Γρηγοριάδης Κώστας

Αν τη γνωστή ατάκα στο δημοφιλές κόμικς «Αστερίξ» «Είναι τρελοί αυτοί οι Ρωμαίοι» την αντικαθιστούσαμε με την «είναι τρελοί αυτοί οι εκσυγχρονιστές», θα είμαστε εντός κλίματος, όχι κάποιου άλλου κόμικς, αλλά της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας. Η αναπηρία τους έχει φτάσει σε τέτοια επίπεδα, που ακόμα και σωστές αποφάσεις, όταν παίρνονται, δημιουργούν πολλαπλάσια προβλήματα, από εκείνα, που, υποτίθεται, επιλύουν. Πρόσφατα παραδείγματα, η χάραξη γραμμών τραμ στην Αθήνα και η εγκατάσταση αιολικών πάρκων σε διάφορες περιοχές. Ο τρόπος που σχεδιάστηκαν (αν και η συγκεκριμένη έννοια μόνον ανεκδοτολογικά μπορεί να προσεγγιστεί), αντί να τύχει της γενικής αποδοχής των τοπικών κοινωνιών, ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων. Κάτι φυσικό, γιατί, όπως έχουμε τονίσει κατ' επανάληψη, οι αποφάσεις είτε βγαίνουν στο ...πόδι (στην καλύτερη περίπτωση), είτε αποβλέπουν στην εξυπηρέτηση των εργοληπτών και των επιχειρηματιών, που εμπλέκονται (στη χειρότερη και πιο συνηθισμένη). Αν στα παραπάνω προστεθεί και η αφασία του κρατικού πράσινου μηχανισμού, τότε έχουμε μια πλήρη εικόνα του ...αειφορικού σκηνικού που βιώνουμε.

Εδώ κι έξι χρόνια στα Λουτρά της Λέσβου έχει ξεκινήσει μια ιστορία με μεγάλο ενδιαφέρον. Οχι μόνον περιβαλλοντικό και πολιτικό, αλλά, από μια άποψη, και διδακτικό και παιδαγωγικό, όπως θα δούμε στη συνέχεια. Στη Σκάλα Λουτρών βρίσκονταν μέχρι πριν από δυο μήνες περίπου - εν λειτουργία - οι δεξαμενές Μαμιδάκη, που ήδη έχουν περάσει υπό κρατικό έλεγχο και οι οποίες τροφοδοτούσαν το 60% περίπου των αναγκών του νησιού σε υγρά καύσιμα. Ο χώρος εγκατάστασης και οι προδιαγραφές τους ήταν μια ωρολογιακή βόμβα, που θα μπορούσε να επιφέρει ανυπολόγιστες ζημιές στον κλειστό κολπίσκο. Κάτι που αποδείκνυαν έγκυρες μελέτες από πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας. Ο σύλλογος «Δελφίνι» είχε ξεκινήσει από χρόνια έναν τιτάνιο αγώνα με ελάχιστα μέσα, για να δοθεί ένα τέλος στην ιστορία αυτή. Κόντρα, όχι μόνο στους ιδιώτες - ιδιοκτήτες, αλλά και στον κρατικό μηχανισμό, που συμπαραστεκόταν σύσσωμος (ελέω ελεύθερης οικονομίας) στον επιχειρηματία. Γράφοντας στα παλαιά του υποδήματα, όχι μόνον τις διαθέσεις της τοπικής κοινωνίας, αλλά και τις επιστημονικές μελέτες που αποτελούσαν αληθινό καταπέλτη (βλ. παλιότερα δημοσιεύματά μας). Οταν η άδεια της επιχείρησης έληξε και η ανανέωσή της απαιτούσε πλέον έγκριση περιβαλλοντικών όρων, Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) κτλ., ξεκινά μια τρελή (;) ιστορία, που το σενάριό της δε θα μπορούσε να συγγράψει και ο πλέον ευφάνταστος σεναριογράφος του Χόλιγουντ. Το ΥΠΕΧΩΔΕ, πιστό στο ...οικολογικό του προφίλ, δέχεται και εγκρίνει τις υποβληθείσες ΜΠΕ, που θα απέρριπταν ακόμα και τριτοκοσμικές κυβερνήσεις. Αποτέλεσμα; Ενας μαραθώνιος προσφυγών στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), εκ μέρους του Συλλόγου και της τότε κοινότητας, που τις κερδίζουν ΟΛΕΣ.

