Πριν από τις 9 το πρωί, πριν ακόμη ανοίξουν οι πόρτες για να αρχίσει το λαϊκό προσκύνημα μπροστά από το φέρετρο του Χαρίλαου Φλωράκη, ο κόσμος είχε ήδη συρρεύσει. Στις 9 ακριβώς, οι πόρτες ανοίγουν. Η συγκίνηση κλιμακώνεται. Με το «Ριζοσπάστη» στο χέρι, ένας ένας μπαίνουν.

«Το λιγότερο που μπορούσα να κάνω ήταν η παρουσία μου. Τι να πω για έναν τέτοιο ιερό βράχο;», μας λέει ένας από τους παραβρισκόμενους. Και συνεχίζει: «Ηταν ο πυρσός που φώτιζε τα ιδανικά, τις ιδέες και που έδινε μιαν άλλη αίσθηση στον αγώνα, για τον οποίο εύκολα θυσιαζόταν κανείς. Εναν αγώνα για να ανατρέψει αυτή την κατάσταση που υπήρχε και που υπάρχει ακόμα. Ευχαριστώ που τον γνώρισα».

«Μπορείτε να μας πείτε δυο κουβέντες για την παρουσία σας εδώ;», ρωτάμε έναν παππού, που μόλις είχε ρίξει λίγα λουλούδια πάνω στο φέρετρο. «Τι να πω;», μονολογεί. Και τελικά το αποφασίζει: «Από τα πρώτα χρόνια που μπήκαμε στη βιοπάλη, το ΚΚΕ ήταν πάντα κοντά μας. Ο Χαρίλαος Φλωράκης ήταν πάντα δίπλα μας, στους αγώνες, στις απεργίες μας. Του χρωστάμε μια μεγάλη τιμή. Και γι' αυτό ήρθαμε σήμερα, να του πούμε ένα στερνό αντίο και να του αφήσουμε ένα τριαντάφυλλο».

Μια άλλη γιαγιά, με δάκρυα στα μάτια, μας λέει: «Από το Μόντρεαλ είμαστε. Και ήρθαμε εδώ για να προσκυνήσουμε το σύντροφο Χαρίλαο Φλωράκη. Καλό σου ταξίδι».

Ο Κώστας Σπυρόπουλος, αντιστασιακός, από τη Νέα Ιωνία, μας διηγείται μια ιστορία ενδεικτική της ζωής και της δράσης του Χαρίλαου Φλωράκη: «Οταν νοικιάσαμε τα καινούρια γραφεία στην Κομματική Οργάνωση της Ν. Ιωνίας, τον καλέσαμε για να του τα δείξουμε. Τον πήγα στα διάφορα δωμάτια και εκεί που τελειώσαμε την "ξενάγηση" του λέω: "Σου άρεσαν τα γραφεία;". Και μου απαντάει: "Θα μ' αρέσει περισσότερο και αν γεμίσει ο σινεμάς". "Εχουμε κάνει μια σχετική δουλιά", του λέω. "Η δουλιά μας δεν είναι στα γραφεία", μου λέει, "αλλά είναι μέσα στον κόσμο"»...

Ο Λεωνίδας είναι 23 χρόνων. Τον συναντήσαμε έξω από τον προθάλαμο των γραφείων της Κεντρικής Επιτροπής. Με τα μάτια βουρκωμένα, μας λέει λίγα λόγια, που όμως σημαίνουν πολλά, όχι μόνο για τον ίδιο αλλά για όλους τους νεολαίους, τους ΚΝίτες και τις ΚΝίτισσες που βρέθηκαν από το πρωί στο χώρο για να αποτίσουν τον ύστατο φόρο τιμής στον Καπετάνιο.

