"Κάθε ιδιώτης έχει μέσα στο αμπέλι του ένα πατητήρι στο μέγεθος που του χρειάζεται. Τετράγωνο, καλοφτιαγμένο και επιχρισμένο με κονίαμα, αλλά ορθάνοιχτο. Πατάνε μέσα σ' αυτό τα σταφύλια, αφού τα έχουν αφήσει προηγουμένως να στεγνώσουν δύο έως τρεις μέρες. Οσο ο μούστος τρέχει από ένα άνοιγμα επικοινωνίας στη δεξαμενή που είναι κάτω από το πατητήρι, γεμίζουν με αυτόν τους ασκούς και τον μεταφέρουν στην πόλη. Τον αδειάζουν σε ξύλινα βαρέλια ή σε μεγάλους πήλινους πίθους χωμένους μέσα στο χώμα έως το άνοιγμα. Εκεί μέσα βράζει με την ησυχία του... ".

Δύσκολα μπορεί να μαντέψει κανείς σε ποια εποχή ανάγεται το παραπάνω κείμενο, γιατί από την αρχαιότητα έως και τα μέσα του 20ού αιώνα τίποτα δεν είχε αλλάξει, σχετικά με το μάζεμα αλλά κυρίως με το πάτημα των σταφυλιών στη χώρα μας. Και όσο κι αν έχουν αλλάξει τα πράγματα σήμερα - με την εισβολή της τεχνολογίας - σε πολλές περιοχές της Ελλάδας οι εικόνες εξακολουθούν να είναι γραφικές. Το τραγούδι, η ζωντάνια, το κέφι και τα πειράγματα παραμένουν "ζωντανά", κατά τη διάρκεια του τρύγου, σε αρκετά χωριά και νησιά της πατρίδας μας. Οσο για το πάτημα των σταφυλιών, όσοι το έχουν ζήσει από κοντά καταλαβαίνουν τη μαγεία του.

Η περιγραφή του πατήματος των σταφυλιών ανήκει στον Πίτον Ντε Τουρνεφόρτ - το παραπάνω κείμενο γράφτηκε τον 18ο αιώνα (! ) και αναφέρεται στον τρύγο της Σαντορίνης - και καθόλου δε διαφέρει από τις διαδικασίες που ακόμα και σήμερα ακολουθούνται στα αιγιοπελαγίτικα νησιά και όχι μόνο. Τα υπαίθρια πατητήρια χωρίς κτίσμα ή έστω στέγαστρο, εξακολουθούν να υπάρχουν και να προκαλούν έκπληξη. Ο Σεπτέμβρης συνεχίζει να μαζεύει μέσα στα αμπέλια την οικογένεια, εξακολουθεί να είναι ο μήνας της μέθης και της χαράς. Κι ας άλλαξαν οι εποχές, κι ας απομακρύνθηκαν οι ανθρώποι μεταξύ τους. "Θέρος, τρύγος, πόλεμος",συνεχίζουν να λένε ακόμα οι ηλικιωμένοι στα χωριά. Είναι μια φράση που δείχνει πόσο απαραίτητη είναι η αλληλεγγύη και στις τρεις παραπάνω περιπτώσεις, πόσο καθοριστική είναι η συμβολή όλων - ακόμα και ενός μικρού παιδιού - στο μάζεμα των σταφυλιών. Τα γεμάτα κοφίνια, το κοφτερό μαχαίρι στα χέρια ηλικιωμένων, μεσήλικων και νεαρών, οι "φορτωμένες" αγροτικές καρότσες και ο ιδρώτας στο μέτωπο του αγρότη που σκουπίζεται με την ανάποδη της παλάμης του, θα είναι πάντα εικόνες χαράς, εικόνες ζωής. Κι όσο υπάρχει κρασί στα τραπέζια των σπιτιών, της ταβέρνας, του καφενείου, η ζωή θα γλυκαίνει, θα μεθάει, θα ανακουφίζεται. Και θα συνεχίζει την πορεία της έως τον τρύγο του άλλου χρόνου... Η όπως πολύ πιο συνοπτικά είπε ο Βίκτορ Ουγκό: "Ο Θεός δεν πρόσφερε παρά μόνο το νερό, αλλά ο άνθρωπος έφτιαξε το κρασί"!