Μετά από πολλές προαναγγελίες, άρχισαν την Παρασκευή και βρίσκονται σε εξέλιξη στη Ν. Υόρκη, για μια ακόμα φορά, οι εκ του σύνεγγυς συνομιλίες Κληρίδη - Ντενκτάς. Στην περίπτωση του Κυπριακού, ισχύει απόλυτα το «κάθε πέρσι και καλύτερα». Κάθε νέα συνάντηση, κάθε νέα διαπραγμάτευση, για την ελληνοκυπριακή πλευρά σημαίνει και ένα βήμα πιο πίσω. Τη φορά αυτή, οι συζητήσεις ξεκινάνε υπό τους χειρότερους όρους. Το Kυπριακό απομακρύνεται από τη βάση του και εντάσσεται στους μηχανισμούς της «νέας τάξης». Οι συνομιλίες που άρχισαν θεωρούνται προϊόν της πρωτοβουλίας των χωρών της ομάδας, δηλαδή του διευθυντηρίου των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, αλλά και του ...προσωπικού ενδιαφέροντος του Αμερικανού Προέδρου.

Στο κυπριακό πρόβλημα, εδώ και μισό περίπου αιώνα, αποτυπώνεται με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο η ελληνική εξωτερική πολιτική. Μια πολιτική υποτέλειας και υποταγής στα ιμπεριαλιστικά κελεύσματα. Για τις επιλογές των ελληνικών κυβερνήσεων, καθοριστικό ρόλο παίζουν οι προτεραιότητες και τα συμφέροντα των ιμπεριαλιστικών κέντρων. Ετσι και τώρα, η πορεία του Κυπριακού καθορίζεται από τις επιλογές και τις προτεραιότητες της «νέαςτάξης πραγμάτων», με αποτέλεσμα την πλήρη αποδιεθνοποίησή του, με τελικό σκοπό τη ΝΑΤΟποίηση της Κύπρου. Από πρόβλημα εισβολής και κατοχής, αντιμετωπίζεται ως μια διακοινοτική διαφορά Ελληνοκυπρίων - Τουρκοκυπρίων. Παράλληλα, εδραιώνεται ως ελληνοτουρκικό πρόβλημα, δηλαδή ως ενδοΝΑΤΟική διαφορά.

Η ελληνοκυπριακή πλευρά προσέρχεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, έχοντας ουσιαστικά αποδεχτεί ένα νέο πλαίσιο, μακριά από τα ψηφίσματα και τις αποφάσεις του ΟΗΕ, ένα πλαίσιο αποδιεθνοποίησης του Κυπριακού και μετατροπής του σε διακοινοτική διαφορά. Είναι χαρακτηριστικές οι θέσεις που εξέφρασε ο Ρ. Ντενκτάς, ο οποίος, πριν ξεκινήσουν οι συνομιλίες, έθεσε όρους που ισοδυναμούν με αποδοχή εκ των προτέρων των θέσεων της τουρκικής πλευράς. Από κοντά, δε, οι ΗΠΑ, όπου, σε ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, γίνεται λόγος για διευθέτηση ενός προβλήματος μεταξύ δύο συμμάχων, της Ελλάδας και της Τουρκίας , βάζοντας έτσι τα πράγματα στη ...θέση τους, αντιμετωπίζοντας το Κυπριακό ως μια ενδοΝΑΤΟική διαφορά.

Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς, αγνοώντας την προτροπή του ΓΓ του ΟΗΕ για πλήρη συσκότιση, κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, δεν παρέλειψε να πει φθάνοντας στη Ν. Υόρκη ότι «αυτή τη φορά ερχόμαστε σαν ίσοι προς ίσους». Υποστήριξε δε ότι ο όρος να πραγματοποιηθούν οι συνομιλίες «χωρίς προϋποθέσεις», δε σημαίνει καθόλου ότι δε θα εγείρει το θέμα της συνομοσπονδίας, που «αποτελεί το μόνο σύστημα, ικανό να παγιώσει και εξασφαλίσει τα δικαιώματα των δύο μερών». Επίσης απείλησε, κατά την αναχώρησή του από την Κωνσταντινούπολη για τη Ν. Υόρκη, να αποχωρήσει από τις συνομιλίες, αν συνεχιστεί η ενταξιακή διαδικασία της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση, στο πλαίσιο του επικείμενου Συμβουλίου Κορυφής του Ελσίνκι. «Οι συνομιλίες στη Νέα Υόρκη, είπε, θα διακοπούν, αν η Ευρωπαϊκή Ενωση καθορίσει χρονοδιάγραμμα για την ένταξη της Κύπρου (...) Στην περίπτωση αυτή, εγώ θα αποχωρήσω από τις συνομιλίες». Επανέλαβε δε προκλητικά ότι γι' αυτόν δεν ισχύουν τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και ότι ο Γενικός Γραμματέας θα έπρεπε να πει στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας ότι τα ψηφίσματα δε συμβάλλουν στην επίλυση του Κυπριακού.

