ομήρους που κρατούνται από τους Τσετσένους, τόνισε ο Ροσάλ, μιλώντας στους δημοσιογράφους. «Τρία παιδιά είναι μάλιστα άρρωστα, καθώς ένα υπέστη κρίση επιληψίας και τα άλλα δύο υποφέρουν από βρογχίτιδα και πνευμονία», πρόσθεσε.

Την Παρασκευή το πρωί συγγενείς των ομήρων πραγματοποίησαν μπροστά στο θέατρο συγκέντρωση, ζητώντας από τον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν να μη διατάξει επίθεση των δυνάμεων ασφαλείας εναντίον του θεάτρου και να σταματήσει ο πόλεμος στην Τσετσενία. Τηλεφωνική έκκληση για μη προσφυγή στη βία έκανε από το εσωτερικό του θεάτρου κι ένας από τους παραγωγούς της παράστασης του μιούζικαλ «North-East», ο οποίος είπε ότι ο χώρος είναι ναρκοθετημένος. Ανάλογη συγκέντρωση ήθελαν να οργανώσουν στην Κόκκινη Πλατεία, αλλά δεν τους επιτράπηκε να πάνε εκεί. Μαζικές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας κατά της τρομοκρατικής ενέργειας έγιναν στο Νταγκεστάν. Η Κρατική Δούμα προέβη σε ανακοίνωση, με την οποία εκφράζει «την αγανάκτηση για τη σύλληψη των ομήρων» και «τη μεγάλη ανησυχία για την τύχη των Ρώσων και ξένων πολιτών που κρατούν οι τρομοκράτες». Προσθέτει δε ότι όλες οι προσπάθειες των κρατικών οργάνων, της κοινής γνώμης και των ΜΜΕ «θα πρέπει να στραφούν στη διασφάλιση της ζωής και της υγείας των ομήρων».

Εξάλλου εκατοντάδες Μοσχοβίτες περνούν αυτές τις μέρες κοντά στο θέατρο. Σε όλα τα τηλεοπτικά κανάλια εμφανίζονται γνωστοί συγγραφείς, επιστήμονες, ηθοποιοί, πολιτικοί εκφράζουν τη συμπαράστασή τους με τους ομήρους και τους συγγενείς τους. Διατυπώνονται διάφορες απόψεις για το ποιος φταίει και τι πρέπει να γίνει για να μην επαναληφθεί μια τέτοια τραγωδία. Ο στρατηγός Αλεξάντρ Μιχάιλοφ επισήμανε ότι τα τελευταία 10 χρόνια τα όργανα ασφαλείας δεν ενισχύονταν, αλλά καταστρέφονταν και σαν αποτέλεσμα η εθνική ασφάλεια της χώρας βρίσκεται στο μηδέν. Επί Σοβιετικής Ενωσης «το κόμμα έστελνε στα όργανα ασφαλείας τους καλύτερους ανθρώπους, γινόταν σοβαρή επιλογή. Τι έκαναν οι δημοκράτες για να δυναμώσουν τη χώρα;»... Και η γνώμη μια ηλικιωμένης, που η κόρη της είναι όμηρος: «Φυσικά, στη Σοβιετική Ενωση δε ζούσαμε πλούσια, υπήρχαν δυσκολίες, αλλά η ζωή ήταν ήρεμη, σταθερή και ασφαλής, όχι όπως τώρα».

Σε δριμύτατη δήλωση καταδίκης της τρομοκρατικής πράξης προέβη η ηγεσία της Δημοκρατίας της Τσετσενίας, ενώ σε κατοικημένες περιοχές της πραγματοποιούνται μαζικές συγκεντρώσεις Τσετσένων που καταδικάζουν τους τρομοκράτες. Εκπρόσωποι της τσετσενικής διασποράς στη Μόσχα πρότειναν να πάρουν τη θέση των ομήρων και να διαπραγματευτούν. Στο μεταξύ, στο υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας καταφθάνουν από διάφορες χώρες επίσημες δηλώσεις καταδίκης της τρομοκρατικής ενέργειας στη Μόσχα. Την ίδια στιγμή ο υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάντρ Λοσιουκόφ «εξέφρασε κατηγορηματική διαμαρτυρία» σε εκπρόσωπο της πρεσβείας της Δανίας στη Μόσχα «σχετικά με τα σχέδια να πραγματοποιηθεί στο τέλος του Οκτώβρη στην πρωτεύουσα της Δανίας, Κοπεγχάγη, που προεδρεύει της ΕΕ παγκόσμιο συνέδριο των Τσετσένων». Η ρωσική πλευρά κάλεσε «την ηγεσία της Δανίας να λάβει αποτελεσματικά μέτρα για να μην επιτρέψει στη χώρα της μια προβοκατόρικη αντιρωσική σύναξη». Από το 1994 μέχρι τις 23 Οκτώβρη 2002 οι Τσετσένοι αντάρτες αυτονομιστές πραγματοποίησαν 11 τρομοκρατικές ενέργιες και τη σύλληψη ομήρων στη Ρωσία και την Τουρκία.