Κατά μια σύμπτωση, όχι περίεργη, ο σημερινός πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ έχει συσχετίσει την πολιτική του σταδιοδρομία με την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (Ευρωπαϊκή Ενωση στη συνέχεια). Για πρώτη φορά το όνομα του Κώστα Σημίτη συγκέντρωσε τα φώτα της δημοσιότητας το 1978 εξαιτίας μιας αφίσας του ΠΑΣΟΚ με το σύνθημα "Ναι στην ΕΟΚ των εργαζομένων", η οποία του στοίχισε την καθαίρεσή του από το Εκτελεστικό Γραφείο. Ηταν τότε που ο Ανδρέας Παπανδρέου μεσουρανούσε στο ρόλο του αντιιμπεριαλιστή και διεκδικούσε την κυβερνητική εξουσία έχοντας λεηλατήσει τα συνθήματα της Αριστεράς, μεταξύ αυτών και το "Οχι στην ΕΟΚ των μονοπωλίων". Θύμα λοιπόν των "αντιιμπεριαλιστικών" ιδεών και απόψεων εκείνης της εποχής, έπεσε και ο καθηγητής Κ. Σημίτης, υπεύθυνος τότε του ιδεολογικού τομέα του ΠΑΣΟΚ(επομένως και για το περιεχόμενο της επίμαχης αφίσας), που θεωρήθηκε ύποπτος για "φιλοευρωπαϊκή" παρέκκλιση.

Να όμως που η ιστορία πήρε την εκδίκησή της. Το 1996 ο Κώστας Σημίτης έγινε πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ προβάλλοντας σαν ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά του τη φιλοευρωπαϊκή του ταυτότητα.

Δεν αρκεί όμως να λες ότι είσαι φιλοευρωπαϊστής για να είσαι. Χρειάζεται και η έξωθεν καλή μαρτυρία, την οποία ο Κ. Σημίτης διαθέτει. Την επομένη της εκλογής του στη θέση του προέδρου απ' το πρόσφατο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, μια μεγάλη γαλλική εφημερίδα έγραφε: "Επιτέλους, η Ελλάδα επιστρέφει στην Ευρώπη". Ο τίτλος που εκφράζει ανακούφιση, αποτελεί ταυτοχρόνως και σχόλιο για τη στάση των προηγουμένων κυβερνήσεων και ειδικότερα των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος θεωρούνταν πάντα από τους Ευρωπαίους "εταίρους" σαν προνομιακός φίλος των Ηνωμένων Πολιτειών, με μειωμένη επομένως "κοινοτική συνείδηση".

Τα παραπάνω δεν αποτελούν μομφή για τον σημερινό πρωθυπουργό, ο οποίος στο κάτω - κάτω εμφανίζεται συνεπής στις απόψεις του. Είναι όμως χαρακτηριστικά για τη διαδρομή που διήνυσε το ΠΑΣΟΚ και ο Κ. Σημίτης σε σχέση με την ευρωπαϊκή ενοποίηση, ενώ σηματοδοτούν και τη θέση της σημερινής κυβέρνησης στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Μια πορεία που ξεκίνησε από το"όχι μεν, αλλά... " για να καταλήξει στο "ναι σε όλα".

Από τις προγραμματικές του δηλώσεις ο Κ. Σημίτης κατέστησε σαφές ότι η κοινοτική "νομιμοφροσύνη" θα διαπνέει όλες τις πτυχές της κυβερνητικής πολιτικής. Δυστυχώς, για τον ίδιο, η παρθενική του εμφάνιση στη Βουλή, στη θέση του πρωθυπουργού, συνέπεσε με το επεισόδιο στις βραχονησίδες Ιμια, γεγονός που τον οδήγησε στη δημόσια έκφραση ευγνωμοσύνης προς τις ΗΠΑ, ενώ στη συνέχεια τον υποχρέωσε να τηρήσει αποστάσεις από την Ευρωπαϊκή Ενωση λόγω της "φιλοτουρκικής" στάσης των "εταίρων". Αυτό εκφράστηκε με την προβολή του βέτο για την κοινοτική χρηματοδότηση προς την Τουρκία. Ωστόσο, είναι σαφές, ότι η ελληνική κυβέρνηση ταυτοχρόνως με την προβολή του βέτο έψαχνε την οδό της έντιμης διαφυγής από μια θέση στην οποία δεν επιθυμούσε να είναι. Η ευκαιρία, της δόθηκε, πριν λίγες μέρες όταν ένα ψήφισμα του Συμβουλίου υπουργών Εξωτερικών, όπου διατυπώνονταν τα αυτονόητα, θεωρήθηκε αρκετό για να άρει τις επιφυλάξεις της.

