Associated Press

Τα γεγονότα είναι πράγματι πολλά και υπάρχει ο κίνδυνος να «χαθεί» κάποιος μέσα σ' αυτές τις εξελίξεις. Από την άλλη δεν μπορούν να βγουν ασφαλή συμπεράσματα, αν δεν είναι γνωστό ένα σύνολο εξελίξεων, αφού οι στρατηγικές κινήσεις που γίνονται, «βλέπουν» όλο το «πεδίο της μάχης» κι όχι ένα μόνο θέμα. Και λέμε «πεδίο της μάχης», γιατί πράγματι έχουμε να κάνουμε με συγκρούσεις τεράστιων συμφερόντων, μονοπωλιακών «γιγάντων», σύμφυτων με κρατικούς και διεθνικούς οργανισμούς, που στην αντιπαράθεσή τους προσπαθούν να συμπαρασύρουν ολόκληρους λαούς.

Το ζήτημα του Ιράν έχει ήδη αναταράξει τις διεθνείς αγορές, προκαλώντας πραγματική κούρσα στην άνοδο των τιμών του πετρελαίου. Γίνεται φανερό πως αν και οι ΗΠΑ είναι σε θέση, στρατιωτικο-πολιτικά να χτυπήσουν και μόνες τους το Ιράν, αν κρίνουν πως έτσι εξυπηρετούνται τα συμφέροντα των κυρίαρχων κύκλων τους, την ίδια ώρα θα δυσκολευτούν να συγκροτήσουν την ομάδα των «προθύμων» χωρών, για την επίθεση. Ακόμη και το Αζερμπαϊτζάν, μια χώρα που έχει ενταχθεί οργανικά στα γενικότερα σχέδια των ΗΠΑ, αρνείται, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, να δώσει κάθε διευκόλυνση στις ΗΠΑ για την επίθεση στο Ιράν.

Από τη μεριά τους Ρωσία και Κίνα, που έχουν σοβαρά συμφέροντα και συνεργασία με το Ιράν, δεν είναι και έτοιμες (ούτε επιδιώκουν) μια πολεμική αναμέτρηση με τις ΗΠΑ. Παράλληλα όμως έχουν τρόπους να κάνουν «πικρό» το κάθε χτύπημα που θα καταφέρνουν οι ΗΠΑ στο Ιράν, κερδίζοντας «πόντους» στο στρατηγικό επίπεδο. Κάτι βέβαια που το γνωρίζουν οι ΗΠΑ και προσπαθούν με διάφορους τρόπους να το προλάβουν.

Κοντά σ' αυτά ξέσπασε και το ζήτημα της λεγόμενης «ενεργειακής εξάρτησης» της ΕΕ από τη Ρωσία. Συγκεκριμένα, τόσο αξιωματούχοι των ΗΠΑ, όσο και της ΕΕ έκαναν λόγο για ανάγκη να βρεθούν τρόποι ώστε να μην εξαρτηθεί η ΕΕ από τις διαθέσεις της Ρωσίας στην παροχή καυσίμων. Αυτό εξόργισε τους Ρώσους, που ανακοίνωσαν ότι θα στρέψουν τους αγωγούς τους προς την Ασία και τη Βόρεια Αμερική. Στην πραγματικότητα από τη μια λόγος γίνεται για τα περιθώρια διείσδυσης των ρωσικών εταιριών στην αγορά της ΕΕ κι από την άλλη για την άμεση πρόσβαση της ΕΕ στις πηγές του φυσικού αερίου των χωρών της Κεντρικής Ασίας, που σήμερα βέβαια εκμεταλλεύονται βασικά οι ρωσικές εταιρίες. Παράλληλα, η ΕΕ επιδιώκει να φράξει το δρόμο στα ρωσικά μεγαθήρια τόσο στη διάθεση των πρώτων υλών, όσο και στη συγχώνευση κι εξαγορά δυτικοευρωπαϊκών εταιριών από αυτά. Ετσι, ενώ π.χ. η ρωσική εταιρία φυσικού αερίου ΓΚΑΖΠΡΟΜ θέλει να έχει τη δυνατότητα να πουλάει το ρωσικό φυσικό αέριο είτε απευθείας στους Ευρωπαίους καταναλωτές, είτε μέσω κοινοπραξιών που φτιάχνει σε διάφορες χώρες, η ΕΕ επιδιώκει να παίρνει η ίδια το φυσικό αέριο στα ρωσικά σύνορα και στη συνέχεια να αγοράζουν το ρωσικό φυσικό αέριο και να το διαχειρίζονται οι ευρωπαϊκές εταιρίες, όπως αυτές θέλουν, χωρίς δηλαδή την ΓΚΑΖΠΡΟΜ ή κοινοπραξίες στις οποίες αυτή συμμετέχει. Η ΓΚΑΖΠΡΟΜ για να υπερβεί αυτό το νέο εμπόδιο που βάζει η ΕΕ, εκδήλωσε το ενδιαφέρον της για την εξαγορά της βρετανικής CENTRICA. Αμέσως έγινε φανερό πως δε θα της το επιτρέψουν, αλλάζοντας ακόμη και την ισχύουσα νομοθεσία (!) για να εμποδίσουν αυτήν την εξαγορά.

