Την κυβέρνηση Σημίτη στα θέματα της οικονομίας είναι σκόπιμο να την κρίνουμε σε δύο επίπεδα. Στις εξελίξεις που έλαβαν χώρα στην πραγματική οικονομία το α εξάμηνο του 1996 σε πρώτο επίπεδο. Σε δεύτερο επίπεδο θα πρέπει να διακρίνουμε τις ιδεολογικές αναφορές της νέας ηγετικής ομάδας, σύμφωνα με τις οποίες η κυβέρνηση Σημίτη προβάλει ως ο αυθεντικός εκπρόσωπος του νεοσυντηρητισμού, η οποία μέσω της "εκσυγχρονιστικής" πολιτικής θέτει ως στόχο την ένταξη της χώρας στο σκληρό πυρήνα της Οικονομικής και Νομισματικής Ενοποίησης (ΟΝΕ). Μια πολιτική η εφαρμογή της οποίας προϋποθέτει ρήξεις με τον παπανδρεϊκό λαϊκισμό του παρελθόντος. Ο τελευταίος ρίχνεται σήμερα στην πυρά γιατί ναι μεν εφάρμοσε νεοσυντηρητική πολιτική στην πράξη, αρνιόταν όμως κάτι τέτοιο στον πολιτικό και ιδεολογικό του λόγο, γεγονός ασυγχώρητο και ανεπίτρεπτο για τη σημερινή κατάσταση πραγμάτων που έχει διαμορφωθείστην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η οποία απαιτεί όχι μόνο να εφαρμόζεις τον νεοσυντηρητισμό, αλλά να τον διακηρύσσεις και να τον υποστηρίζεις κιόλας.

Δε θα ήταν υπερβολή, αν λέγαμε ότι το α εξάμηνο του 1996 η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Σημίτη, σε γενικές γραμμές κινήθηκε με τη δύναμη της αδράνειας του παρελθόντος. Και αυτό είναι φυσιολογικό, γιατίαυτό που πίεζε ήταν το ξεκαθάρισμα του πολιτικού σκηνικού και η επικράτηση στη μάχη που ξέσπασε μεταξύ των επιγόνων του Α. Παπανδρέου.

Στην περίοδο αυτή μάλιστα είχαμε και κάποιες ρωγμές στην πολιτική λιτότητας με την επιδοματική πολιτική που ακολούθησε η νέα κυβέρνηση στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Μια πολιτική, η οποία δέχτηκε τα πυρά των βιομηχάνων - οι τελευταίοι διαπίστωσαν "κινδύνους" στην εφαρμογή του προγράμματος "σύγκλισης" - αλλά τελικά αποδείχτηκε μια πολύ καλά μελετημένη κίνηση. Η συνδικαλιστική γραφειοκρατία του στενού και ευρύτερου δημόσιου τομέα, δήλωσε ένθερμη οπαδός του "εκσυγχρονισμού" και στο κομματικό συνέδριο ψήφισε μαζικά Σημίτη.

Στο χώρο της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης, μετά το φιάσκο Περατικού, η νέα κυβέρνηση, συνέχισε να αναζητά καινούριοχρυσοκάνθαρο ιδιώτη, ο οποίος θα αναλάβει τα ναυπηγεία Ελευσίνας, ενώ για τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά οι πληροφορίες θέλουν την κυβέρνηση να υπογράφει σύμβαση τις μέρες αυτές με τη Βράουν εντ Ρόουντ για την ανάληψη της διεύθυνσης των ναυπηγείων από τη δεύτερη.

Στο θέμα των εργασιακών σχέσεων έχουμε μια ουσιαστική εφαρμογή των κατευθύνσεων της "Λευκής Βίβλου", με το νομοσχέδιο "περί ανεργίας", το οποίο όμως δεν αντιμετωπίζει την ανεργία, αλλά ενισχύει οικονομικά τους εργοδότες, τους επιδοτεί για προσλήψεις, τις οποίες θα κάνουν με ημερομηνία όμως λήξης. Δηλαδήμε ένα σμπάρο δύο τρυγόνια. Και ενίσχυση των καπιταλιστικών επιχειρήσεων, αντί των ανέργων, αλλά και προώθηση των "ελαστικών" εργασιακών σχέσεων, αφού οι επιχειρηματίες μετά τη λήξη της επιδότησης θα απολύουν τους παλιούς και θα προσλαμβάνουν "νέα επιδοτούμενα κεφάλια".

