Η πρόσφατη κατάρρευση ενός νεοσύστατου κτιρίου «καπιταλιστικής βιτρίνας», του λεγόμενου «υδάτινου πάρκου» της Μόσχας, (με 27 τελικά νεκρούς και πάνω από 100 τραυματίες), έφερε στο προσκήνιο όχι μόνο το ζήτημα των κατασκευών, αλλά συνολικά της λαϊκής κατοικίας στη σημερινή Ρωσία. Αν και από την εποχή του σοσιαλισμού η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της Ρωσίας έχει δική της στέγη, σήμερα, όσο περνούν τα χρόνια από την ανατροπή του σοσιαλισμού, το πρόβλημα της απόκτησης σπιτιού γίνεται όλο και πιο έντονο για τους Ρώσους. Κι αυτό γιατί μετά την ανατροπή του σοσιαλιστικού καθεστώτος μια μεγάλη κατάκτηση των εργαζομένων, η υποχρέωση του κράτους να παρέχει στέγη σε κάθε οικογένεια, δεν ισχύει πλέον!

Το 1989 στη Σοβιετική Ρωσία υπήρχαν περίπου 39,2 εκατομμύρια οικογένειες. Από αυτές το 63,7% ζούσαν σε διαμερίσματα και το 24% σε σπίτια. Ενα 6,1% ζούσε σε κατοικίες όπου ήταν κοινόχρηστοι με άλλες οικογένειες οι χώροι της κουζίνας και του μπάνιου, ενώ ακόμη ένα 6% ζούσε σε δωμάτια. Κυρίως αυτές οι δύο τελευταίες κατηγορίες πολιτών, αλλά και όσες οικογένειες ήθελαν να καλυτερέψουν τις συνθήκες διαβίωσής τους ζητούσαν από το κράτος να τους δώσει καινούριο διαμέρισμα. Ετσι κάθε χρόνο ένα 25% των ρώσικων οικογενειών, περίπου 9 εκατομμύρια οικογένειες, επιδίωκαν την καλυτέρευση των συνθηκών της στέγης τους. Το κράτος είχε τη δυνατότητα κάθε χρόνο να ικανοποιήσει το αίτημα του 12-17% όσων είχαν υποβάλει τέτοια αίτηση, με βάση τα κοινωνικά κριτήρια. Κατά μέσο όρο το 1990 στη χώρα σε κάθε κάτοικο αντιστοιχούσαν 15,7 τετραγωνικά μέτρα «ωφέλιμης κατοικίας», δηλαδή χωρίς τον υπολογισμό των κοινόχρηστων χώρων. Ομως πέρα από την υποβολή αίτησης στο συνδικάτο και στο δήμο, οι οποίοι και φρόντιζαν για την απόκτηση κατοικίας, υπήρχε και ο τρόπος της αγοράς κατοικίας. Ετσι μπορούσες να αγοράσεις διαμέρισμα από κρατικές κατασκευαστικές εταιρίες που τα πουλούσαν σχεδόν σε τιμές κόστους, με άτοκες δόσεις για 15 χρόνια. Π.χ. το 1986 στη Μόσχα το 1 τ.μ. κόστιζε 192 ρούβλια κι υπολογιζόταν ότι ένα διαμέρισμα μπορούσε να αγοραστεί περίπου με τους μισθούς των 3 χρόνων.[i]

Μετά την παλινόρθωση του καπιταλισμού στην ΕΣΣΔ, άρχισε η μείωση στην παροχή δωρεάν κατοικίας από το κράτος. Την τελευταία χρονιά ύπαρξης της ΕΣΣΔ, το 1990, δόθηκαν νέα διαμερίσματα σε 1.296.000 οικογένειες δικαιούχων, ενώ το 2000 πήραν τέτοια διαμερίσματα μόλις 253 χιλιάδες οικογένειες. Πλέον κανένας Ρώσος δε θα πρέπει να υπολογίζει ότι θα πάρει εύκολα δωρεάν διαμέρισμα από το κράτος.

Αυξήθηκαν επίσης οι τιμές των διαμερισμάτων. Ετσι αν στα χρόνια του σοσιαλισμού έφταναν οι μέσοι μισθοί 3 χρόνων για να αγοράσεις ένα διαμέρισμα (αν δεν ήθελες να περιμένεις 6 - 8 χρόνια για να το πάρεις δωρεάν), το 1993 χρειαζόσουν τους μέσους μισθούς 15,2 χρόνων και το 1994 ήθελες τους μέσους μισθούς 26,1 χρόνων!

Σήμερα, 13 χρόνια μετά την καπιταλιστική παλινόρθωση, όταν η συντριπτική πλειοψηφία του λαού ζει κάτω ή στα όρια της φτώχειας, η απόκτηση νέας κατοικίας φαντάζει με άπιαστο όνειρο. Η κατανόηση αυτού του γεγονότος δεν ήρθε αμέσως, αλλά σταδιακά αρχίζει να συνειδητοποιείται. Συνολικά η κοινωνία στη Ρωσία αναπόφευκτα αρχίζει να χωρίζεται σε δύο διαφορετικές μερίδες. Σε όσους έχουν σπίτια, και σ' αυτούς που αναγκάζονται να νοικιάζουν σπίτια ή μένουν άστεγοι. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών, στη Ρωσία το 1996 υπήρχαν περίπου 4 εκατομμύρια άστεγοι.

Υπάρχει και η άλλη πλευρά. Οτι δηλαδή, ακόμη και αυτοί που έχουν σπίτια, σήμερα συνειδητοποιούν πως στις συνθήκες του καπιταλισμού είναι αρκετά δαπανηρό και δύσκολο να τα συντηρήσουν!