Μελέτη του ΙΟΒΕ προβλέπει ένταση του ανταγωνισμού και είσοδο νέων ξένων πολυεθνικών
Το ΙΟΒΕ επισημαίνει απερίφραστα ότι «την ισχυρότερη πίεση θα δεχτούν οι μεσαίες και κυρίως οι μικρές αλυσίδες, καθώς θα υποστούν τον ισχυρό ανταγωνισμό τόσο των ξένων υπεραγορών, όσο και των μεγάλων ελληνικών αλυσίδων σούπερ μάρκετ, οι οποίες θα υιοθετήσουν επιθετική πολιτική έναντι των ξένων αλυσίδων, ώστε να διατηρήσουν τα μερίδιά τους στην ελληνική αγορά». Εκτιμάται επίσης ότι σημαντικό στοιχείο της αντιπαράθεσης είναι οι προωθούμενες κυβερνητικές ρυθμίσεις για πωλήσεις κάτω του κόστους και η αλλαγή του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων.
Το οικονομικό μέγεθος της αγοράς είναι καταλυτικό για τις επερχόμενες εξελίξεις που θα θέσουν τους «μικρούς» στο περιθώριο, με τη βοήθεια και της κυβερνητικής πολιτικής, που ενισχύει ακόμη πιο πολύ τις μεγάλες επιχειρήσεις. Το 1996 ο τζίρος των αλυσίδων σούπερ μάρκετ ήταν 4,419 δισ. ευρώ. Το 2003 είχε διπλασιαστεί στα 8,943 δισ. ευρώ, με ένα ρυθμό ετήσιας αύξησης 10,6%! Μάλιστα, το ΙΟΒΕ επισημαίνει τη στροφή των καταναλωτών στις μεγάλες αλυσίδες και στο γεγονός ότι η ανάπτυξη οργανωμένων τμημάτων ζαχαροπλαστείων - αρτοπωλείων - κρεοπωλείων - οπωροπωλείων πλήττει τα μεμονωμένα καταστήματα.
Επίσης αναφέρεται ότι ο αριθμός των καταστημάτων σούπερ μάρκετ παρουσιάζει μέση ετήσια αύξηση κατά 3,9%. Από 2.740 το 1999 αυξήθηκαν σε 3.187 το 2003. Πρόκειται όμως για μια διαδικασία που έχει τη «σφραγίδα» της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου, καθώς συνοδεύτηκε από τη μείωση του μεριδίου της κατηγορίας των «μεμονωμένων σούπερ μάρκετ». Ειδικότερα, τα μεμονωμένα εγχώρια σούπερ μάρκετ ήταν το 1999, το 37,3% του συνόλου, για να καταλήξουν το 2003 στο 33,1%. Αντίστοιχα, οι αλυσίδες αύξησαν το μερίδιό τους στο 66,9% από 62,7% το 1999.
Προς το παρόν η εξάπλωση των αλυσίδων εντοπίζεται κυρίως στα μεγάλα πολεοδομικά κέντρα και λιγότερο σε τουριστικές περιοχές, λόγω της εποχικής λειτουργίας των αγορών. Ωστόσο εξαιρούνται μεγάλες νησιωτικές πόλεις, ενώ εκτιμάται ότι οι μεγάλες αλυσίδες «θα εντείνουν τις στρατηγικές επέκτασής τους», εκτός της Αττικής και στις περιφέρειες της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και της Δυτικής Μακεδονίας. Ηδη διαπιστώνεται έντονη διείσδυση μεγάλων αλυσίδων, ακόμη και τάση κορεσμού (!) στο Βόρειο και Νότιο Αιγαίο, την Ηπειρο, τα Ιόνια νησιά και την Πελοπόννησο.
Τα επόμενα 4 χρόνια, σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, αναμένεται να υπάρξει «μια δυναμική τάση για συγκεντροποίηση του κλάδου». Πρόκειται για μια εκτίμηση που επιβεβαιώνει πλήρως τα συμπεράσματα που κατά καιρούς αναλύονται από το «Ρ», με ό,τι συνέπειες και επιπτώσεις έχει μια τέτοια εξέλιξη. Παρ' όλα αυτά διαβλέπεται η διατήρηση της θέσης τοπικών επιχειρήσεων και ομίλων, οι οποίες θα καλύψουν κενά που δεν μπορούν οι μεγάλες αλυσίδες, σε αυτή τη φάση. Ομως και σε αυτή την περίπτωση οι μικροί, μεμονωμένοι επιχειρηματίες φαίνονται καταδικασμένοι. Αναφέρεται συγκεκριμένα πως «σε ό,τι αφορά τα μικρά σούπερ μάρκετ στην ελληνική αγορά εκτιμάται ότι θα μειωθούν σε απόλυτο αριθμό και θα κληθούν να παίξουν το ρόλο των "κόρνερ σοπς" της Αγγλίας. Δηλαδή θα δραστηριοποιούνται στη λιανική πώληση ειδών τροφίμων, θα λειτουργούν και σε ώρες που τα μεγάλα σούπερ μάρκετ θα είναι κλειστά, θα ικανοποιούν καταναλωτικές ανάγκες της αγοράς και θα πραγματοποιούν κέρδη που θα εξασφαλίζουν τη λειτουργία τους». Τα μικρά αυτά σημεία πώλησης δε θα ανήκουν όμως στους «μικρούς»! Στη μελέτη επισημαίνεται η - από το 2003 ήδη - δραστηριοποίηση των αλυσίδων μικρών καταστημάτων (OLA STORES και ΤΟ ΜΙΚΡΟ) που έρχονται να «χτυπήσουν» τα καταστήματα της γειτονιάς, προσφέροντας από τρόφιμα μέχρι ψιλικά, φωτοτυπίες, έτοιμο φαγητό, δελτία ΠΡΟ-ΠΟ και άλλα προϊόντα και υπηρεσίες!