Ολα δείχνουν ότι η κατάρτιση και κατάθεση των προϋπολογισμών του 1997 στις χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, θα είναι αποφασιστικής σημασίας, σχετικά με την εκπλήρωση των σκληρών κριτηρίων σύγκλισης, που επιβάλλει η Συνθήκη του Μάαστριχτ για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Νομισματική Ενωση, η οποία πρόκειται να πραγματοποιηθεί το 1999. Ολες οι κυβερνήσεις των παραπάνω χωρών, οι οποίες το χρονικό αυτό διάστημα καταρτίζουν τους προϋπολογισμούς τους, φέρονται αμετάκλητα αποφασισμένες να εκπληρώσουν τα κριτήρια αυτά, πρώτα και κύρια, με πρωτοφανείς δραστικές κοινωνικές περικοπές. Στην πράξη, αυτό θα σημάνει νέα κάθετη πτώση του πραγματικού εισοδήματος της συντριπτικής πλειοψηφίας των εργαζομένων, καθώς και την καταλήστευση πολλών άλλων κατακτήσεων του εργατικού κινήματος των χωρών αυτών.

Στη Σουηδία, την υπόθεση της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Νομισματική Ενωση, κάθε άλλο παρά με καλό μάτι βλέπει η πλειοψηφία των εργαζομένων. Η απόφαση, όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζεται, θα πρέπει να παρθεί "βασικά από θέση ισχύος, αλλά και με ορισμένα μανουβραρίσματα...". Πάντως, η κυβέρνηση της Σουηδίας με επικεφαλής τον πρωθυπουργό, Γκέραν Πέρσον, φέρεται αποφασισμένη να εκπληρώσει τα κριτήρια σύγκλισης, ακόμα και στην περίπτωση που ο χρόνος ένταξης θα παραμένει ανοιχτός... Χαρακτηριστική από την άποψη αυτή είναι και η δήλωση του υπουργού Συντονισμού, Ερικ Ασμπρινκ, σύμφωνα με την οποία, το Κοινοβούλιο της Σουηδίας το φθινόπωρο του 1997 θα μπορούσε να πει "Οχι" στην ένταξη του 1999. Παρ' όλα αυτά, όμως, η χώρα θα μπορούσε να ενταχθεί αργότερα...

Πάντως, πέρα απ' ο,τιδήποτε άλλο, η απόφαση για την ένταξη στη Νομισματική Ενωση θα παρθεί, όχι βέβαια στη Στοκχόλμη, αλλά στις Βρυξέλλες. Μπροστά στην πραγματικότητα αυτή ο Σουηδός υπουργός Συντονισμού, ο οποίος έχει αυτοχαρακτηριστεί "παγκόσμιος πρωταθλητής της λιτότητας", δε φαίνεται ν' ανησυχεί. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι η χώρα του μέχρι το 1997 δε συγκεντρώνει καθόλου τις προϋποθέσεις για την εκπλήρωση των κριτηρίων σύγκλισης, σχετικά με τα δημόσια χρέη, το μάξιμουμ των οποίων θα πρέπει να ισοδυναμεί με το 60% του Ακαθάριστου Κοινωνικού Προϊόντος.

Σύμφωνα με το Κρατικό Ινστιτούτο Συγκυρίας, πιο ευνοϊκές φαίνεται να διαγράφονται οι προοπτικές για την εκπλήρωση των άλλων κριτηρίων σύγκλισης, αφού για το 1997 το Ινστιτούτο προβλέπει ένα έλλειμμα του προϋπολογισμού της τάξης του 2,5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Ταυτόχρονα, ο πληθωρισμός διατηρείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, (τον περασμένο Αύγουστο έτρεχε με 0,3%). Η αλήθεια, όμως, είναι ότι, όλα αυτά τα προγνωστικά, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων της επικείμενης οικονομικής ανόδου, τις περισσότερες φορές δεν επαληθεύονται, με αποτέλεσμα τα οποιαδήποτε ποσοστά να "διορθώνονται προς τα κάτω...".

Στο μεταξύ, η ανεργία στη Σουηδία τα τελευταία χρόνια έχει προσλάβει πρωτοφανείς, για τη χώρα αυτή, δραματικές διαστάσεις, φτάνοντας σήμερα στο 8% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού. Θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι, η ανεργία, πριν μερικά χρόνια, δεν αποτελούσε κανένα ιδιαίτερο κοινωνικό πρόβλημα, αφού αυτή δεν ξεπερνούσε το 1-2%. Στα πλαίσια κατάρτισης του προϋπολογισμού του 1997 η κυβέρνηση θέτει το φιλόδοξο στόχο, ώστε μέχρι τέλους του 20ού και αρχές του 21ου αιώνα η ανεργία να μειωθεί κατά το μισό. Κι όμως, όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζουν οικονομικοί ειδικοί, οι προοπτικές σχετικά είναι σκοτεινές, παρά το γεγονός ότι για την εκπλήρωση αυτού του στόχου πρόκειται να διατεθούν 11,5 δισεκατομμύρια κορόνες.