«Ο Χαρίλαος Φλωράκης», μας λέει, «αποτελεί πρότυπο για να ακολουθήσουμε τις ιδέες του. Πρότυπο κομμουνιστή και αντάρτη. Πρότυπο και με τα όπλα αλλά και με το στιλό, τη γραφή. Και σε συνθήκες παρανομίας αλλά και σε συνθήκες νόμιμες, ήταν μπροστά, στην πρώτη γραμμή, με τη σημαία του ΚΚΕ. Για μας μένει σαν χρέος τιμής και σαν μοναδικός τρόπος τιμής, αντί για λουλούδια και στεφάνια, η συνέχιση του αγώνα».

Ο Αχιλλέας, 24 χρόνων, κάθεται από το πρωί έξω από την πύλη. Δε λέει να φύγει. Το παράπονό του είναι ότι δε θα μπορέσει να πάει την Πέμπτη στην κηδεία, στην Καρδίτσα. «Θέλω πολύ να πάω και θα προσπαθήσω. Για μας ο Χαρίλαος είναι πρότυπο», μας λέει κι αυτός.

Ο Μάριος Καμακάρης ήρθε με αναπηρικό καροτσάκι. Γνώρισε το «σύντροφο Χαρίλαο», όπως τον αποκάλεσε, μετά την ανασυγκρότηση, από τις χρεώσεις που είχε στις Οργανώσεις της ΚΝΕ. «Θυμάμαι μια κουβέντα του, που είχε πει για τις ανατροπές», ξεκινάει. «Είχε μιλήσει για τον άνθρωπο. Πάντα για τον άνθρωπο μιλούσε. Πάντα ο άνθρωπος τον ένοιαζε και ήταν ο άνθρωπος της εργατικής τάξης, της φτώχειας, των βασάνων. Και είχε πει για όσα συνέβαιναν στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες: "Ο άνθρωπος έχει μέσα του και το καλό και το κακό. Ο,τι του καλλιεργήσεις, αυτό θα βγάλει"».

«Εκλαψα, όπως έκλαψα για τον πατέρα μου», μας λέει ένας παππούς. Και ένας άλλος, δίπλα του, μας λέει: «Τι να πούμε; Δε χρειάζονται λόγια γι' αυτόν τον άνθρωπο. Ηταν ήρωας. Τέτοιοι άνθρωποι δύσκολα βγαίνουν. Μόνο αν κάνουμε αγώνα και βγάλουμε τούτους εδώ πέρα μπροστά», λέει, και δείχνει το εγγόνι του, που δεν είναι ούτε πέντε χρόνων.

Ο Νίκος Μαγκλάρας, συνταξιούχος ναυτικός, έχει ένα ελαφρύ χαμόγελο στα χείλη του όταν μας μιλάει, ενώ τα μάτια του ακόμη δεν έχουν στεγνώσει από τα δάκρυα. Είναι το χαμόγελο του ανθρώπου που ξέρει το δίκιο του αγώνα. Ξέρει ότι οι επόμενες γενιές θα δικαιώσουν τους αγώνες της γενιάς του. «Θα είναι πάντα ο καθοδηγητής μας, ο άνθρωπος που δίδαξε, ο άνθρωπος που πέταξε ψηλά. Από εκείνους που ανοίξανε το δρόμο. Και είναι ένας δρόμος φωταγωγημένος για να προχωρήσουμε εμείς με όραμα τη νίκη του κομμουνισμού. Αυτή είναι η παρακαταθήκη που άφησε σε εμάς τους νεότερούς του και πολύ περισσότερο σε εσάς τους νεολαίους».

Και ο Κώστας Νάσης, φίλος του Χαρίλαου Φλωράκη από την εξορία, μας λέει: «Είχαμε υποχρέωση σήμερα να αποτίσουμε φόρο τιμής στον Χαρίλαο Φλωράκη και να του υποσχεθούμε ότι θα παραμείνει για μας μεγάλο σύμβολο, όπως θα είναι σε όλους τους από δω και πέρα αγώνες μέχρι και τη νικηφόρα έκβασή τους. Να φωνάξουμε με όλη μας την ψυχή: "Αιωνία η μνήμη". Να είναι ελαφρύ το χώμα των Αγράφων που αγωνίστηκε και που θα πάει προς τα εκεί αύριο».