Βιβλίο

Μπέργκμαν αυτοβιογραφούμενος

Αν σας ρωτούσαν τι σημαίνει για σας "Παιδί της Κυριακής", τι θα απαντούσατε; Μάλλον κάτι παρόμοιο με τις απαντήσεις που έδωσαν φίλοι και γνωστοί στην Ελλάδα, στο ερώτημα των Νίκου Σερβετά και Ακριβής Κονιδάρη,μεταφραστών του δεύτερου αυτοβιογραφικού βιβλίου του κορυφαίου κινηματογραφικού και θεατρικού σκηνοθέτη Ινγκμαρ Μπέργκμαν,που εξέδωσε η "Σύγχρονη Εποχή".Ορθώς πράξαντες, οι μεταφραστές τιτλοφόρησαν το βιβλίο "Σαββατογεννημένος" (παρότι το βιβλίο γράφτηκε για να γυριστεί ταινία από το γιο του Μπέργκμαν και ήδη προβλήθηκε στην Ελλάδα με τίτλο "Το παιδί της Κυριακής"), γιατί το "Σαββατογεννημένος" στη γλώσσα μας έχει πιο εύγλωττα και ταιριαστά, για την ψυχοπνευματική φύση και την καλλιτεχνική δημιουργία του Μπέργκμαν, σημασιολογικά "φορτία". Οσοι έχετε διαβάσει το άλλο (εκτενέστερο) αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μπέργκμαν "Οι καλύτερες προθέσεις" (έκδοση "Σύγχρονης Εποχής"), θα θυμάστε ότι εκεί βιογραφούνται τα πρόσωπα και των δύο οικογενειακών "κλάδων" των γονιών του. Οι ταξικές τους διαφορές. Οι κοινωνικές τους ιδέες. Οι διαπροσωπικές - συχνά συγκρουσιακές - σχέσεις και συμπεριφορές τους. Τα αισθήματα, τα ήθη, οι παραδόσεις, το επίπεδο κουλτούρας, αλλά και οι φαντασιώσεις της οικογένειάς του. Τα "σημαδιακά" για την ψυχοδιανοητική, επόμενα και για την καλλιτεχνική, διαμόρφωσή του οικογενειακά γεγονότα.

Οπως στις "Καλύτερες προθέσεις", ο Μπέργκμαν και μ' αυτό το βιβλίο πεζογραφεί, σεναριογραφεί και δραματοποιεί ως ψυχρός "ανατόμος" και αναλυτής των ψυχολογικών δεδομένων, δικών του και προσώπων από τους δύο κλάδους της οικογένειάς του. Μόνο που εδώ η "ανατομία" του δίνει την αίσθηση μιας "παιδικής" ελαφράδας και αθωότητας, καθώς οι μνήμες του φιλτράρονται μέσα από τον κεντρικό ήρωα, τον οκτάχρονο Που,που δεν είναι άλλος από τον Μπέργκμαν, που διηγείται στο τρίτο πρόσωπο, αλλά και ως "εγώ", όσα κράτησε η μνήμη του από το αδέλφια του, τους γονείς, παππούδες, γιαγιάδες, θείους, δασκάλες, υπηρέτριες, γείτονες, άλλους γνωστούς, στο σπίτι - σαράβαλο στην εξοχή και στο σπίτι στην πόλη. Από τα παιδικά παιχνίδια, τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα, τις υποψίες για "κρυφούς" έρωτες των μεγάλων. Συγκλονιστικές, "μνημείο" της ιδιοφυούς μπεργκμανικής ποιητικής σύλληψης και ψυχογραφικής δεινότητας, είναι οι σελίδες για το ρολογά, με τον υπερρεαλιστικό εφιάλτη του με ένα ρολόι και την αυτοκτονία του.

Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