Πριν την ψήφιση του νόμου 2084/92, το καλοκαίρι του 1992, η τότε κυβέρνηση της ΝΔ είχε καλέσει στην Ελλάδα τους εμπειρογνώμονες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας.

Στις 17.7.1992 οι ξένοι εμπειρογνώμονες παρέδωσαν το πόρισμά τους, στο οποίο εκθείαζαν ως τη ριζοσπαστικότερη λύση το σύστημα της Χιλής και, μεταξύ των άλλων, σημείωναν: "Στην προσπάθεια αναμόρφωσης του συστήματος συντάξεων η Ελλάδα πρέπει να στοχεύει στην επίτευξη των διεθνών προτύπων. Το σύστημα των τριών βαθμίδων είναι κατά κάποια "έννοια" το βέλτιστο, αν και ενδέχεται για πολλά χρόνια να είναι ανέφικτο. Ομως, κινήσεις μπορούν να γίνουν προς τη θεμελίωση ενός τέτοιου συστήματος".

Οταν παραδόθηκε το πόρισμα, ο τότε υπουργός Εθνικής Οικονομίας Στ. Μάνος πάνω στη φόρα έλεγε ότι με τις νέες επεμβάσεις θα εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα των Ταμείων για τριάντα και σαράντα χρόνια.

Την1.6.1992 είχε δημοσιοποιηθεί το σχέδιο του ΠΑΣΟΚ για την Κοινωνική Πολιτική, το περίφημο σχέδιο Τζουμάκα, το οποίο, μεταξύ των άλλων, προβλέπει την κατάργηση των κατώτερων ορίων συνταξιοδότησης, τον υπολογισμό της σύνταξης, με βάση όλο το χρόνο του ασφαλιστικού βίου, αύξηση των ορίων ηλικίας για σύνταξη και σύνδεση των ορίων με το μέσο όρο ζωής, μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών.

Οταν η ΝΔ συνέταξε, με βάση το πόρισμα των ξένων εμπειρογνωμόνων, το σχέδιο νόμου - που έγινε ο νόμος 2084/92 - ο Οικονομικός Ταχυδρόμος (ΟΤ) πρότεινε να αποσυρθεί το σχέδιο της ΝΔ και να συνταχτεί νέο με βάση το σχέδιο Τζουμάκα. Μετά την ψήφιση του νόμου 2084/92 ο ΟΤ έγραψε στις 10.9.1992: "Κι όμως βοήθησε και το ΠΑΣΟΚ. Απ' τις 45 κυριότερες ρυθμίσεις του ασφαλιστικού νομοσχεδίου, οι 31 είχαν προταθεί απ' το ΠΑΣΟΚ, οι 26 από τη ΓΣΕΕ και μόνο οι 23 απ' την Επιτροπή Φακιολά". Μάλιστα όταν το Σεπτέμβρη 1995 ο Στ. Τζουμάκας ανέλαβε υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ο ΟΤ έγραψε στις 29.9.1996): "Ο κ. Τζουμάκας είναι πείσμων πολιτικός. Κι αφού μπόρεσε να "περάσει" θαρραλέες διαπιστώσεις για τη χρεοκοπία του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος και σκληρές προτάσεις για την εξυγίανσή του στο Προσχέδιο Εξειδικευμένων Θέσεων, κατά την οποία ο χώρος της κοινωνικής ασφάλισης ήταν μια φλεγόμενη βάτος, εξαιτίας του νομοσχεδίου, που είχε καταρτίσει ο τότε υπουργός κ. Δ. Σιούφας, γιατί να μην μπορέσει να υλοποιήσει τώρα τις προτάσεις αυτές, οι οποίες του έχουν γίνει "έμμονη ιδέα";")

Ας πάμε όμως ξανά στο 1992: Μετά την ψήφιση του νόμου 2084/92 και ο Κ. Σημίτης έγραψε στα "Νέα" της 19.91.1992 τον επίλογο του Ασφαλιστικού. Και σ' αυτό προτείνει το "σύστημα των τριών επιπέδων":

Α. Μια ενιαία, "εθνική" σύνταξη, χρηματοδοτούμενη απ' το κράτος. Β. Μια σύνταξη αναλογική του εισοδήματος, χρηματοδοτούμενη από εισφορές. Γ Μια "κλαδική σύνταξη", που θα χορηγείται από φορείς, που θα προσομοιάζουν με τα σημερινά επικουρικά ή κλαδικά ταμεία, αλλά τα οποία θα μπορούν να διαμορφώσουν σχήματα που κρίνονται από τα ίδια αναγκαία, ίσως και με τη συνεργασία της ιδιωτικής ασφάλισης.