Ομως, ο άρχων του ΥΠΕΧΩΔΕ τις αγνοεί - παλιά του τέχνη κόσκινο - και με αλχημιστικά τερτίπια δε βάζει λουκέτο ως όφειλε. Αρωγός στην όλη υπόθεση η Νομαρχία (πράσινου χρώματος τότε), η οποία στοιχημένη με την κεντρική γραμμή σφυρίζει κλέφτικα, οπότε έρχεται προς συζήτηση το θέμα. Αλλά το πιο εξοργιστικό είναι ότι καμία μελέτη και σοβαρή πρόταση για εναλλακτική χωροθέτηση δεν υπήρξε. Καρμπόν με την υπόθεση του εργοστασίου της ΔΕΗ στη Μυτιλήνη που ζει και βασιλεύει (...συγγνώμη, ρυπαίνει) ευρισκόμενο μέσα στην πόλη (άλλη μια αμαρτωλή ιστορία). Το 1997 υπάρχει οριστική και τελεσίδικη απόφαση εκ μέρους του ΣτΕ για το κλείσιμο των δεξαμενών. Και πάλι κωλυσιεργίες, μέχρι που η εταιρία περνά στην ιδιοκτησία της κρατικής ΕΚΟ. Ετσι, η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα περισσότερο. Οι γραφικές κοκορομαχίες των δυο τοπικών βουλευτών του «κινήματος» και η «τουρκοφάγος» Νομαρχία ασχολούνται αποκλειστικά με τις προσθαφαιρέσεις των κουκιών, τους συσχετισμούς και, βεβαίως, τα ρουσφέτια και όλα τα ...μεγάλα και σπουδαία κι όχι με τα ασήμαντα, που αφορούν, ούτως ή άλλως, στους πληβείους! Η πρόσφατη αλλαγή της Νομαρχίας επιφύλασσε μια έκπληξη. Ο απερχόμενος και εν πολλοίς απρόβλεπτος νομάρχης κ. Βουνάτσος, μέσα Δεκέμβρη (σ.σ. 2002), αποφασίζει να κλείσει τις δεξαμενές!! Κάτι οι απειλές ευρωπροστίμων, κάτι οι μηνύσεις, κάτι η επιδίωξη μιας ηρωικής εξόδου... Αβυσσος η ψυχή του ανθρώπου. Η απόφαση, όμως, πάρθηκε και υλοποιήθηκε. Ομως, αν και το περιβάλλον και οι κάτοικοι της περιοχής ανάσαναν, νέα προβλήματα αναδύθηκαν.

Οπως αναφέραμε, εναλλακτική λύση άμεσα υλοποιήσιμη δεν υπάρχει. Το ενδιαφέρον του Δήμου Πολυχνίτου να δεχτεί τις εγκαταστάσεις στην περιοχή του με συγκεκριμένα αντισταθμιστικά οφέλη χάθηκε στην πορεία. Ετσι, μια φορά τη βδομάδα, ένα γκαζάδικο ξεφορτώνει υγρά καύσιμα, που παραλαμβάνουν 18 βυτιοφόρα - στην προκυμαία, τα οποία, αφού τη διασχίσουν μέρα - μεσημέρι, πηγαίνουν για τον τόπο προορισμού τους. Το Λιμεναρχείο αντιδρά, μια και η λύση αυτή κρύβει σοβαρούς κινδύνους σε περίπτωση ενός ατυχήματος. Αν τώρα υποθέσουμε ότι οι καιρικές συνθήκες είναι απαγορευτικές για την προσέγγιση πλοίων, είναι πιθανόν το νησί να μείνει χωρίς καύσιμα (τουλάχιστον το 60% των πρατηρίων ανήκει στην ΕΚΟ). Να σημειώσουμε, επίσης, ότι αν και η μεταφορά των καυσίμων επιδοτείται, η τιμή τους είναι υψηλότερη από την Αθήνα και από πολλές άλλες περιοχές της χώρας. Οσο για τον «ανταγωνισμό» των εταιριών, είναι μια καλοστημένη φάρσα, μια και λειτουργούν ολιγοπωλιακά. Συσκέψεις επί συσκέψεων για το τι θα γίνει. Χωρίς να είμαστε απαισιόδοξοι, αλλά γνωρίζοντας την όλη κατάσταση, θα απαντούσαμε «ό,τι και με τη ΔΕΗ». Δηλαδή, τίποτα. Εκτός κι αν τις δυο υποθέσεις αυτές τις αναλάβει, τις αναδείξει και τις παλέψει η τοπική κοινωνία, με την Αυτοδιοίκηση και τους εργαζόμενους. Αν αφεθεί στις υποσχέσεις της κεντρικής εξουσίας, τα βυτιοφόρα θα απειλούν τη Μυτιλήνη και η ΔΕΗ θα εξακολουθεί να τη ρυπαίνει.