Αν εξαιρέσουμε τη "δοκιμασία" που πέρασαν οι σχέσεις της σημερινής κυβέρνησης με την Ευρωπαϊκή Ενωση, εξαιτίας της ελληνοτουρκικής εμπλοκής, οι Βρυξέλλες δεν πρέπει να έχουν κανένα απολύτως παράπονο. Στους κρίσιμους τομείς της οικονομίας, αλλά και της Διακυβερνητικής Διάσκεψης η υπό τον Κ. Σημίτη κυβέρνηση θεωρείται από τις περισσότερο προσηλωμένες στις αρχές της Συνθήκης του Μάαστριχτ και από τις περισσότερο πρόθυμες να υιοθετήσουν τις προτάσεις των "ισχυρών" για την αναθεώρησή της. Τα εύσημα που πήρε πρόσφατα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις επιδόσεις της στην εφαρμογή του προγράμματος "σύγκλισης", δείχνουν ότι η προσπάθεια δεν περνάει απαρατήρητη. Πιο χαρακτηριστική όμως των "φιλοευρωπαϊκών" αισθημάτων και απόψεων της κυβέρνησης, είναι η θέση της σχετικά με την αναθεώρηση της Συνθήκης του Μάαστριχτ στη Διακυβερνητική Διάσκεψη. Εκεί εμφανίζεται με μοναδική απαίτηση την αναγνώριση των ελληνικών συνόρων σαν συνόρων της Ευρωπαϊκής Ενωσης και επομένως τη δήλωση των "εταίρων" ότι θα συνδράμουν την Ελλάδα αν απειληθεί από γειτονική χώρα. Εναντι αυτού είναι έτοιμη να προσυπογράψει κάθε πρόταση όπως η διαίρεση των μελών της Ενωσης σε πρώτης και δεύτερης κατηγορίας, η δημιουργία του "σκληρού πυρήνα" της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης, η εκχώρηση όλων των αρμοδιοτήτων του εθνικού Κοινοβουλίου στα υπερεθνικά, κοινοτικά όργανα, η απεμπόληση κάθε δικαιώματος χάραξης εξωτερικής πολιτικής προς όφελος των κέντρων λήψης των αποφάσεων στη Βόννη ή το Παρίσι, κ. ά.

Στρατηγικά βεβαίως και η σημερινή κυβέρνηση, όπως και οι προηγούμενες, δεν μπορεί να ξεφύγει από το σφιχτό εναγκαλισμό των Αμερικανών "φίλων". Εξάλλου οι ΗΠΑ δε χάνουν ευκαιρία να υπενθυμίζουν στην Αθήνα ότι στην περιοχή που ζούμε δεν υπάρχουν περιθώρια για άσκηση πολιτικής που δε θα παίρνει υπόψη πριν απ' όλα τα συμφέροντα της "νέας τάξης πραγμάτων".

Ολα αυτά αφορούν στις επιλογές της κυβέρνησης και στις σχέσεις που θέλει να διαμορφώσει με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Οι Ελληνες εργαζόμενοι γνωρίζουν, πρέπει να γνωρίζουν, ότι η υλοποίηση αυτής της πολιτικής θα έχει δυσμενείς συνέπειες όχι μόνο στο εισόδημα, στις εργασιακές σχέσεις, στα ασφαλιστικά τους δικαιώματα, αλλά και στα δημοκρατικά δικαιώματα, ακόμη και στην εθνική κυριαρχία. Αυτό που πρακτικά μπορεί να σημαίνει η ιδιαίτερη προσήλωση της κυβέρνησης στις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, είναι η επιτάχυνση στην εφαρμογή τους και η μεγαλύτερη προσπάθεια προσαρμογής στα "κοινοτικά δεδομένα".

Στρατηγικά η σημερινή κυβέρνηση, όπως και οι προηγούμενες, δεν μπορεί να ξεφύγει από το σφιχτό εναγκαλισμό των Αμερικανών "φίλων". Εξάλλου οι ΗΠΑ δε χάνουν ευκαιρία να υπενθυμίζουν στην Αθήνα, ότι στην περιοχή που ζούμε δεν υπάρχουν περιθώρια για άσκηση πολιτικής που δε θα παίρνει υπόψη πριν απ' όλα τα συμφέροντα της "νέας τάξης πραγμάτων"