Το Φλεβάρη του 1996 το ΙΟΒΕ προτείνει την "ανάπτυξη ενός τριαξονικού συστήματος συντάξεων":

Πρώτος άξονας: Μια κατώτατη σύνταξη, εγγυημένη απ' την πολιτεία που θα καταβάλλεται στους ασφαλισμένους (ή και τους ανασφάλιστους) ανεξάρτητα απ' τις οικονομικές δυνατότητες του κάθε Ταμείου. Η σύνταξη αυτή θα αναπροσαρμόζεται περιοδικά σύμφωνα με το δείκτη τιμών καταναλωτή. (σ.σ. ήδη αυτή την αναπροσαρμογή τη θεσμοθέτησε το ΠΑΣΟΚ με το νόμο του περασμένου Αυγούστου).

Δεύτερος άξονας: Πρόσθετη σύνταξη ανάλογα με το κεφάλαιο που έχει συσσωρεύσει ο καθένας στον προσωπικό του λογαριασμό από ασφαλιστικές εισφορές και τις αποδόσεις που έχει επιτύχει το Ταμείο.

Τρίτος άξονας: Προαιρετική ιδιωτική ασφάλιση, ώστε όσοι εργαζόμενοι επιθυμούν να εξασφαλίζουν έναν υψηλότερο βαθμό εισοδηματικής αναπλήρωσης μετά τη συνταξιοδότησή του.

Πάμε στις εκλογές του 1993. Στο προεκλογικό του πρόγραμμα το ΠΑΣΟΚ αναφέρει για την κοινωνική ασφάλιση: Ο βασικός μας στόχος είναι η δημιουργία ενός νέου ασφαλιστικού συστήματος για τους νεοασφαλιζόμενους, καθώς και η πορεία μετάβασης από το υπάρχον σύστημα στο νέο για τους ήδη ασφαλισμένους. Το νέο σύστημα θα στηριχτεί στις αρχές της κοινωνικής αλληλεγγύης και της αναλογικής ανταποδοτικότητας και θα προβλέπει τη χορήγηση της "Εθνικής Σύνταξης".

Ταυτόχρονα, όμως, ο πρώην αρχηγός του ΠΑΣΟΚ - και μετέπειτα πρωθυπουργός - υπόσχεται προσωπικά στους συνταξιούχους την κατάργηση των αντιασφαλιστικών νόμων της ΝΔ και την επανασύνδεση των κατώτερων συντάξεων του ΙΚΑ με τα 20 ημερομίσθια του ανειδίκευτου εργάτη.

Στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού του 1994 μπήκε ατόφια η παραπάνω προεκλογική διατύπωση του ΠΑΣΟΚ για τα ασφαλιστικό πρόβλημα (βλέπε σελίδα 145 της εισηγητικής έκθεσης). Γι' αυτό και ο πρώτος υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ Φ. Ιωαννίδης, όταν ρωτήθηκε, αν θα καταργηθούν οι αντιασφαλιστικοί νόμοι, ανέφερε στις 31.3.1994: "Δεν ήρθαμε για να καταστρέψουμε. Οπου υπάρχουν αδικίες, θα κάνουμε διορθώσεις στο μέτρο του δυνατού".

Ο Φ. Ιωαννίδης συγκρότησε μια Επιτροπή που κατέληξε σε κάποια συμπεράσματα, αλλά δεν είδαν - επισήμως - το φως της δημοσιότητας. Περιελάμβανε, όμως, νέες αντιασφαλιστικές ρυθμίσεις. Με αφορμή τις δηλώσεις του Στ. Τζουμάκα - όταν ήταν υπουργός Εργασίας - ότι "δεν έγινε τίποτα τα δυο χρόνια στον Τομέα των Κοινωνικών Ασφαλίσεων", ο υφυπουργός Φ. Ιωαννίδης με δηλώσεις του (4.10.1995) ότι του διαβιβάστηκε "πρωθυπουργική εντολή να αποφευχθεί μέχρι το τέλος του 1995 κάθε συζήτηση για το κοινωνικοασφαλιστικό πρόβλημα".