Μπορεί οι εργαζόμενοι στις κατασκευές να συνέβαλαν αποφασιστικά στην υλοποίηση της «μεγάλης ιδέας» των Ολυμπιακών Αγώνων, πολλές φορές με τίμημα την ίδια τους τη ζωή, ωστόσο οι μεγαλοεργολάβοι, αφού τους ξεζούμισαν κυριολεκτικά, αποκομίζοντας τεράστια υπερκέρδη από την εκμετάλλευση της εργατικής τους δύναμης, τώρα ετοιμάζονται να τους πετάξουν στο δρόμο, ανταμείβοντάς τους με πείνα και ανεργία!

Αυτό ακριβώς επιβεβαιώνουν πλέον, ούτε λίγο ούτε πολύ, ακόμη και επίσημες πηγές, όπως μια έρευνα του Ινστιτούτου Οικονομίας Κατασκευών (ΙΟΚ), με τίτλο «Μέγεθος και βασικά χαρακτηριστικά της απασχόλησης στον κατασκευαστικό κλάδο», που είδε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας.

Σύμφωνα με την έρευνα αυτή: «Παρά τη σημαντική συνεισφορά του κατασκευαστικού κλάδου στην απασχόληση κατά τα πιο πρόσφατα έτη, υπάρχει έντονη ανησυχία, καθώς η ολοκλήρωση των ολυμπιακών έργων αρχικά και των έργων υποδομής που χρηματοδοτούνται από το Γ' ΚΠΣ, στη συνέχεια, αναμένεται με μαθηματική ακρίβεια να οδηγήσουν ένα μεγάλο αριθμό εργαζομένων εκτός κλάδου. Το πρόβλημα γίνεται ακόμη εντονότερο εάν εισάγουμε τη διάσταση που θέτει η κατανομή της απασχόλησης στον κλάδο, αφού η έρευνα αποδεικνύει ότι αυτοί που θα πληγούν περισσότερο θα είναι ανθρώπινο δυναμικό με χαμηλό επίπεδο κατάρτισης από τα κατώτατα στρώματα εκπαίδευσης, δηλαδή με πολύ χαμηλές πιθανότητες ανεύρεσης εργασίας σε διαφορετικό κλάδο».

Οπως, μάλιστα, εκτιμά το ΙΟΚ η πορεία αυτή δεν πρόκειται να αλλάξει ακόμα κι αν υπάρξουν μελλοντικές εισροές χρηματοδότησης έργων από την Ευρωπαϊκή Ενωση, καθώς αυτές θα είναι σημαντικά χαμηλότερες από τα σημερινά επίπεδα.

Ολες αυτές οι δυσοίωνες για τους εργαζόμενους προοπτικές προκύπτουν, αφού το ΙΟΚ προηγούμενα έχει διαπιστώσει ότι τα δημόσια και ολυμπιακά έργα, καθώς και η αύξηση της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας τα τελευταία χρόνια συνέβαλε καίρια στη διαχρονική αύξηση του μεγέθους της απασχόλησης στις κατασκευές. Συγκεκριμένα, επισημαίνεται ότι η μεγέθυνση του εγχώριου κατασκευαστικού κλάδου από 6,3 δισ. ευρώ το 1997 σε 13,65 δισ. ευρώ το 2003 (Μέσος Ετήσιος Ρυθμός Μεταβολής 13,7%), δηλαδή 9% του ΑΕΠ, αύξησε και το μέγεθος της απασχόλησης στον κλάδο από 249.000 περίπου εργαζόμενους το 1997 σε 310.000 το 2003, αντιπροσωπεύοντας το 7,8% της συνολικής απασχόλησης στην ελληνική οικονομία. Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα αυτή, η μεγέθυνση του κατασκευαστικού κλάδου και η έμμεση συνεισφορά του σε άλλους κλάδους της βιομηχανίας δομικών υλικών, είχε ως αποτέλεσμα τη συγκράτηση της συνολικής ανεργίας από 1% έως 2,6%. Αυτό, βέβαια, δεν είναι τυχαίο, καθώς από τους 310.000 απασχολούμενους στον κατασκευαστικό κλάδο, όπως αναφέρει το ΙΟΚ, η συντριπτική πλειοψηφία, δηλαδή οι 260.000 είναι εργατοτεχνικό και βοηθητικό προσωπικό και μόνο οι 50.000 αντιπροσωπεύουν το επιστημονικό προσωπικό.

Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα, όμως, είναι και τα στοιχεία της έρευνας του ΙΟΚ, τα οποία αποδεικνύουν ότι οι εργαζόμενοι στον κατασκευαστικό κλάδο υπήρξαν όλο αυτό το διάστημα - κατά το οποίο συνέβαλαν αποφασιστικά και στη μείωση της ανεργίας και στην αύξηση των μεγεθών της εθνικής οικονομίας - υπήρξαν θύματα της πιο στυγνής εκμετάλλευσης. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα πάντα με την έρευνα του ΙΟΚ:

• «Η αύξηση του αριθμού των απασχολουμένων στον εγχώριο κατασκευαστικό κλάδο συνδυάζεται με διαχρονικά αυξημένη παραγωγικότητα της εργασίας (44.000 ευρώ ανά απασχολούμενο το 2003, έναντι 25.300 ευρώ ανά απασχολούμενο το 1997)», ανεβάζοντας τα υπερκέρδη φυσικά των μεγαλοεργολάβων σε μεγάλα ύψη, αφού το ίδιο διάστημα οι αυξήσεις στα μεροκάματά τους ήταν πολύ χαμηλότερες από την αύξηση της παραγωγικότητάς τους, ελέω κυβερνητικής πολιτικής και συμβιβασμένης με αυτήν ηγεσίας της ΓΣΕΕ.
• «Ο κλάδος απορροφά μεγάλο αριθμό ανθρώπινου δυναμικού με χαμηλό επίπεδο κατάρτισης από τα κατώτατα στρώματα εκπαίδευσης εκπαίδευσης, καθώς και ανειδίκευτους μετανάστες, πρόθυμους να εργαστούν με αμοιβές κατώτερες από τις προβλεπόμενες στις συλλογικές συμβάσεις».
• «Σε σύγκριση με άλλους κλάδους της οικονομίας αυξάνονται τα επίπεδα αυτοαπασχόλησης, εποχιακής εργασίας, μερικής απασχόλησης κ.ά.».
• Επίσης, παρατηρείται σημαντικό μέγεθος μη καταγεγραμμένης εργασίας, δηλαδή «μαύρης εργασίας», κυρίως από οικονομικούς μετανάστες. Ειδικότερα επισημαίνει ότι με βάση την κατανομή στις διάφορες ειδικότητες του κλάδου, εμφανίζεται μια μικρή συμμετοχή των ανειδίκευτων εργατών στην κατασκευαστική βιομηχανία, μόλις 6,4%% επί του συνόλου του εργατοτεχνικού προσωπικό, γεγονός που μπορεί να εξηγηθεί μόνο από το ότι «η ανάγκη αυτή καλύπτεται και από οικονομικούς μετανάστες και λοιπό δυναμικό μη καταγραμμένο». Και, βέβαια, πρέπει να προσθέσουμε εδώ ότι σε πολλές περιπτώσεις οι μεγαλοεργολάβοι δεν πληρώνουν ούτε καν αυτά τα εξευτελιστικά μεροκάματα της «μαύρης εργασίας», όπως για παράδειγμα έκανε η «Ευρωπαϊκή Τεχνική», η οποία τελικά κηρύχτηκε έκπτωτη από την εργολαβία της Μαραθώνιας Διαδρομής ή ένας από τους υπεργολάβους κατασκευής του τραμ, για να αναφερθούμε μόνο σε δύο πολύ πρόσφατες περιπτώσεις...

Τέλος, η έρευνα του ΙΟΚ παραδέχεται ότι σε πολλές περιπτώσεις οι εργαζόμενοι πληρώνουν αυτήν την κουτσουρεμένη μπουκιά ψωμί που τους προσφέρεται με τίμημα την ίδια τους τη ζωή, καθώς οι κρατικοί έλεγχοι για την εφαρμογή μέτρων υγιεινής και ασφάλειας στα εργοτάξια και για τον περιορισμό της εργοδοτικής ασυδοσίας είναι σχεδόν ανύπαρκτοι. «Η διάρκεια των συμβάσεων εργασίας - αναφέρει το ΙΟΚ - συχνά συνδέεται με τη διάρκεια της φάσης εκτέλεσης της κατασκευής ενός έργου και τα ποσοστά εργατικών ατυχημάτων είναι κατά κανόνα υψηλά».

Το αποτέλεσμα είναι πλέον γνωστό: Εργοτάξια που έχουν μετατραπεί σε σύγχρονα κρεματόρια, αφού μόνο στα Ολυμπιακά έργα έχουμε 11 νεκρούς εργαζόμενους, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδικάτου Οικοδόμων Αθήνας, στις κατασκευές στην Αττική έχουμε πάνω από 70 νεκρούς από το 2002, από τους οποίους οι περισσότεροι έχασαν τη ζωή τους στα μεγάλα έργα. Και βέβαια σε άλλα ατυχήματα στις κατασκευές, το ίδιο διάστημα, σακατεύτηκαν, πολλές φορές ανεπανόρθωτα...