Το πλαίσιο των συνομιλιών δόθηκε και από την ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, στην οποία επισημαίνεται ότι στις επιτυχίες του Μπ. Κλίντον συμπεριλαμβάνεται και η επανέναρξη των συνομιλιών Κληρίδη - Ντενκτάς για το Κυπριακό. «Η επίτευξη της συμφωνίας, τονίζεται, για νέες ειρηνευτικές συνομιλίες για τη διευθέτηση του μακροχρόνιου αυτού προβλήματος μεταξύ των δύο συμμάχων μας, της Ελλάδας και της Τουρκίας, γύρω από το πολιτικό στάτους της Κύπρου, αποτελεί υψηλή προτεραιότητα στην ατζέντα εξωτερικής πολιτικής του προέδρου».

Ωστόσο, σοβαρές είναι οι αντιδράσεις που εκφράζονται στη Λευκωσία για τη στάση του Προέδρου Γλ. Κληρίδη. Οι αντιδράσεις αυτές διατυπώθηκαν και κατά την τελευταία συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου στη Λευκωσία, όπου τα κόμματα της αντιπολίτευσης ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ διαχώρισαν σαφώς τη θέση τους από τους χειρισμούς του Γλ. Κληρίδη. Ιδιαίτερη εντύπωση έχει προκαλέσει και η αντίδραση του προέδρου του ΔΗΚΟ, Σπ. Κυπριανού, ο οποίος με επιστολή του προς το Εθνικό Συμβούλιο διαχωρίζει πλήρως τις ευθύνες του τόσο από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, όσο και από τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Κ. Σημίτη. Οπως αναφέρει, δεν έχει καμιά αμφιβολία ότι προϋπήρξε συμφωνία μεταξύ των κυβερνήσεων Αθηνών - Λευκωσίας για αποδοχή της αμερικανικής απόφασης που ανέλαβε να εφαρμόσει η Ευρωπαϊκή Ενωση για αποδοχή της Τουρκίας, ακόμα και υποστήριξή της, ως υποψήφιας για ένταξη χώρας, με την επιδίωξη, από ελληνικής πλευράς, της εξασφάλισης κάποιας δέσμευσης ή δήλωσης για απρόσκοπτη ενταξιακή πορεία της Κύπρου.

Την αντίθεσή του στους χειρισμούς της κυπριακής κυβέρνησης, εκφράζει το ΑΚΕΛ, με απόφαση της ολομέλειας της ΚΕ του, που συνήλθε μετά τη σύγκληση του Εθνικού Συμβουλίου. Παρουσιάζοντας την απόφαση της ΚΕ, ο ΓΓ του ΑΚΕΛ, Δ. Χριστόφιας, τόνισε ότι οι εκ του σύνεγγυς συνομιλίες, όπως έχουν συγκληθεί, είναι ακατόρθωτο να δώσουν αποτελέσματα αναγκαία για επανένωση της Κύπρου. Στην απόφαση εκτιμάται ότι οι συνομιλίες δεν αφήνουν περιθώρια προσδοκιών για την επίτευξη προόδου στο Κυπριακό και ότι απουσιάζει η ξεκάθαρη βάση, πάνω στην οποία πρέπει να γίνουν αυτές. Επισημαίνονται ακόμα οι ευθύνες του Προέδρου της Κύπρου, Γλ. Κληρίδη, καθώς ο ίδιος και η κυβέρνησή του «παρέμειναν ουσιαστικά αδρανείς, αναμένοντας παθητικά τις αμερικανικές πρωτοβουλίες» και «επαναπαύτηκαν στις διαβεβαιώσεις των Αμερικανών, θεωρώντας, λανθασμένα, ως δεδομένη την πρόοδο στο Κυπριακό αυτή τη φορά».