Ανοικτό το ενδεχόμενο να μην αποφασιστεί τελικά η πλήρης ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ μετά τις πολύχρονες διαπραγματεύσεις που αρχίζουν στις 3 Οκτώβρη αφήνει η Κομισιόν, επιχειρώντας μια τακτική αναδίπλωση μετά τις αντιδράσεις και τα δημοψηφίσματα σε Γαλλία και Ολλανδία.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε χτες την πρότασή της προς το Συμβούλιο Υπουργών για το πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με την Τουρκία, οι οποίες είναι προγραμματισμένες να αρχίσουν στις 3 του Οκτώβρη. Πρόκειται για ένα «αυστηρό διαπραγματευτικό πλαίσιο», όπως το χαρακτηρίζει η Επιτροπή, που καθορίζει τις βασικές αρχές και τη διαδικασία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων κατ' εφαρμογή των αποφάσεων της Συνόδου Κορυφής του Δεκεμβρίου του 2004 που επαναβεβαιώθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής του Ιούνη. Η πρόταση αυτή θα πρέπει να εγκριθεί ομόφωνα από τα κράτη - μέλη της ΕΕ πριν την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Συγκεκριμένα, το διαπραγματευτικό πλαίσιο που προτείνει η Επιτροπή βασίζεται σε ειδική παράγραφο των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του περασμένου Δεκέμβρη που αναφέρει ότι κοινός στόχος των διαπραγματεύσεων είναι η προσχώρηση και ότι οι εν λόγω διαπραγματεύσεις είναι μια ανοιχτή διαδικασία, η έκβαση της οποίας δεν είναι δυνατόν να καθοριστεί εκ των προτέρων.

Επισημαίνεται ακόμη ότι σε περίπτωση αποτυχίας στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων που συνεπάγεται η ιδιότητα ενός κράτους - μέλους της ΕΕ, θα πρέπει να εξασφαλιστεί ότι το οικείο υποψήφιο κράτος θα είναι πλήρως ενταγμένο στις ευρωπαϊκές δομές με τους ισχυρότερους δυνατούς δεσμούς, κάτι το οποίο δημιουργεί την προοπτική μιας «ειδικής σχέσης» της Τουρκίας με την ΕΕ. Στους αυστηρούς όρους που τίθενται στην Τουρκία από την Επιτροπή περιλαμβάνονται ακόμη μια σειρά από θέματα «ελληνικού ενδιαφέροντος», όπως η υποχρέωση της Αγκυρας να διατηρεί σχέσεις καλής γειτονίας και να συμβάλει στην επίλυση των συνοριακών διαφορών, η υποστήριξη στις προσπάθειες για την εξεύρεση συνολικής λύσης του Κυπριακού και η επέκταση του πρωτοκόλλου της Τελωνειακής Ενωσης με τα 10 νέα κράτη - μέλη, περιλαμβανομένης και της Κύπρου.

Εξάλλου, στην πρόταση της Επιτροπής αναφέρεται ότι ενδέχεται να συζητηθεί το ενδεχόμενο μακρών μεταβατικών περιόδων, παρεκκλίσεων, ειδικών ρυθμίσεων ή διαρκών ρητρών διασφάλισης, πρόβλεψη η οποία αφορά στους τομείς όπως η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, οι διαρθρωτικές πολιτικές ή η γεωργία. Προβλέπεται ακόμη ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία δεν μπορούν να ολοκληρωθούν πριν το 2014, όταν θα έχουν δηλαδή ολοκληρωθεί οι επόμενες δημοσιονομικές προοπτικές που καλύπτουν την περίοδο 2007-2013.

Σημειώνεται, πως το Συμβούλιο των Υπουργών, έχει τη δυνατότητα να θέσει πρόσθετες προϋποθέσεις για το άνοιγμα ορισμένων κεφαλαίων της διαπραγμάτευσης, όπως π.χ. για τον τομέα της Τελωνειακής Ενωσης.

«Ο δρόμος της Τουρκίας προς την Ευρώπη θα είναι μακρύς και δύσκολος», δήλωσε χτες ο αρμόδιος για τη διεύρυνση Επίτροπος Ολι Ρεν. Ο Φινλανδός επίτροπος σημείωσε ακόμη ότι το διαπραγματευτικό πλαίσιο που εισηγείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο Συμβούλιο των Υπουργών είναι το αυστηρότερο που έχει υπάρξει μέχρι στιγμής, υπογραμμίζοντας ότι η επιλογή αυτή αποδεικνύει το ιδιαίτερο βάρος που προσδίδει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο ζήτημα. Ο επίτροπος Ολι Ρεν υπογράμμισε επίσης ότι η διαδικασία των διαπραγματεύσεων είναι ανοιχτή και ότι δεν υπάρχει καμία εγγύηση πως η τελική έκβασή τους θα είναι η προσχώρηση της Τουρκίας στην ΕΕ. Ο Ολι Ρεν επανέλαβε επίσης ότι αν δεν καταστεί εφικτή η πλήρης εναρμόνιση της Τουρκίας με τα ισχύοντα στην Ενωμένη Ευρώπη, τότε θα πρέπει να επιδιωχτεί η στενότερη δυνατή πρόσδεσή της στο ευρωπαϊκό άρμα.

Η βούληση που επιδεικνύει η Ευρωπαϊκή Ενωση να σεβαστεί, παρά την κρίση που διέρχεται, την ημερομηνία έναρξης του ενταξιακού διαλόγου με την Αγκυρα, αποτελεί πρόοδο για την Τουρκία στο δρόμο της για μια ευρωπαϊκή ενσωμάτωσή της, βεβαίωσε χτες τουρκική κυβερνητική πηγή, ενώ μέχρι αργά δεν είχε υπάρξει επίσημη αντίδραση από την τουρκική κυβέρνηση.

Ικανοποιητικό θεωρεί η Λευκωσία το κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τις υποχρεώσεις της Τουρκίας, ενόψει της έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων τον Οκτώβρη, αλλά δηλώνει ότι θα διεκδικήσει περισσότερα. Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Ιακώβου δήλωσε πριν την παρουσίαση του προσχεδίου ότι παρ' όλο που είναι ικανοποιητικό, «η Κυπριακή Δημοκρατία θα διεκδικήσει ό,τι της ανήκει, περισσότερα από όσα προνοεί το σημερινό κείμενο».