Πολλά είναι τα σημάδια εκείνα τα οποία επιβεβαιώνουν ότι το μέτωπο των υπέρμαχων μιας νομισματικής ένωσης αρχίζει και ταρακουνιέται... Στην περίπλοκη αυτή κατάσταση έχει συμβάλει σε σημαντικό βαθμό η κύρια ηγετική οικονομική δύναμη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η ιμπεριαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Κι αυτό, γιατί τόσο το 1995, όπως άλλωστε πλέον είναι ολοφάνερο και στη διάρκεια του 1996, δε θα καταφέρει να δημιουργήσει όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις αναφορικά με την πραγματοποίηση της Νομισματικής Ενωσης. Ταυτόχρονα, όμως, όλο και πιο ηχηρές γίνονται εκείνες οι φωνές στην Ευρωπαϊκή Ενωση, οι οποίες επίμονα προτείνουν την αναβολή της Νομισματικής Ενωσης για το 1999, ή δε θέλουν και τόσο αυστηρά κριτήρια σύγκλισης, τα οποία επιβάλλει η Συνθήκη του Μάαστριχτ ή και τα δυο...

Ετσι, λοιπόν, με την Ετήσια Οικονομική Εκθεση για το 1996, η γερμανική κυβέρνηση αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι στη διάρκεια του χρόνου αυτού υπολογίζει και πάλι με μια νέα χρέωση του προϋπολογισμού της τάξης του 3,5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Με τη διαπίστωση αυτή, όπως υπογράμμιζαν τις μέρες αυτές έγκυροι πολιτικοί παρατηρητές, κλονίζεται σε σημαντικό βαθμό το κύρος της χώρας αυτής ως "υποδειγματικού υπέρμαχου" της Ευρωπαϊκής Ενωσης, γεγονός που στο Λονδίνο γίνεται δεκτό με ιδιαίτερη ικανοποίηση, αφού, όπως είναι γνωστό, η Μεγάλη Βρετανία δεν έχει αναλάβει την υποχρέωση εκπλήρωσης κανενός καθήκοντος σχετικά με την υλοποίηση της Νομισματικής Ενωσης.

Σε σύνδεση μ' όλα τα παραπάνω, θα πρέπει να τονισθεί το γεγονός ότι, ηγετικές πολιτικές προσωπικότητες των δεξιών κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού της Βόννης, της Χριστιανοδημοκρατικής και Χριστιανοκοινωνικής Ενωσης, εκφράζουν σοβαρούς φόβους, μήπως η Γερμανία απολέσει την ηγετική της θέση "ως πολιτική δύναμη σταθερότητας" στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Οι φόβοι αυτοί, όπως λέγεται, έχουν ενισχυθεί και από το γεγονός ότι, η Φρανκφούρτη του Μάιν, έχει γίνει η έδρα του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ινστιτούτου και το μελλοντικό ενιαίο νόμισμα ονομάζεται "ΕΥΡΩ". Εκτός από τα παραπάνω, θα έπρεπε τα κριτήρια του Μάαστριχτ να γίνουν πιο επιτακτικά με ένα "πακέτο σταθερότητας" για την Ευρώπη, προκειμένου να διατηρηθεί η σταθερότητα του χρήματος σύμφωνα με τις υποδείξεις της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, και να κρατηθούν τα χρέη όσο γίνεται δυνατόν σε χαμηλά επίπεδα, χωρίς καν να παίρνονται υπόψη οι οδυνηρές κοινωνικές συνέπειες που θα είχαν όλα αυτά για τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων των χωρών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Τώρα, όμως, όπως διαμορφώνεται η κατάσταση, όλο και περισσότερο κερδίζει έδαφος η διαπίστωση ότι, και τα δυο - το χρονοδιάγραμμα και η εκπλήρωση όλων των κριτηρίων σταθερότητας - δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν μαζί. Κύκλοι με πολύ μεγάλη επιρροή στη γερμανική οικονομία, θέλουν οπωσδήποτε τη Νομισματική Ενωση, γιατί κατά την άποψή τους, μια αναβολή θα δημιουργούσε σοβαρούς κινδύνους για την ενιαία αγορά, με αποτέλεσμα οι οικονομικές τους δραστηριότητες στην Ευρωπαϊκή Ενωση, λόγω των ανατιμήσεων του μάρκου, θα αντιμετώπιζαν περισσότερες δυσκολίες... Ετσι, όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζεται, Ο Γερμανός καγκελάριος και ο υπουργός Συντονισμού, για το λόγο αυτό θα μπορούσαν "μυστικά" να δώσουν προτεραιότητα στο προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα της Νομισματικής Ενωσης και να διορθώσουν τη μέχρι τώρα στάση τους σχετικά με "το χρονοδιάγραμμα τήρησης των κριτηρίων". Την πιθανή αυτή αναστροφή θα μπορούσαν να τη δικαιολογήσουν με το παραπλανητικό επιχείρημα ότι το "ΕΥΡΩ" θα δημιουργούσε δήθεν θέσεις εργασίας...