Αυτά τα γεγονότα έκαναν το Ρώσο πρόεδρο, Βλ. Πούτιν, να αναρωτηθεί από το Τομσκ της Σιβηρίας: «Μα πού πήγε η παγκοσμιοποίηση κι οι ελεύθερες οικονομικές σχέσεις;»... Και πρόσθεσε ως διαπίστωση: «Οταν έρχονται σε μας πρόκειται για επενδύσεις και παγκοσμιοποίηση, ενώ όταν ετοιμαζόμαστε να πάμε εμείς, πρόκειται για επεκτατισμό των ρωσικών εταιριών»...

Αυτά ο Πούτιν τα έλεγε λίγα 24ωρα μετά την ανακοίνωση ότι η ΓΚΑΖΠΡΟΜ είναι πλέον η 4η μεγαλύτερη εταιρία στον κόσμο, με κεφάλαια 260 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ στην παγκόσμια κατάταξη υπάρχουν μόλις 3 μεγαλύτερες εταιρίες - οι EXXONMOBIL, GENERAL ELECTRIC και MICROSOFT. Να σημειωθεί πως η ενίσχυση αυτή της ΓΚΑΖΠΡΟΜ δεν είναι άσχετη με τη διάθεση μετοχών της στο εξωτερικό, δηλαδή με τη διείσδυση ξένων κεφαλαίων σε αυτήν. Μάλιστα στην πρόσφατη ρωσο-γερμανική συνάντηση Πούτιν - Μέρκελ, όχι μόνο επιβεβαιώθηκε η ενεργειακή συνεργασία Ρωσίας - Γερμανίας, αλλά η ΓΚΑΖΠΡΟΜ προχώρησε σε ανταλλαγές μετοχών με το γερμανικό χημικό «γίγαντα» BASF.

Στη συγκεκριμένη φάση τόσο η Ρωσία, όσο και η ΕΕ δεν έχουν σήμερα άμεσες εναλλακτικές λύσεις στην παραπέρα συνεργασία τους στον ενεργειακό τομέα. Κι αυτό γιατί τόσο η ΕΕ δεν μπορεί εύκολα να βρει άλλες πηγές, όσο και γιατί η Ρωσία για να μπορέσει να στραφεί σε ασιατικές αγορές, κάτι που δρομολογήθηκε με την τελευταία επίσκεψη Πούτιν στην Κίνα, θα χρειαστούν περίπου 5-15 χρόνια. Συμπερασματικά, η σύγκρουση που εκδηλώθηκε είναι στην πραγματικότητα ένα μεγάλο παζάρι, που αφορά τους όρους και το τίμημα της παραπέρα ενσωμάτωσης της σημερινής καπιταλιστικής Ρωσίας στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Στην προκειμένη περίπτωση η υποκρισία των αστικών κυβερνήσεων και ΜΜΕ βρίσκεται στην προσπάθεια να μετατρέψουν σε πρόβλημα των λαών το αν θα κερδίσουν τα ρωσικά μονοπώλια κι οι Ευρωπαίοι επιχειρηματίες που συνεργάζονται με αυτά ή αν θα κερδίσουν κάποια άλλα ευρωπαϊκά κι αμερικανικά μονοπώλια. Πρόκειται για μια αντιπαράθεση μακριά από τα συμφέροντα τόσο του ρώσικου λαού, που πλέον δεν έχει στην κατοχή του τους φυσικούς πόρους της χώρας του, όσο και των λαών της ΕΕ που έτσι ή αλλιώς είναι θύμα εκμετάλλευσης από τα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα.