Η τωρινή κατάρτιση του προϋπολογισμού για το 1997 αποτελεί, όπως αναφέρεται, μέρος του φιλόδοξου "Προγράμματος Σύγκλισης" αναφορικά με την εκπλήρωση των κριτηρίων ένταξης στην Ευρωπαϊκή Νομισματική Ενωση. Προκειμένου, όμως, να επιτευχθεί ο στόχος αυτός για το χρονικό διάστημα 1995 - 98, προβλέπεται η εφαρμογή τέτοιων σκληρών μέτρων λιτότητας, που θα πρέπει να εξασφαλίσουν το τεράστιο χρηματικό ποσό των 126 δισεκατομμυρίων κορονών. Το ξήλωμα, όμως, του τομέα της Κοινωνικής Πρόνοιας, ο οποίος στη Σουηδία είχε φτάσει σε αρκετά αξιόλογο επίπεδο, έχει αρχίσει εδώ και πολύ καιρό, με το βασικό επιχείρημα της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Νομισματική Ενωση. Από την αρχή αυτού του χρόνου, που πραγματοποιούνται οι πιο δραστικές κοινωνικές περικοπές, στους ανέργους και τους ασθενείς καταβάλλεται μόνο το 75% των κανονικών τους αποδοχών. Η καταλήστευση, όμως, αυτή των πραγματικών εισοδημάτων των εργαζομένων, όπως δήλωνε πρόσφατα ο πρόεδρος της Συνδικαλιστικής Οργάνωσης LO, Μπέρτιλ Τζόνσον, κλόνισε πολύ σοβαρά τις σχέσεις ανάμεσα στη σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση και τους Σουηδούς εργαζόμενους που την ψήφισαν.

Ιδιαίτερα χτυπημένοι από τα σκληρά μέτρα λιτότητας είναι οι συνταξιούχοι και οι οικογένειες με παιδιά, αφού έγιναν περικοπές σε επιδόματα κατοικίας, συντάξεις για χήρες γυναίκες και σε ορισμένες άλλες παροχές σχετικά με την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Προκειμένου ακόμα η Σουηδική κυβέρνηση ν' ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των "εγκεφάλων" των Βρυξελλών, δε δίστασε να περικόψει και τα παιδικά επιδόματα, τα οποία για πρώτη φορά είχαν καθιερωθεί το 1948. Ταυτόχρονα, το 1997 πρόκειται να επιβληθούν φορολογικές αυξήσεις στον ενεργειακό τομέα, σε ντίζελ και βενζίνη κατά 2,5%.

Κατά τα άλλα, η κριτική που ασκείται στη Σουηδία κατά της Ευρωπαϊκής Ενωσης γενικά και ενάντια στη Νομισματική Ενωση ειδικά, γίνεται όλο και οξύτερη... Οπως έχει προγραμματιστεί, το Κοινοβούλιο της Σουηδίας θα κληθεί το φθινόπωρο του 1997 ν' αποφασίσει για τη συμμετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Νομισματική Ενωση. Ηδη, από τώρα, όμως, το Αριστερό Κόμμα, οι Πράσινοι και τώρα τελευταία το Κόμμα του Κέντρου, καθώς και μερικά ηγετικά στελέχη του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος απαιτούν το συντομότερο δυνατό τη διεξαγωγή ενός δημοψηφίσματος. Το Κόμμα του Κέντρου, μάλιστα, έχει την άποψη ότι το θέμα της ένταξης της Σουηδίας είναι τόσο αποφασιστικής σημασίας, γεγονός που καθιστά αναγκαία μια σχετική συνταγματική αλλαγή.

Τέλος, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, πάνω από το 57% των Σουηδών πολιτών απαιτεί την άμεση διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ένταξη της χώρας στη Νομισματική Ενωση. Για το ακανθώδες αυτό ζήτημα, το κυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα εμφανίζεται διασπασμένο, σε βαθμό μάλιστα που το 60% των μελών του κόμματος σήμερα να τάσσεται ενάντια στην ένταξη της Σουηδίας στην Ευρωπαϊκή Νομισματική Ενωση.

Νίκος ΗΛΙΑΔΗΣ - ΗΛΙΟΥΔΗΣ