Ετσι, λοιπόν, αδιαμφισβήτητο είναι πλέον το γεγονός ότι σ' όλες τις χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης μεγαλώνουν όλο και περισσότερο οι αμφισβητήσεις. Ιδιαίτερα στους ιμπεριαλιστικούς κύκλους της Γαλλίας, η οποία μόλις έχει μια πιθανότητα εκπλήρωσης του κριτηρίου του 3%, κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος η αντίληψη, σύμφωνα με την οποία μια απόκλιση από την εκπλήρωση των κριτηρίων σύγκλισης και μια αναβολή της Νομισματικής Ενωσης θα πρέπει να είναι απαραίτητες... Γι' αυτό, η χρηματική ένωση σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να ναυαγήσει λόγω του κριτηρίου των χρεών, αφού αυτά αποτελούν μόνο "κατευθυντήριες αξίες...".

Ο Βαλερί Ζισκάρ ντ' Εστέν, πρώην Πρόεδρος της Γαλλίας και υπέρμαχος της ολοκλήρωσης, λόγω της άσχημης συγκυρίας, της υψηλής ανεργίας και των προβληματικών ελλειμμάτων του προϋπολογισμού, δε βλέπει καμιά λογική διέξοδο σχετικά... Ο ίδιος έκανε την πρόταση να ελαστικοποιηθούν τα κριτήρια σύγκλισης για τις χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, κάτι που θα εξαρτάται από τα οικονομικά αποτελέσματα, τα οποία θα καθορίζονται από την εκάστοτε επικρατούσα συγκυρία. Παρόμοια άποψη εξέφρασαν και οι Γάλλοι υπουργοί Βιομηχανίας και Εξωτερικών, ενώ ο ίδιος ο πρώην Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζακ Ντελόρ, δε θεωρεί "τραγική" μια αλλαγή του χρονοδιαγράμματος.

Παράλληλα, η Ιταλία θα επιθυμούσε μια αναβολή της Νομισματικής Ενωσης και ελαστικοποίηση των κριτηρίων σύγκλισης. Ετσι, με την εφαρμογή μιας "άκαμπτης" πολιτικής λιτότητας, η οποία απειλεί να τινάξει στον αέρα τα κοινωνικά συστήματα ασφάλειας της Χερσονήσου των Απεννίνων, θα πρέπει οπωσδήποτε μέχρι το 1999 να εκπληρωθούν τρία κριτήρια σύγκλισης. Επειδή, όμως, η Ιταλία, ακριβώς όπως και το Βέλγιο, κατ' αρχήν δε θα είναι σε θέση να τηρήσει το κριτήριο του 60%, αφού το επίπεδο των συνολικών χρεών δε θα πρέπει να είναι υψηλότερο του 60% του Ακαθάριστου εγχώριου Προϊόντος, η Ρώμη εκφράζει την άποψη ότι η θέση και μόνο να προσεγγιστεί αυτός ο στόχος, θα πρέπει να θεωρηθεί σαν κάτι το ικανοποιητικό...

Νίκος ΗΛΙΑΔΗΣ - ΗΛΙΟΥΔΗΣ