Από την άλλη, βέβαια, είναι ενδεικτικό του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού και της εμπλοκής και των ΗΠΑ, όπως έδειξε και η δραστηριότητα της Κ. Ράις στη χώρα μας, σε μια «ευρωπαϊκή» υπόθεση. Πληροφορίες μάλιστα, που δημοσιεύτηκαν στο ρωσικό Τύπο, αναφέρουν πως το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ καταπιάστηκε στα σοβαρά με την τελευταία συμφωνία Ρωσίας - Ουκρανίας. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα στόχος των Αμερικανών είναι να βρουν «πατήματα» ώστε να πλήξουν οικονομικά την ΓΚΑΖΠΡΟΜ.

Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι με την «ενεργειακή ασφάλεια» θ' ασχοληθεί και η επόμενη σύνοδος του «G-8» στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας, τον προσεχή Ιούνη.

Την ίδια ώρα στο Πεκίνο συναντήθηκαν οι υπουργοί Αμυνας των χωρών της Οργάνωσης Συνεργασίας της Σαγκάης (ΟΣΣ - μέλη της είναι: η Κίνα, η Ρωσία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν, το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν, ενώ παρατηρητές είναι η Μογγολία, το Ιράν, η Ινδία και το Πακιστάν) κι αφού διαπίστωσαν ότι η συνεργασία τους βαθαίνει και πως η ΟΣΣ μετατρέπεται σε σοβαρό παράγοντα «διεθνούς σταθερότητας», αποφάσισαν τη διεξαγωγή νέων μεγάλων στρατιωτικών («αντιτρομοκρατικά» τα χαρακτήρισαν) γυμνασίων σε ρωσικό έδαφος το 2007. Αν και η ΟΣΣ, που τον Ιούνη θα κλείσει 10 χρόνια ζωής, όλο και περισσότερο ενισχύεται, υπολείπεται του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τον Ρώσο υπουργό Αμυνας, Σ. Ιβανόφ, στο ότι δεν έχει ένα αντίστοιχο «άρθρο 5», δηλαδή την παραχώρηση βοήθειας σε όποια - χώρα μέλος δεχτεί ξένη επίθεση. Το ότι πλέον εμφανίζονται ανάλογοι προβληματισμοί στα πλαίσια της ΟΣΣ, είναι ένα ποιοτικό στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη.

Από την άλλη στη Σόφια, στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, κοντά στα άλλα εξετάστηκε και το ζήτημα της στενότερης συνεργασίας με χώρες εκτός Ευρώπης (Ιαπωνία, Αυστραλία), αλλά τέθηκε και το ζήτημα της γρηγορότερης ένταξης στο ΝΑΤΟ της Γεωργίας και, ιδιαίτερα, της Ουκρανίας. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι η Γεωργία σπαράσσεται από σοβαρές φυγόκεντρες τάσεις (Αμπχαζία, Νότια Οσετία, Ατζαρία), ενώ στην Ουκρανία όλες οι δημοσκοπήσεις δε δίνουν πάνω από 10% με 14% στους υποστηρικτές της ένταξης στο ΝΑΤΟ, σε αντίθεση με τη συντριπτική πλειοψηφία που τάσσεται ενάντια. Μάλιστα ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Β. Γιούστσενκο, ενθαρρημένος από τις εξελίξεις, δήλωσε πως αναμένει πρόσκληση ένταξης στο ΝΑΤΟ το φετινό φθινόπωρο! Ομως μια τέτοια εξέλιξη είναι ικανή να προκαλέσει ραγδαίες εξελίξεις στο εσωτερικό της Ουκρανίας, όπως και την αντίδραση του Κρεμλίνου, που ήδη διεξάγει οικονομικό πόλεμο κατά της Γεωργίας και της Μολδαβίας (απαγορεύοντας στη Ρωσία την εισαγωγή κρασιών από αυτές τις χώρες), τυπικά για λόγους που αφορούν τη δημόσια υγεία, αλλά ουσιαστικά εξαιτίας της σύσφιξης των σχέσεων αυτών των χωρών με το ΝΑΤΟ.

Οι «μάχες» λοιπόν για την απόκτηση «στρατηγικών» πλεονεκτημάτων έναντι των αντιπάλων αναμένεται να συνεχιστεί το επόμενο διάστημα, όχι μόνο ανάμεσα στα ενεργειακά και άλλα μονοπωλιακά μεγαθήρια, αλλά και στις κυβερνήσεις τους.