Οσο για την ανεργία, αυτή τραβά την ανηφόρα.

Μια πρώτη "εκσυγχρονιστική" αντίληψη είχαμε στον τρόπο, με τον οποίο η κυβέρνηση αντιμετώπισε το θέμα των συνταξιούχων. Ανησυχία δεν δημιουργεί κυρίως το φιλοδώρημα που χορήγησε με τη μορφή του ΕΚΑΣ, αλλά η αναφορά του πρωθυπουργού ότι η κυβέρνηση προχώρησε στη ρύθμιση αυτή όχι επειδή υπέκυψε σε κάποια πίεση. Η λύση αυτή αποτελεί "συνειδητή επιλογή" ανέφερε ο Κ. Σημίτης. Πρόκειται ασφαλώς για μια μεγάλη αλήθεια. Αν αποκρυπτογραφήσουμε τη φράση αυτή τότε καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι "συνειδητή επιλογή" της κυβέρνησης Σημίτη, είναι η εγκατάλειψη της σημερινής ανεπαρκούς κοινωνικής πολιτικής (η οποία όμως διασφαλίζει έστω μια μερίδα εργαζομένων και συνταξιούχων) με επιλεκτικές παρεμβάσεις σε ομάδες "υψηλού κινδύνου". Σε αυτούς που έχουν φτάσει στα όρια της εξαθλίωσης. Πρόκειται ασφαλώς για μια "κοινωνική πολιτική" συνεπή με τον "πολιτισμό" του Μάαστριχτ.

Στο θέμα των ιδιωτικοποιήσεων, υπήρξε περίοδος "στασιμότητας" γεγονός που προκάλεσε τα.. δίκαια παράπονα των βιομηχάνων. Η κυβέρνηση Παπανδρέου είχε ανακοινώσει από το 1995 ότι θα προχωρήσει στην ιδιωτικοποιήσει των μικρών Τραπεζών Αττικής και Κεντρικής Ελλάδος καθώς και της Τράπεζας Κρήτης. Στο μη τραπεζικό χώρο έχουν εξαγγείλει την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠ, ενώ πληροφορίες φέρουν τον πρωθυπουργό να δέχεται νέες εισηγήσεις για πώληση και νέου πακέτου μετοχών του ΟΤΕ.

Στα αξιοσημείωτα οικονομικά γεγονότα του α εξαμήνου θα πρέπει να αναφέρουμε ασφαλώς και τη ρύθμιση ορισμένων "ευαίσθητων" θεμάτων, τα οποία δημιούργησαν συσπειρώσεις και αντισυσπειρώσεις στις διάφορες ομάδες της αστικής τάξης της χώρας. Πρόκειται για την ανάκληση της άδειας του δεύτερου χρυσοφόρου καζίνο της Αθήνας, την αναμενόμενη έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος για τις "προγραμματικές συμφωνίες" μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και "ιθαγενών" επιχειρήσεων, για την απ' ευθείας ανάθεση των κρατικών προμηθειών (σε μια εποχή μάλιστα που εκκρεμεί δικαστική έρευνα για τις προμήθειες του ΟΤΕ από την Ιντρακόμ και τη ΖΗΜΕΝΣ) και, τέλος, η διαφαινόμενη ικανοποίηση σχετικού αιτήματος του ομίλου Κοπελούζου για εγκατάλειψη από τη ΔΕΗ του λιγνίτη σαν πρώτης ύλης και η χρησιμοποίηση Φυσικού Αερίου. Κάτι που αν τελικά γίνει αναμένεται να δημιουργήσει στη ΔΕΗ ζημιές ύψους 50 δισ. δραχμών.

Το γεγονός ότι και τις τρεις αυτές "ευαίσθητες" υποθέσεις τις προώθησε η υπουργός Ανάπτυξης, Βάσω Παπανδρέου, θα πρέπει ασφαλώς να αποδοθεί σε τυχαία περιστατικά.

Το α εξάμηνο του 1996 είχαμε αναθέρμανση του πληθωρισμού (από 8,1% το 1995 έφτασε τον Απρίλη στο 9,2%), η χαμηλή απορροφητικότητα των κοινοτικών κονδυλίων συνεχίζει να αποτελεί το μεγάλο πονοκέφαλο της κυβέρνησης και των μεγαλοεργολάβων, ενώ το έλλειμμα στο ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών το α τετράμηνο του 1996 άγγιξε τα 2 δισ. δολάρια.